Hagenpreek

Een hagenpreek is een predicatie in het open veld in de eerste tijd van de Reformatie. Het woord werd voor het eerst gebruikt in 1619.

Drie hagenpreken bij Antwerpen. Linksboven een lutherse bij het Kiel, linksonder een franstalige calvinistische en rechtsonder een Nederlandstalige calvinistische preek. Uit Pieter Christiaenszoon Bor, Nederlantsche oorloghen, 1621
Hagenpreek in Oosterweel bij Antwerpen in 1566. Uit P.C. Hooft Nederlandsche historien, 1703

Deze werden in de Nederlanden veel gehouden door calvinisten vanaf 1562, omdat openlijke geloofsuitoefening hen verboden was. Het sermoen van Gelein Damman in Boeschepe wordt doorgaans beschouwd als de eerste hagenpreek. Door de harde repressie bleef het daar enkele jaren bij, tot Sebastiaan Matte op 26 mei 1566 preekte in Roesbrugge.

Nabij de duinen van Dishoek op Walcheren vond in 1562 de eerste beeldenstorm als gevolg van een heftige hagenpreek in Zeeland plaats. In hetzelfde jaar werd in het dorp Zemst eveneens een hagenpreek gehouden. Vandaar bedreigden de protestanten de katholieke status quo in zowel Mechelen, Vilvoorde als Brussel.[1] De Lutheranen hielden in de 16de eeuw onder andere op het Kiel bij Antwerpen hagenpreken.

Boerenkrijg

Tijdens de opstand van de Vlaamse boeren tegen de Franse bezetter, de zgn. Boerenkrijg van 1798, hielden ondergedoken priesters 's nachts vaak verboden missen, vooral in de dorpen en kleinere gemeenten. Zij hadden immers geweigerd de eed van 'trouw aan de republiek en haat aan het koningschap' af te leggen en kregen geen parochie meer toegewezen. Deze missen worden soms verkeerdelijk hagepreken genoemd.

De Afscheiding van 1834

Ook bij de Afscheiding, een scheuring in het Nederlandse protestantse kerkgenootschap in 1834, greep men demonstratief terug op openlucht godsdienstoefeningen.

Wetenswaardigheid

Een nu nog bekende plek waar vroeger hagenpreken werden gehouden is de Papeloze kerk bij Schoonoord. Vanaf 2006 worden daar hagenpreken gehouden in het Drents, men opponeert nu echter niet meer tegen de Katholieke Kerk maar wil er de oecumene bevorderen.

Noten
  1. A. WAUTERS. Histoire des environs de Bruxelles. II. p. 553
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.