Fosforpentasulfide

Fosforpentasulfide of difosforpentasulfide is een anorganische verbinding van fosfor en zwavel, met als brutoformule P2S5. De stof komt echter gewoonlijk voor in de vorm van het dimeer tetrafosfordecasulfide of P4S10, dat een adamantaanachtige kooistructuur aanneemt. Het is een geel-groene tot grijze kristallijne vaste stof, die industrieel van belang is voor de bereiding van onder meer pesticiden en additieven voor smeeroliën.

Fosforpentasulfide
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van fosforpentasulfide
Molecuulmodel van fosforpentasulfide
Algemeen
Molecuulformule
     (uitleg)		P4S10
IUPAC-naamfosforpentasulfide
Andere namendifosforpentasulfide, tetrafosfordecasulfide
Molmassa444,545044 g/mol
SMILES
P12(=S)SP3(=S)SP(=S)(S1)SP(=S)(S2)S3
InChI
1S/P4S10/c5-1-9-2(6)12-3(7,10-1)14-4(8,11-1)13-2
CAS-nummer1314-80-3
EG-nummer215-242-4
PubChem14817
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Gevaar
H-zinnenH228 - H260 - H302 - H332 - H400
EUH-zinnengeen
P-zinnenP210 - P223 - P231+P232 - P273 - P370+P378 - P422
Hygroscopisch?ja
EG-Index-nummer015-104-00-1
VN-nummer1340
ADR-klasseGevarenklasse 4.3
LD50 (ratten)(oraal) 389[1] mg/kg
LD50 (konijnen)(dermaal) 3160[1] mg/kg
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestandvast
Kleurgeel-groen tot grijs
Dichtheid2,08[2] g/cm³
Smeltpunt288[2] °C
Kookpunt514[2] °C
Zelfontbrandings- temperatuur142 °C
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Synthese

Fosforpentasulfide wordt bereid door zuiver fosfor en zwavel te reageren onder inerte atmosfeer bij een temperatuur van 300°C of meer:

Het vloeibare reactieproduct wordt na stolling tot schilfertjes vermalen.

Eigenschappen

Fosforpentasulfide is hygroscopisch en in contact met water (ook met het vocht uit de lucht) vormt het het giftige en onwelriekende waterstofsulfide (H2S). Deze hydrolyse levert, naast waterstofsulfide, ook fosforzuur:

Toepassingen

Fosforpentasulfide wordt industrieel gebruikt bij de synthese van organische fosfor- en zwavelhoudende verbindingen, vooral van insecticiden en van zinkdialkyldithiofosfaten. Deze laatste zijn additieven die aan smeeroliën worden toegevoegd.

Toxicologie en veiligheid

Fosforpentasulfide is een licht ontvlambare stof, en bij verbranding komen eveneens giftige en irriterende dampen vrij, waaronder fosforoxiden, zwaveloxiden. De thermolyse van fosforpentasulfide kan de toxische gassen fosfine en waterstofsulfide vrijstellen.

Het is irriterend voor ogen en huid. Het kan effecten hebben op het centraal zenuwstelsel.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.