Johan V van Portugal

Johan werd in 1689 geboren als de oudste, overlevende zoon van koning Peter II van Portugal en Maria Sophia van de Palts, dochter van keurvorst Filips Willem van de Palts.

Johan volgde zijn vader Peter II in december 1706 op 17-jarige leeftijd op en werd op 1 januari 1707 als koning ingehuldigd. Tijdens zijn regering probeerde Johan diverse malen zijn positie in Europa te versterken. Dit begon meteen na zijn troonsbestijging, toen hij de Spaanse streek Castilië en zelfs Madrid binnenviel. Dit liep echter uit op een nederlaag. Twee jaar later, op 27 oktober 1708, trouwde hij met zijn nicht, aartshertoging Maria Anna van Oostenrijk, dochter van keizer Leopold I, om de banden met haar vader te verstevigen. Ook viel hij Frankrijk enkele malen aan, maar dit liep steeds uit op een nederlaag. Uiteindelijk was een vrede met Frankrijk in 1713 en met Spanje in 1715 het resultaat.

Johan had tijdens zijn regering veel inkomsten dankzij de pas ontdekte goud- en diamantmijnen in Brazilië. Ongeveer 20% van alle opbrengsten uit de mijnen ging namelijk naar de koning. Door deze plotse rijkdom vergaarde de koning veel macht in het land en werd uiteindelijk een absoluut heerser. Door deze manier van regeren kreeg hij felle kritiek van de zijde van verschillende adellijke families en invloedrijke geestelijken. Als voorbeeld voor zijn koningschap had hij koning Lodewijk XIV van Frankrijk. Naar zijn voorbeeld bouwde hij dan ook zijn eigen Versailles, het Nationaal Paleis in Mafra, al kon dat nooit de pracht en praal van Versailles overtreffen. Tevens zou afgunst betreffende het Escorial mee het megalomane karakter hebben bepaald.

Zijn nieuwe rijkdom gebruikte Johan vooral om de zwakke economie van Portugal te verbeteren, kunstenaars en intellectuelen te stimuleren en de macht van Portugal in Europa te versterken. Hij had daarbij twee doelstellingen: zich afzijdig houden van Europese conflicten en onderhandelen met het Vaticaan om erkend te worden als wettig vorst. Portugal was namelijk tot 1640 onderdeel van Spanje geweest en na dat jaar nooit meer door de paus erkend als staat. Het laatste doel werd bereikt in 1748, waarbij Portugal opnieuw als onafhankelijk land werd erkend en Johan zelf als Portugees vorst.

Zes jaar voor deze erkenning van het Vaticaan had Johan een hartaanval gehad en was hij gedeeltelijk verlamd geraakt. Hij was niet meer in staat zelf te regeren, dus trad zijn echtgenote Maria Anna op als regentes. Het land bleek echter niet goed te kunnen functioneren zonder Johans inmenging, waardoor de pas opgebouwde economie instortte en de ontwikkeling van het land stil kwam te liggen. Johan stierf uiteindelijk in 1750 in Lissabon en werd opgevolgd door zijn zoon Jozef.

Johans huwelijk met Maria Anna bracht zes kinderen voort:

• Maria Barbara (1711-1758), gehuwd met koning Ferdinand VI van Spanje.
• Peter (1712-1714)
• Jozef (1714-1777), koning van Portugal na de dood van zijn vader.
• Carlos (1716-1736)
• Peter (1717-1786), koning van Portugal na de dood van zijn oudere broer, Jozef.
• Alexander (1723-1728)

Verder had Johan vier buitenechtelijke kinderen, bij vier verschillende vrouwen:

• Antonio (1714-1800) bij Luísa Inês Antónia Machado Monteiro
• Maria Rita (1731-1808) bij Luisa Clara
• Gaspar (1716-1789) bij Madalena Máxima de Miranda; hij werd aartsbisschop van Braga
• José (1720-1801) bij Paula, was aartsbisschop van Braga