Erwin Olaf

Olaf groeide op in Hilversum en volgde de School voor Journalistiek in Utrecht. Na zijn afstuderen richtte hij zich kort op documentaire fotografie. Hij verkoos echter niet veel later de geënsceneerde fotografie omdat hij daar het beeld volledig naar zijn hand kon zetten.

In de jaren tachtig was Olaf nog doelbewust uit op effect en het choqueren, zoals in zijn series Squares (1984-1990) en Chessmen (1988). In deze series portretteerde hij scènes van naakte bejaarden, mannen met erecties, kleine mensen en extreem dikke, naakte vrouwen, vaak in bondagekleding. Het subversieve nam in dit vroege werk een prominente plaats in, waardoor hij in zijn vroege carrière vooral bekend werd met zijn gewaagde transgressieve fotografie. In 1985 verscheen zijn eerste fotoboek, Stadsgezichten van Erwin Olaf, en Fragmenten uit: Het Amsterdamse dromenboek van Guus Luijters. In het boek Joy uit 1993 is veel van zijn vroege werk opgenomen. Voor de serie Chessmen uit 1988 ontving hij de prijs voor jonge Europese fotografen.

In de jaren negentig maakte Olaf nog verschillende andere vrije series, waaronder Blacks (1990), Mind of their Own en de Patrick Bateman girls, een serie van vijf foto's waarbij Olaf voor het eerst gebruik maakte van computermanipulatie, geïnspireerd op Patrick Bateman, de hoofdpersoon uit de film American Psycho (1995); Mature (1999), Fashion Victims (2000) en Royal Blood (2000). In 1991 verscheen zijn eerste film, Tadzio, die hij samen met de schilder F. Franciscus maakte. In 2001/2002 volgde de serie Paradise the Club en in 2002/3 de serie Separation.

Vanaf Separation werd Olafs werk genuanceerder. Thema's als kwetsbaarheid en eenzaamheid kwamen centraal te staan in zijn series Rain (2004), Hope (2005), Grief (2007), Fall (2008), Dusk (2009), Dawn (2010) en Hotel (2010). Tevens verschenen de fotoboeken Rain (alternatieve titel: Hope) en Grief in respectievelijk 2006 en 2007. De bijbehorende tentoonstelling was te zien in onder meer het Fotomuseum Den Haag, het Secca Museum (North Carolina), het Forma Museum (Milaan), het Institut Néerlandais (Parijs), het Langhans Museum (Praag) en de Manege in Moskou.

Exposities

Olaf heeft tentoonstellingen gehad in het Stedelijk Museum Amsterdam, de Frankfurter Kunstverein, het Museum of Contemporary Canadian Art in Toronto, Galleria Arte Moderna in Bologna, het Nederlands Instituut voor Mediakunst in Amsterdam, het Muzeum Sztuki w Łodzi in Łódź, Polen, het Chelsea Art Museum in New York, het Australian Centre for Photography in Sydney, het George Eastman House in New York, Maison européenne de la photographie in Parijs, DA2 in Salamanca, het FotoMuseum in Antwerpen, het Moscow Museum of Modern Art in Moskou, en Space E6 in Shenzhen, China. In 2015-2017 reisde de tentoonstelling Dutch Masters of Light met werk van Olaf en collega-fotograaf Hendrik Kerstens door Nieuw-Zeeland en Australië. Olaf vierde zijn zestigjarige verjaardag met een dubbeltentoonstelling in het Gemeentemuseum en het Fotomuseum in Den Haag.[1][2]

Naast fotografie maakt Olaf videoclips, korte documentaires en filmpjes voor kinderen. En hij heeft een aantal videoclips gemaakt voor Nederlandse artiesten, onder wie Karin Bloemen en Paul de Leeuw. Sinds 2000 maakt hij tevens films die bestempeld kunnen worden als videokunst door hun vreemde thema's en het ontbreken van een plot.[3]

Olaf heeft gefotografeerd in opdracht van multinationals, zoals Heineken, Microsoft en Nokia, ook al kan hij soms kritisch uithalen naar grote merken, zoals in de serie Fashion Victims uit 2000. Ook werkte hij voor tijdschriften, onder meer voor The New York Times, de Britse Sunday Times, de Franse krant Libération en het tijdschrift Citizen K. Daarnaast krijgt hij geregeld opdrachten van The New York Times Magazine, het Franse dagblad Le Monde, The Sunday Times Magazine (de bijlage van The Sunday Times) en het modetijdschrift Elle. Hij werkte mee aan diverse internationale reclamecampagnes, zoals voor het kledingmerk Diesel, Nokia, Microsoft, de Italiaanse koffiebrander Lavazza, de Duitse autofabrikant BMW en vele andere merken.

In 2013 ontwierp hij de beeldenaar van de nieuwe euromunt met het portret van koning Willem Alexander.[4]

Zowel zijn reclamefotografie als zijn autonome werk zijn meerdere malen bekroond. Olaf won onder meer een Amerikaanse Lucie Award voor zijn oeuvre en in 2011 de Johannes Vermeerprijs.

In 2014 werd hij benoemd tot lid van de Akademie van Kunsten.[5] In 2019 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.[6]

Olaf wordt vertegenwoordigd door de Hasted Kraeutler Gallery (New York), Hamiltons Gallery (Londen), Flatland Gallery (Utrecht en Parijs) en Espacio Minimo in Madrid. Zijn werk is opgenomen in collecties over de gehele wereld, waaronder die van het Groninger Museum, het Stedelijk Museum, het Gemeentemuseum Den Haag en de particuliere verzamelaars Elton John, Joop van Caldenborgh en Martin Margulies. In 2018 schonk Olaf bijna vijfhonderd werken, zijn kerncollectie, aan het Rijksmuseum Amsterdam. Deze werden opgenomen in de nationale fotocollectie.

• Olaf kwam onder meer in juli 2005 in het nieuws toen hij een fotomontage publiceerde voorstellende prinses Diana, met een bloederige Mercedes-Benz-ster in haar bovenarm.
• De hoogste prijs die ooit voor een foto van Olaf op een veiling is betaald, bedraagt 27.168 euro. Het bedrag werd in New York in oktober 2009 geboden op de foto Hope 5 uit de serie Hope Portraits (2005).[8]
• In 2010 was Olaf een van de zes gasten in het televisieprogramma Zomergasten van de VPRO.[9]

• 
  Openbaar toilet (1996) door Rem Koolhaas (OMA) en Erwin Olaf, Groningen
• 
  Portret Máxima Zorreguieta, 2011
• 
  Jan des Bouvrie (2012)

• Officiële website
• Profiel van Erwin Olaf bij de Akademie van Kunsten