Hertogin Hedwigepolder

In een verdrag uit 2005 tussen Nederland en België over het Vlaamse Sigmaplan[2] werd vastgelegd dat de polder weer bij het Verdronken Land van Saeftinghe aangesloten zou worden (door het doorsteken van de dijken) bij wijze van natuurcompensatie (meer ruimte voor de Westerschelde). Vanwege dezelfde reden zou in België ook het aangrenzende deel van de Prosperpolder opnieuw worden aangesloten bij het Verdronken Land van Saeftinghe.

In Zeeland rees verzet tegen het idee een op de zee veroverd stuk land weer ‘terug te geven.‘ In 2008 werd door een commissie onder leiding van oud-minister Ed Nijpels bevestigd dat het onder water zetten van de polder de goedkoopste en meest effectieve manier zou zijn voor natuurcompensatie. In het verdrag is vastgelegd dat ontpoldering van de Hertogin Hedwigepolder volledig betaald wordt door het Vlaams Gewest.

Gerda Verburg, minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, wees in april 2009 de ontpoldering af, omdat daar in Zeeland en in de Kamer veel verzet tegen was, en koos voor een nieuw buitendijks natuurgebied aan de oevers van de Westerschelde; aldus werd op 17 april 2009 door de ministerraad besloten.[3]

Op 19 augustus 2009 meldde de Volkskrant dat de Zeeuwse PvdA-Statenleden van mening verschilden met het kabinet en de lijn van de eigen partij inzake het verdiepen van de vaargeul.[4]

In oktober 2009 werd in een onderzoek door Grontmij opnieuw bevestigd dat er geen reëel alternatief is voor ontpolderen.[5] Bij verdrag was vastgelegd dat de werkzaamheden eind 2009 klaar moesten zijn, en de Antwerpse haven kondigde aan een schadeclaim te overwegen (geschatte jaarlijkse schade € 70 miljoen) als dit niet nagekomen zou worden. Op 9 oktober 2009 besloot het kabinet om toch maar te ontpolderen.[6]

Op 16 juni 2011 werd echter bekendgemaakt dat de Nederlandse regering als alternatief de Welzingepolder en Schorerpolder, nabij Vlissingen, wilde ontpolderen in plaats van de Hedwigepolder.[7]

Op 13 oktober 2011 uitte de Europese Commissie in een kritische brief aan staatssecretaris Henk Bleker van Landbouw haar twijfels over de alternatieve plannen voor het onder water zetten van de Hedwigepolder.[8][9] Volgens de commissie zullen de alternatieve maatregelen niet tot een groot, ecologisch coherent gebied leiden zoals dat het geval zou zijn met het oorspronkelijke plan.

Op 19 april 2012 werd bekend dat de provincie Zeeland schoorvoetend akkoord ging met het onder water zetten van een deel van de Hedwigepolder en twee andere gebieden in de provincie.[10] De PVV eiste echter bij monde van Kamerlid Richard de Mos instemming van de Zeeuwse bevolking middels een referendum voor zij akkoord zou gaan met (gedeeltelijke) ontpoldering. Provinciale Staten van Zeeland wilde geen referendum houden. Nadat gebleken was dat het referendum niet door zou gaan, trok de PVV haar steun in en dreigde er een patstelling rond de Hedwigepolder te ontstaan.[11] Een gehele ontpoldering van de Hedwigepolder leek[12] echter onontkoombaar omdat dit nog de enige manier zou zijn om veroordeling wegens niet-naleving van het internationaal verdragenrecht te ontlopen. Vlaams minister-president Kris Peeters (“ons geduld is op”) startte hiertoe immers de in het verdrag voorziene geschillenprocedure op.

Op 29 oktober 2012 maakten VVD en PvdA bekend dat ze in de kabinetsformatie 2012 hadden afgesproken dat de Hedwigepolder toch onder water gezet zal worden.[13] Op 21 december 2012 maakte staatssecretaris van Economische Zaken Dijksma bekend dat de Hedwigepolder in 2019 helemaal onder water moet staan. Naar verwachting zal in mei 2016 worden gestart met ontpoldering en herinrichting. Vanaf dat moment wordt er water in de polder gelaten.[14][15] Op 12 november 2014 bevestigde de hoogste bestuursrechter in Nederland, de Raad van State, dat de polder onder water mag worden gezet.[16]

Er werd een voorlopig ontwerp opgesteld. Daar werden 2014 zienswijzen over ingediend, inclusief 1850 door actiegroepen geformuleerde standaardzienswijzen. Naar aanleiding van deze zienswijzen konden er wijzigingen in het ontwerp worden aangebracht.[17]

In januari 2018 deed de Hoge Raad uitspraak en bepaalde dat een eerdere uitspraak van de rechtbank uit 2014 in stand blijft. De Staat mag doorgaan met de onteigening van de grond, de eigenaar van het grootste deel van de grond van de Hedwigepolder wilde zijn grond niet verkopen omdat hij de (eventuele) ontpoldering zelf wilde uitvoeren.[18] De Hedwigepolder zou vermoedelijk tegen 2022 ontpolderd zijn.[19] Na de laatste oogst starten de werkzaamheden in oktober 2018.[20]