Inname van Hoorn (1482)

De Inname van Hoorn vond plaats op 12 juli 1482 door Hoekse ballingen onder Peter van Nuys tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten. De Herovering van Hoorn vond plaats op 20 juli 1482 door een Kabeljauws-Hollandsleger geleid door Joost van Lalaing[1].

Inname van Hoorn
Onderdeel van de Hoekse en Kabeljauwse twisten
DatumInname: 12 juli 1482
Herovering: 20 juli 1482
LocatieHoorn
Strijdende partijen
Hoeken
Schieringers (Friesen)		 Kabeljauwen
Leiders en commandanten
Peter van Nuys
Jan van Middachten †
Adriaan van Naaldwijk †
Homme Liewes
Wijbe Jarigs		 Joost van Lalaing
Jan III van Egmont
Filips van Wassenaar
Maarten Velaar †
Oorlog tussen de Hoeken en Kabeljauwen tussen 1350 - 1490

Eerste stroming
Slag bij Naarden · Kabeljauwse verbondsakte (1350) · Hoekse verbondsakte · Slag bij Veere (1351) · Slag bij Zwartewaal (1351) · Beleg van Medemblik (1351) · Beleg van Geertruidenberg (1351-1352) · Slag bij Soest (1356) · Beleg van Heusden (1358) · Beleg van Heemskerk (1358) · Beleg van Delft (1359) · Beleg van Kasteel Altena
Tweede stroming
Beleg van IJsselstein (1416-17) · Beleg van Gorinchem (1417) · Beleg van Dordrecht (1418) · Inname van Rotterdam (1418) · Zoen van Woudrichem (1419) · Beleg van Leiden (1420) · Beleg van Geertruidenberg (1420) · Beleg van Bergen (1424-1425) · Beleg van Schoonhoven (1425) · Slag bij Alphen aan den Rijn (1425) · Slag bij Brouwershaven (1426) · Kennemer opstand (1426) · Beleg van Haarlem (1426) · Slag bij Hoorn (1426) · Beleg van Amersfoort (1427) · Slag bij Wieringen (1427) · Beleg van Zevenbergen (1427) · Beleg van Gouda (1428) · Zoen van Delft (1428)
Derde stroming
Eerste Utrechtse Burgeroorlog (1456-1458)· Beleg van Deventer (1456) · Plundering van IJsselstein (1470) · Inname van Den Haag (1479) · Tweede Utrechtse Burgeroorlog (1481-1483) · Beleg van Leiden (1481) · Slag bij Scherpenzeel (1481) · Inname van Dordrecht (1481) · Slag bij Vreeswijk (1481) · Inname van Eemnes (1481) · Slag bij Westbroek (1481) · Inname van Hoorn (1482) · Beleg van IJsselstein (1482) · Beleg van Rhenen (1483) · Beleg van Montfoort (1483) · Beleg van Utrecht (1483)
Vierde stroming (Jonker Fransenoorlog)
Inname van Rotterdam (1488) · Mislukte invallen van Schiedam (1488-90) · Bestorming van Schoonhoven (1488) · Inname van Woerden (1488) · inname van Geertruidenberg (1489) · Aanslag op Delft (1489) · Slag op de Lek (1489) · Beleg van Gouda (1489) · Beleg van Rotterdam (1490) · Slag bij Moordrecht (1490) · Beleg van Montfoort (1490) · Slag bij Brouwershaven (1490)

Het was onderdeel van een stadspartijstrijd die gedurende de 14e en 15e eeuw in vele Hollandse steden voorkwamen, waarbij vaak de ene keer een Hoeks bestuur en de andere keer een Kabeljauwse partij de macht binnen een stad greep, soms zonder problemen en ook wel met geweld en hulp van buiten af. Het was een van de weinige keren dat de Friezen zich in de Hoekse en Kabeljauwse twisten mengden, zij hadden immers hun eigen partijstrijd met de Schieringers en Vetkopers.

Achtergrond

In de jaren voor 1482 was de stad weer op een Kabeljauws bestuur overgegaan, vele Hoeken waren naar Friesland en het Sticht Utrecht gevlucht in ballingschap. Daar werden plannen gesmeed om het bestuur in Hoorn weer af te zetten.

Inname

Het was de uit Hoorn gevluchte Peter van Nuys die de poging tot Inname van de stad regelde, hij kreeg in het Sticht de hulp van de krijgsheren Adriaan van Naaldwijk en Jan van Middachten. Vanuit Friesland kwam er hulp van de Schieringse heren Wijbe Jarigs en Homme Lieuwes, samen vormden ze een kleine krijgsmacht van 60 mannen. Op 12 juli 1482 in de ochtend kwamen ze met hulp van burgers in de stad binnen en dwongen de Kabeljauwse bestuurders tot aftreden.

Ondertussen hield stadhouder Joost van Lalaing zich bezig met de Stichtse Oorlog; hij was al voorspoedig bezig door strategisch gelegen kastelen als te Haar, Zuylen, Harmelen en Ter Mey te veroveren. Hij had IJsselstein in zijn beheer hersteld en de stad Naarden vormde zijn machtsbasis waaruit hij grip op het Sticht kon krijgen. Echter door de problemen in Hoorn werd zijn opmars in het Sticht gestuit[2].

Noorderpoort waar het felst werd gevochten.

Herovering van Hoorn

Van Lalaing stuurde Jan III van Egmont en Filips van Wassenaar, heer van Voorburg met stadspoorters uit Delft, Haarlem en Amsterdam richting Hoorn, onderweg werden Hoornse Kabeljauwen opgepikt die koste wat het kost hun stad terug wilden. Dit Hollandse leger omsingelde Hoorn rond 15 juli en in de volgende dagen werden er bij de Noorderpoort zeker drie aanvallen op deze kant van de stad gedaan. De Kabeljauwse Maarten Velaar leidde deze aanvallen en bij de derde sneuvelde hij. Op 20 juli arriveerde Joost van Lalaing met circa 6000 krijgsmannen bij Hoorn. De Hoeken in Hoorn konden nu geen weerstand meer bieden tegen deze legermacht en het Hollandse leger beukte aan drie kanten van de vesting de poorten in en konden de stad binnenkomen. Circa 400 burgers vonden de dood en 100 werden gevangengenomen voor berechting. Tijdens de bestorming sneuvelden Jan van Middachten en Adriaan van Naaldwijk op de verdedigingsvesten en werden Wijbe Jarigs en Homme Lieuwes gevangengenomen[3].

Nasleep
  • Volgens overleveringen werd alles binnen de stad geplunderd, maar vrouwen en kinderen werden met rust gelaten. Echter werden er tussen de beddengoed en lakens na verkoop in Delft twee kinderen dood teruggevonden. Ze waren waarschijnlijk in de chaos daar verstopt, maar nooit meer teruggevonden[4].
  • Na de herovering van Hoorn werd het plan van de onderwerping van het Sticht verschoven. In de tussentijd hadden de Hoeken in Utrecht weer grondgebied veroverd en vroegen andere zaken de aandacht van Joost van Lalaing. De Hoeken in Utrecht hadden tijd gekregen en konden weer verder met hun Hoekse opstand, in Holland was het anders en was nu elk stad voorzien van een Kabeljauws partijbestuur.

Referenties

Primaire bronnen

  • Antonius Matthaeus - Anelecta (1698), o.a. blz 474
  • Jean Molinet, Les Chroniques (1475-1506)

Secondaire bronnen

  • Theodorus Velius, Chronijke van de stad Hoorn (1604)
  • Jan Wagenaar, Vaderlandsche historie, volume IV, blz 210 t/m 212
  • A.M.C van Asch van Wijk, Driejarige Oorlog tusschen Maximiliaan van Oostenrijk en de stad Utrecht, volume I,
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.