Fabiola Mora y Aragón

Fabiola tijdens een staatsbezoek aan West-Duitsland 1971, hier in Düsseldorf

Volgens kardinaal-aartsbisschop Leo Suenens zorgde hij, toen nog als hulpbisschop, ervoor dat Boudewijn en Fabiola elkaar leerden kennen. Beiden waren diepgelovig katholiek en hun eerste ontmoeting vond volgens Suenens' versie plaats in Lourdes. Later verwierpen historici deze versie en stelden dat de twee elkaar al eerder meermaals hadden ontmoet. Suenens zou zijn versie hebben gelanceerd om het buitengewoon zijn van de koning te bewijzen.[3][4]

Het hof kondigde op 16 september 1960 officieel de verloving aan van doña Fabiola met koning Boudewijn.

Boudewijn en Fabiola op het balkon bij hun huwelijk

Koning Boudewijn en Koningin Fabiola, bankbiljet 1966.

Fabiola en Boudewijn trouwden in Brussel, burgerlijk in de Troonzaal van het koninklijk paleis, kerkelijk in de Sint-Michielskathedraal op 15 december 1960. Haar getuigen waren: de markies van Casa Riera (broer), graaf Alejandro Mora en de graaf van Barcelona. Johannes XXIII stuurde kardinaal Siri als pontificaal gezant die de persoonlijke gelukwensen en een bijzondere apostolische zegen overmaakte aan het vorstenpaar, de nuntius Mgr. Forni las een boodschap voor. Kardinaal Van Roey zegende het huwelijk in.

Tijdens de huwelijksplechtigheid droeg Fabiola het diadeem der Negen Provinciën dat haar schoonmoeder koningin Astrid na haar huwelijk met de toekomstige koning Leopold III op 25 februari 1927 ontvangen had als geschenk van het Belgische volk (door nationale intekening). Haar witte huwelijksjapon werd ontworpen door Cristobal Balenciaga. Fabiola de Mora y Aragón kreeg door haar huwelijk de titel Koningin der Belgen.

Fabiola en Boudewijn bleven kinderloos. Fabiola raakte enkele keren zwanger, maar het bleken steeds buitenbaarmoederlijke zwangerschappen te zijn. Nadat duidelijk werd dat het leven van Fabiola zelf op haar leeftijd in gevaar zou komen bij een volgende zwangerschap, berustten beiden in hun lot en beschouwden dit als een kans om "meer van alle kinderen te kunnen houden".[5]

Koningin Fabiola in Barcelona met Ridder Jacques Beruck in 2007

De voornaamste officiële activiteiten van Fabiola bestonden uit het vergezellen van de koning tijdens staatsbezoeken en bij het ontvangen van buitenlandse personaliteiten in Brussel. In 1990 vertegenwoordigde ze België samen met de koning op de eerste wereldtop van de VN over het kind.

Daarnaast had ze een sociaal secretariaat dat talrijke verzoeken om hulpverlening behandelde, in afspraak met de bevoegde ministeries en de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW).

Ze was verder:

• erevoorzitster van de Koning Boudewijnstichting (1993-2014);
• erevoorzitster van de Koningin Elisabethwedstrijd (1965-2013);
• erevoorzitster van de Damiaanactie (1965-2010);
• beschermvrouw van Unicef België;
• oprichtster van de Nationale Stichting Koningin Fabiola voor de Geestelijke Gezondheid;
• beschermvrouw van de Werelddag Poëzie en Kind;
• beschermvrouw aan de Unie van schouwspelkunstenaars;
• beschermvrouw van het Salon van aquarellisten;
• meter van de Internationale Wedstrijd voor beiaardiers;
• beschermvrouw van het Muziekfestival Musica Antiqua, Festival van Vlaanderen, Brugge;
• beschermvrouw van de Europese Prijs voor het Museum van het Jaar.

Koningin Fabiola werd in de uitvoering van haar taken geholpen door haar talenkennis. Ze sprak, naast Spaans, Nederlands, Frans, Duits, Engels en Italiaans. Het duurde jaren eer ze even goed Nederlands als Frans kende. De BRT filmde een wandeling van koning Boudewijn en koningin Fabiola in het park van het paleis van Laken. Toen er plots een diertje over het pad liep, zei Fabiola: "Kijk, een lapijn". "Nee", verbeterde Boudewijn, "het is niet lapijn, maar konijn". Dit fragment mocht niet worden uitgezonden omdat het hof druk uitoefende op de openbare omroep.

Koninklijk monogram van Fabiola

Na het overlijden van haar echtgenoot in 1993 trok ze zich grotendeels terug uit het publieke leven. Ze woonde sindsdien op het Kasteel van Stuyvenberg. Ze bleef wel erevoorzitster van de Koning Boudewijnstichting. Ze bleef tot 2013 erevoorzitster van de Koningin Elisabethwedstrijd waarvan de jaarlijks uitgereikte eerste prijs haar naam droeg. Ook haar fonds is nog steeds actief, en ze was bij officiële plechtigheden aanwezig in binnen- en buitenland, zoals op het Festival Internacional de Música Sacra Rey Balduino en het EMF.[6]

De familie Mora onderhield, zoals de meeste families in de Spaanse aristocratie, goede banden met het Spaanse staatshoofd, de nationaalkatholieke en fascistische dictator Franco, die de Spaanse kroon had toegezegd aan de troonopvolger Don Juan de Bourbon. Carmen Polo, de echtgenote van Franco, was aanwezig bij het overhandigen aan Fabiola door Fernando María Castiella van het diadeem, huwelijksgeschenk vanwege de Spaanse regering. De goede verhouding bleef bestaan tot de dood van Franco.[7] Fabiola correspondeerde met de caudillo (o.m. verjaardagswensen, bedankjes voor etentjes en gastverblijven).[8]

Ze bracht als koningin samen met Boudewijn privébezoeken aan het echtpaar Franco.[9] De historica Anne Morelli van de universiteit ULB noemde Fabiola een pion in het politieke schaakspel van de extreemrechtse dictator Franco.

Op 16 mei 2009 kreeg de Belgische krant La Dernière Heure een brief afgeleverd waarin een onbekende groep dreigde met een aanslag met een kruisboog op Fabiola tijdens het defilé op de Belgische nationale feestdag.[10][11] Er werden maatregelen genomen die haar veiligheid moesten garanderen.[12] Aan het einde van het defilé haalde de vorstin een appel uit haar handtas en hield die in de hand, waarmee ze naar Willem Tell verwees en haar onverschrokkenheid bevestigde.

Begin 2010 kwam er een soortgelijke dreigbrief.[13][14]

Medio januari 2009 werd Fabiola enige tijd in een ziekenhuis opgenomen voor een infectie van de luchtwegen nadat zij enkele dagen eerder een schildklieroperatie had ondergaan. Haar gezondheidstoestand was ernstig,[15] en daarbij leed ze zichtbaar aan artrose en reuma.[16] Ze kon na enige tijd het ziekenhuis weer verlaten. Nadien verscheen ze in het openbaar in een rolstoel en voor het laatst tijdens de herdenkingsplechtigheid van de 20ste verjaardag van het overlijden van haar man, koning Boudewijn, op 31 juli 2013. Nadien leefde ze teruggetrokken in het Kasteel van Stuyvenberg te Laken, waar ze op 5 december 2014 overleed.[17] Op vrijdag 12 december 2014 werd Fabiola, na een requiemmis in de Kathedraal van Sint-Michiel en Sint-Goedele en de absoute in de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Laken, bijgezet bij haar echtgenoot Boudewijn in de Koninklijke Crypte.

Op 10 januari 2013 kwam Fabiola in het nieuws omdat ze geld zou hebben ondergebracht in een private stichting waardoor de erfgenamen minder erfrechten zouden moeten betalen.[18] De stichting, "Fons Pereos", had als doel het ondersteunen van haar neven en nichten, en hun afstammelingen, op voorwaarde dat ze geboren zouden zijn uit een eerste, rooms-katholiek gesloten huwelijk.[19]

Op 12 januari 2013 werd bekend dat de eerste minister Di Rupo voor de begroting van 2013 voorstelde de dotatie van Fabiola met bijna een half miljoen te verlagen vanaf 2013 tot € 923.000.[20] Op 6 juni 2013 besloot de regering vervolgens haar dotatie te verlagen tot 423.000 euro. Hiervan bedroeg het inkomensdeel 90.000 euro per jaar ofwel 7.500 euro per maand. Over dit inkomensdeel moest Fabiola belasting betalen.

Op 25 januari 2013 werd bekend dat Fabiola het Fons Pereos zou opheffen.[21] Volgens artikel 17 van de statuten zouden de gelden verdeeld worden over de stichting die door haar man was opgericht bij testament van 1992 en een in 1999 door haar zelf in Spanje opgerichte stichting.[22] In september 2013 werd bekend dat het Fons Pereos op 11 juli 2013 daadwerkelijk was opgeheven. De gelden werden getransfereerd naar een andere stichting, Astrida.[23][24]

Op 28 mei 2013 kwam Fabiola opnieuw in het nieuws omdat Villa Astrida, het vakantieverblijf van Boudewijn en Fabiola in het Spaanse Motril, in een Spaanse stichting werd ondergebracht “zodat de neven van de koningin ervan kunnen genieten zonder successierechten te betalen”.[25]

De dag na het overlijden van Fabiola op 5 december 2014 deelden de diensten van het Paleis mee dat haar erfenis gaat naar het Hulpfonds van de Koningin dat zich inzet voor "hulp aan behoeftige en in dringende nood verkerende personen".[26]