Donorprincipe

Het donorprincipe houdt in dat de schrijfwijze van bepaalde woorden of woordgroepen die afwijkt van de officiële spellingsregels gerespecteerd wordt, bijvoorbeeld omdat die spelling in de taal van herkomst gebruikelijk is of omdat een instelling of merk zelf voor die afwijkende spelling heeft gekozen.[1][2][3]

Toepassing

Het donorprincipe is vooral van toepassing op eigennamen, waaronder in dit verband ook merknamen en officiële namen van instellingen worden verstaan. Met name het gebruik van hoofdletters en spaties wijkt hier in veel gevallen af van de standaardregels.[4][5][6] Veel plaats- en straatnamen liggen historisch vast. In het Nederlands hebben spellingswijzigingen (zoals die van 1995 en de herziening uit 2005) hier geen enkele invloed op.

De heer Van Laere (-ae- in plaats van -a-) (familienaam)[7]
Goirle (-oi- in plaats van -oo-) (plaats)[7]
Schapeweide (zonder tussen-n) (als straatnaam)

Afkortingen

Afkortingen van besluiten, wetten of overheidsplannen worden gewoonlijk met hoofdletters geschreven, ook al bevat de uitgeschreven vorm geen hoofdletters. Een andere schrijfwijze kan echter onder ambtenaren gewoon geworden zijn.[8]

AMvB (Algemene Maatregel van Bestuur)
Wajong

Vrij gekozen namen

Het logo van Rijksmuseum Amsterdam heeft een spatie die in de officiële naam ontbreekt, maar wel overeenkomt met de gewoonte om het museum kortweg aan te duiden als het Rijks.

Vrij te kiezen namen, zoals bedrijfsnamen, handelsmerken, boektitels en scheepsnamen zijn bijzonder verscheiden en worden meestal uitgezocht om hun klank en schriftbeeld. Ze verwijzen niet naar een bestaande spelling, hoewel er soms een verband mee kan worden gelegd.

StuBru (Studio Brussel), PvdA, iPhone (CamelCase: hoofdletters midden in namen)
adidas (onderkast a) en de Volkskrant (onderkast d)
Connexxion (in plaats van Connection of Connectie)
TEDxAmsterdam (geen spatie)
dEUS (omgekeerde kapitalisatie, zoals bij gebruik van Caps lock)
Koning Willem II Stadion[9] (in plaats van Koning Willem II-stadion: het koppelteken ontbreekt en er is een extra hoofdletter gebruikt)
Halve Maen en De Groene Draeck (archaïsmen, in dit geval verwijzend naar voorgangers)
XS4ALL (Bij hardop lezen klinkt dit als Acces for all, oftewel Toegang voor iedereen. Het cijfer 4 is in het Engels homofoon met for en is in de mode als verkorting.)

Begint een (merk)naam met onderkast (zoals adidas), dan krijgt deze toch een hoofdletter aan het begin van een zin.[10]

Geografische namen

De Verenigde Naties hanteren in verband met geografische namen de richtlijn dat elk "donorland" zelf een systeem mag ontwikkelen om zijn geografische benamingen naar het Latijnse alfabet om te zetten.[11]

Bronnen, noten en/of referenties

De Nederlandse Taalunie Het Groene Boekje; Woordenlijst Nederlandse Taal Tielt, Den Haag 2005 / Online versie leidraad

Lijst van vaktermen: donorprincipe, Taalunie
Leidraad: 16.1 hoofdletter voor een eigennaam, Taalunie
Het Genootschap Onze Taal zegt: "Buitenlandse namen worden gespeld zoals het betreffende land dat zelf doet, c.q. aanbeveelt." → Genootschap Onze Taal, Onze taal: maandblad van het Genootschap Onze Taal, Volume 62, 1993, p. 92.
merknamen (hoofdletter), Taaltelefoon
16.1 Hoofdletter voor een eigennaam, woordenlijst.org
Afwijken van de standaardspelling mág!. De roze pen (2012-02-15). Geraadpleegd op 2016-10-11.
De -e of de -i volgend op een verschillende klinker maken al sedert het Middelnederlands de lezer attent op een klankverlenging. Pas bij de spellingwijziging van 1954 werd de regel van de open of gesloten lettergreep ingevoerd.
Leidraad: 17.3 initiaalwoorden en letterwoorden, Taalunie
Bonheur Horeca Groep: Koning Willem II Stadion
EBay / eBay, onzetaal.nl
(en) De UN en geografische namen, kopje 5: "[...] the donor country shall have the right to develop the romanisation system that will be used" en kopje 8: "The donor principle implies that the standardised spelling of a name should always be looked for in maps produced by the national mapping authority in the donor country."

Zoek donorprincipe op in het WikiWoordenboek.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[zoekwoord-1] Lijst van vaktermen: donorprincipe, Taalunie

[leidraad16.1-2] Leidraad: 16.1 hoofdletter voor een eigennaam, Taalunie

[3] Het Genootschap Onze Taal zegt: "Buitenlandse namen worden gespeld zoals het betreffende land dat zelf doet, c.q. aanbeveelt." → Genootschap Onze Taal, Onze taal: maandblad van het Genootschap Onze Taal, Volume 62, 1993, p. 92.

[4] merknamen (hoofdletter), Taaltelefoon

[5] 16.1 Hoofdletter voor een eigennaam, woordenlijst.org

[6] Afwijken van de standaardspelling mág!. De roze pen (2012-02-15). Geraadpleegd op 2016-10-11.

[mnl-7] De -e of de -i volgend op een verschillende klinker maken al sedert het Middelnederlands de lezer attent op een klankverlenging. Pas bij de spellingwijziging van 1954 werd de regel van de open of gesloten lettergreep ingevoerd.

[leidraad17.3-8] Leidraad: 17.3 initiaalwoorden en letterwoorden, Taalunie

[9] Bonheur Horeca Groep: Koning Willem II Stadion

[10] EBay / eBay, onzetaal.nl

[11] (en) De UN en geografische namen, kopje 5: "[...] the donor country shall have the right to develop the romanisation system that will be used" en kopje 8: "The donor principle implies that the standardised spelling of a name should always be looked for in maps produced by the national mapping authority in the donor country."