Friese Wouden

De Friese Wouden liggen op relatief hoge zandgronden, terwijl de Friese kuststrook een zeeklei- en geestlandschap vormt. De daar typische terpenbouw ontbreekt in de Wouden. Kenmerkend is het zogenaamde coulisselandschap, dat gevormd wordt door houtwallen, die dienstdoen als afscheiding.

De bevolking van de Wouden heeft een veel gemengder karakter dan van die van de kuststroken. De uitgestrekte heidevelden hebben eeuwenlang onderdak geboden aan migranten, waaronder Westfalers, Saksers, Joden, Roma en Sinti.

De Friese Wouden is geen streek met een grootschalige landbouwtraditie. Typisch zijn de 'gerniers', keuterboertjes die vooral in hun eigen onderhoud voorzien. De streek stond en staat bekend om zijn handelskarakter.

Het Fries van de Wouden (Woudfries) wijkt op bepaalde punten af van het Fries van de Kleistreek (Kleifries) en de Zuidwesthoek (Zuidwesthoeks), onder andere doordat de tweeklanken in 'nei' (naar/nabij) en 'nij' (nieuw) niet worden onderscheiden. Een ander groot verschil zijn de persoonsvormen; hy, sy, my, wy, dy en dû. In de rest van het Friese taalgebied worden deze als hij, sij, mij, wij, dij en do uitgesproken.

Tot de Friese Wouden worden de gemeenten Kollumerland en Nieuwkruisland, Dantumadeel, Achtkarspelen, Opsterland, Smallingerland, het grootste gedeelte van Tietjerksteradeel en noordelijk Ooststellingwerf gerekend.

Bewoners van de Friese Wouden worden wâldpiken, wâldsjers of heidepiken genoemd. Als bewoners van de Friese Wouden het onderling over heidepiken hebben, worden echter inwoners van Twijzelerheide bedoeld. De bewoners van de Friese Wouden en die van de Kleistreek mogen elkaar graag wat vriendelijk spottend beschimpen. Zo worden de Kleistreek-bewoners vaak klaaikluten, terprinners of dreechpraters genoemd.