Herman Finkers

Finkers doorliep in zijn geboorteplaats Almelo de hbs. Zijn cabaretcarrière startte op ongebruikelijke wijze toen hij zijn stotteren tot handelsmerk verhief. Zijn eerste programma heette Op Zwart Zangzaad, genoemd naar de Groningse studentenhumorvereniging waarvan zijn broer Wilfried oprichter en voorzitter was.

In 1979 won Finkers de tweede prijs op het Delftse Cameretten-festival alsmede de publieksprijs en persoonlijkheidsprijs. In weerwil van de destijds heersende cabaretmores, die vooral geëngageerd cabaret voorschreven, blonk Finkers uit met grappen en kwinkslagen. De selectiecommissie had zich blauw gelachen bij een optreden van Finkers, maar twijfelde aanvankelijk of de show nog wel cabaret was.[1]

Tot het einde van de jaren 90 volgde het ene programma na het andere met veel succes, eerst vooral in het noorden en oosten van het land, maar later in het hele land. Vanaf 1987 werd hij bijgestaan door zijn broer Wilfried, die meehielp met het bedenken van materiaal en veel werkzaamheden achter de schermen deed. Ook had Wilfried zelf een kleine rol in de voorstellingen, steevast als een stuntelige schlemiel. Aan zijn laatste show Na de pauze nam Wilfried geen deel meer, ook niet achter de schermen.

In 2000 stopte Finkers voorlopig als cabaretier omdat, zoals hij zelf zei, "de pruimen op waren". De nieuwsgierigheid was weg en de inspiratie ontbrak. Kort daarna werd hij ook ziek, waardoor zijn terugkomst naar het theater voor onbepaalde tijd werd uitgesteld. Hij had een relatief milde vorm van chronische lymfatische leukemie (CLL) ontwikkeld.

In 2005 gaf hij aan dat hij weer bezig was met het schrijven van een tiende voorstelling, maar dat het van zijn herstel zou afhangen of hij deze voorstelling ook nog daadwerkelijk zou gaan opvoeren. In 2006 bevestigde Finkers in een uitzending van Kruispunt dat hij inderdaad bezig was met zijn nieuwe programma.

Finkers is in 2007 weer gaan optreden. In april vond in Hardenberg, in besloten kring, een try-out plaats met de werktitel Na de pauze.[2] Dit was een 'blind date', omdat de bezoekers niet wisten wie er kwam optreden en waarmee. Na de pauze ging in oktober 2007 in première en kreeg veel positieve recensies.

In maart 2012 verscheen zijn bundeling van beste conferences: De cursus "Omgaan met teleurstellingen" gaat wederom niet door.

In februari 2015 bracht Finkers Koo wit de floo (een verbastering van 'Go with the flow') als carnavalssingle uit. Het lied gaat over Finkers' geboortestad Almelo. Het tweede nummer op de single is Het Almelo's Volkslied.

Op 1 mei 2015 kwam het grotendeels in het Twents gesproken/gezongen album Koo Wit De Floo in Almelo uit, dat alleen liedjes over Almelo bevat en de bekende "Stoplichtconference" (Eén stoplicht springt op rood, een ander weer op groen, in Almelo is altijd wat te doen). Dit album is geproduceerd door Daniël Lohues, net als Finkers' vorige album (Liever dan Geluk). Ook de eerder genoemde liedjes Koo wit de floo en Het Almelo's Volkslied staan op het album.

Finkers nam in 2015 voor de VARA de oudejaarsconference voor zijn rekening.[3] Ter voorbereiding deed hij meerdere try-outs in verschillende theaters. Op 29, 30 en 31 december presenteerde hij de oudejaarsconference in de Leidse Schouwburg. De voorstelling van 31 december werd live op de Nederlandse televisie uitgezonden.[3] Maar liefst 3,03 miljoen kijkers stemden van begin tot het eind op de oudejaarsconference af. Dat was het hoogste aantal kijkers sinds 2002, toen de VARA Youp van 't Hek bracht met Youp Speelt Youp.

Finkers' humor is vaak droog: hij gebruikt vaak woordgrappen, omgekeerde logica en visuele grappen. Hij gaat zelden in op de actualiteit. In vergelijking met sommige andere cabaretiers is zijn tempo laag.

In zijn beginjaren bestonden de shows van Finkers vooral uit losse verhaaltjes, nieuwsberichten, telefoongesprekken en one-man-sketches en maakte hij nauwelijks gebruik van decor: een rood gordijn was vaak zijn enige achtergrond. In latere shows werden de decors uitgebreider, hoewel er nog steeds geen decorstuk was waar geen visuele truc mee werd uitgehaald. Ook verscheen er hier en daar een rode draad in zijn voorstellingen, die vooral in zijn show Kalm aan en rap een beetje duidelijk herkenbaar is.

Finkers heeft enkele keren samengewerkt met Brigitte Kaandorp, die een vergelijkbare stijl in haar cabaret heeft. Samen maakten ze in 1990 de hitsingle Duet en in de show Geen spatader veranderd uit 1995 had hij met haar ogenschijnlijk een live-verbinding om een erotisch duet te zingen.

Finkers wordt sinds zijn jeugd gekenmerkt door een grote aanhankelijkheid aan zijn rooms-katholieke geloof.[4] Hij was in zijn jeugd misdienaar in de Almelose St. Egbertus-parochie en was er trots op de Latijnse antwoorden allemaal te kennen. Finkers' gelovigheid vindt men - ook al lijkt het op het eerste gezicht ironisch - terug in zijn oeuvre. In Een Engelhart in Rome, waarin hij met zijn verstandelijk gehandicapte neef op audiëntie gaat bij de paus, komt het serieuze karakter van Finkers' gelovigheid naar voren. Voor zijn huwelijk componeerde Finkers een eigen meerstemmige traditionele Latijnse mis, de St. Jorismis (Sint Joris is de Nederlandse naam van de heilige Georgius, naar wie de kerk in Almelo is genoemd waar Finkers' huwelijk werd voltrokken). Bij zijn boerderij op het Twentse platteland verzorgt Finkers nog altijd met grote ijver een Onze-Lieve-Vrouwe-veldkapel. In 2006 was Finkers een van de initiatiefnemers van een actie voor het behoud als parochiekerk van de Sint-Plechelmusbasiliek in Oldenzaal. In datzelfde jaar verbleef hij een tijd lang bij de broeders van Abdij Koningshoeven in Tilburg. Hij waardeerde daar vooral de stilte en de gregoriaanse muziek. Voor deze eeuwenoude katholieke kerkzang koestert Finkers een grote liefde: hij trok er zelfs enkele maanden voor naar Gent.[5] In 2007 kwam Finkers ook voor in de Maria-serie van de omroep RKK/KRO en liet daar zien dat hij ook in zijn eigen boerderij een echte kapel heeft ingericht voor gebed en bezinning.

Naast cabaret houdt Finkers zich bezig met de Twentse taal. Zo vertaalde hij zijn laatste twee one-man-shows voor zijn 'pauze' in het Twents en verleent hij zijn medewerking aan de campagne Twents doar is niks mis met (Twents daar is niks mis mee), een initiatief van het Van Deinse Instituut in Enschede. Ook speelde hij in een aflevering van Baantjer (als Bert Oude Exel uit Weerselo in De Cock en de natte dood uit 2004), waar hij het Twents een warm hart toe droeg. Van de bewuste scène is een reclamespotje gemaakt voor eerder genoemde campagne.

Op 2 oktober 2005 ging de Twents gesproken soapserie Van Jonge Leu en Oale Groond (Over jonge mensen en oude grond), geregisseerd door Johan Nijenhuis, in première op RTV Oost. Finkers is hierbij creatief adviseur, vooral om de dialogen in correct Twents te vertalen. Ook speelt hij hierin Gerrit Olde Weernink, een van de hoofdrollen.

Op 30 oktober 2007 behaalde hij als 'prominente deelnemer' de hoogste score (7,7) in het tv-programma De Nationale Bijbeltest 2007.

In februari 2020 verscheen de Twentse speelfilm De Beentjes van Sint-Hildegard in de bioscopen waar Finkers de hoofdrol van Jan Sanderink in speelt. Het is een hervertelling van een Tsjechische film over een man die in de gaten krijgt dat hij bij zijn vrouw onder de plak zit. Finkers schreef ook het scenario van dit komische drama, de regie is van Nijenhuis[6].

Onderstaand een overzicht van theatervoorstellingen van Herman Finkers. De voorstellingen Geen spatader veranderd (Gen spatoader aans) en Kalm aan en rap een beetje (Heanig an en rap wat) heeft Finkers ook in het Twents vertolkt.

• 2020 De beentjes van Sint-Hildegard

• 1979: Publieks- en Persoonlijkheidsprijzen op het Camerettenfestival;
• 2002: Johanna van Burencultuurprijs voor het bevorderen van de cultuur en streektaal van Oost-Nederland;
• 2003: op 29 april werd Finkers benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw;
• 2006: de Johan Kaartprijs;
• 2007: op 16 januari ontving Finkers een Gouden Harp waar hij "geen trauma aan over zal houden". Ook wordt er een fuchsia naar hem genoemd en naar zijn eigen zeggen is dat de mooiste onderscheiding die hij heeft gekregen;
• 2011: op 5 september ontving Finkers de Ubbo Emmius Penning van de Rijksuniversiteit Groningen voor zijn maatschappelijke verdiensten[11];
• 2011: op 26 november kreeg hij in het Chassé Theater in Breda tijdens het tweejaarlijks congres van Genootschap Onze Taal de Groenman-taalprijs[12] uitgereikt uit handen van jurylid Henny Stoel;
• 2016: op 22 september ontvangt Finkers de eerste Oeuvre-cultuurprijs Overijssel voor zijn vele en gevarieerde verdiensten voor de kunstsector.
• 2019: de Blijvend Applaus Prijs voor het gehele oeuvre.

• Ter gelegenheid van Finkers' 60e verjaardag werd op 12 december 2014 de theaterzaal van Theater Hof 88 te Almelo omgedoopt tot Herman Finkers zaal.[13]

Wikiquote heeft een of meer citaten van of over Herman Finkers.