Duellerende vrouwen

In 1552 speelde zich in Napels een bijzonder duel af: twee vrouwen, Isabella de Carazi en Diambra de Petinella, vochten om de liefde van Fabio di Zeresola. Hoewel de uitkomst van het duel niet meer bekend is, bleef het lang tot de verbeelding spreken. Bijna een eeuw later gaf Manuel de Acevedo y Zúñiga, de onderkoning van Napels, Ribera opdracht de scène op een groot schilderij vast te leggen. Sommige kunsthistorici zien het tegenwoordig in de eerste plaats als een allegorie van de strijd tussen deugd en zonde.

Ribera koos ervoor het moment te schilderen waarop de staande vrouw op het punt staat om haar rivale de genadestoot te geven. Op de achtergrond volgen de toeschouwers de scène aandachtig. In tegenstelling tot de levensgrote dames op de voorgrond, zijn zij slechts schetsmatig weergegeven. Waarschijnlijk dienden reliëfs met strijdende Amazonen de schilder tot voorbeeld. Op dergelijke laat-Romeinse reliëfs zijn de figuren op de voorgrond bijna driedimensionaal, terwijl de achtergrond bijzonder vlak is gebeeldhouwd. Ribera paste deze benadering in deze periode vaker toe, bijvoorbeeld in Het martelaarschap van de apostel Filippus. Daarnaast valt de invloed op van Venetiaanse schilders, zoals Titiaan en Veronese, vooral in de warme, gouden kleuren van de rechter vrouw.

Duellerende vrouwen maakte deel uit van de verzameling van Filips IV. In 1666 verscheen het voor het eerst in een inventaris van de koninklijke alcázar in Madrid. Het werk overleefde de grote brand van 1734, maar raakte wel beschadigd. Later hing het in verschillende vertrekken in het nieuwe koninklijke paleis. Bij de oprichting van het Prado liet koning Ferdinand VII het schilderij overbrengen naar dat museum.

• 
  Het martelaarschap van de apostel Filippus (1639)

• Karin Hellwig, Schilderkunst van de 17e eeuw in Italië, Spanje en Frankrijk in: Rolf Toman (red.), De kunst van de Barok, Könemann, Keulen, 1997 p 395
• Alfonso E. Pérez Sánchez, Nicola Spinosa, Jusepe de Ribera, 1591-1652, Metropolitan Museum of Art, 1992 p 110-12

• (es) Informatie over het schilderij op de website van het Prado.
• (en) Alfonso E. Pérez Sánchez, Nicola Spinosa, Jusepe de Ribera, 1591-1652, Metropolitan Museum of Art, 1992.