Det Konservative Folkeparti

Verkiezingsaffiche (1939). De tekst luidt: Kameraden, Comrades - laat het nu voorbij zijn! Stem voor meer werk! Stem Conservatief.

De wortels van de Deense conservatieven gaan terug tot het midden van de 19de eeuw. In 1849 is er in Denemarken een grondwetgevende vergadering waar voor het eerst het woord højre (‘rechts’) wordt gebruikt. Omstreeks 1870 organiseren de liberalen, Venstre (Deens voor Links), zich tot een partij: Det Forenede Venstre. Daarop gaan ook de rechtse (højre) conservatieven een politieke partij vormen. Eind 1878 sluiten enkele nationaal-liberalen zich aan bij de partij. Aanvankelijk mist de partij evenwel lokale afdelingen; die komen er pas in de jaren 1880 samen met een echte nationale partijorganisatie. De rechts-conservatieve partij heeft aanvankelijk vooral steun van landeigenaren en toont zich reactionair. In de eerste jaren van de 20ste eeuw – als zich ook een kleine groep, de Frikonservative, afscheidt – wordt Højre iets liberaler.

De herziening van het Deense kiesstelsel (dat de conservatieven lange tijd heeft bevoordeeld ten nadele van de liberalen) en een dalende aanhang bij verkiezingen noopt de conservatieven ertoe zich te herbronnen. In 1915 ontstaat uit het vroegere Højre zo Det Konservative Folkeparti. Onder haar nieuwe naam kant de partij zich tegen socialisme, is ze voor privaat eigendom en wil ze de spreekbuis van de midden- en hogere standen (industriëlen, handelaars, grote landbouwers) worden. Lange tijd is de partij voor haar financiering ook afhankelijk van giften vanuit het bedrijfsleven. Traditioneel is de partij ook gelieerd met de Dansk Arbejdsgiverforening (Deense Werkgeversvereniging) en Dansk Industri.

Sinds 1950 probeert de KF samen het (Noords-)agrarische-liberale Venstre (V) een liberaal-burgerlijk alternatief te bieden voor sociaaldemocratisch bestuur. Tussen 1950 en 1953 vormen liberalen en conservatieven een regering onder leiding van de liberaal Erik Eriksen. Daarna wordt de samenwerking verdergezet in de oppositie tot 1965. Vanaf 1968 vinden de KF en V elkaar opnieuw in de regering van de sociaalliberale Hilmar Baunsgaard. In de jaren 1970 wordt de partij eerst nog geteisterd door interne conflicten, maar vanaf 1974, bij het begin van het leiderschap van Poul Schlüter, gaat het beter. In de jaren 1980 en de vroege jaren 1990 vormt Schlüter een niet-sociaaldemocratisch kabinet: de zogenaamde Firkløverregeringen (‘klavertje-vier-regering’). In 1993 moet Schlüter aftreden na een schandaal over asiel voor gevluchte Tamils.

Andermaal gaat de Konservative Folkeparti een onstabiele periode tegemoet. Na Schlüter komen nieuwe leiders en een nieuwe generatie aan het roer. Hans Engell blijft tot 1997 partijleider, maar veroorzaakt onder invloed van alcohol een verkeersongeval en stapt op. Pia Christmas-Møller houdt het daarop, gebukt onder interne twisten, slechts een jaar uit. Onder Bendt Bendtsen komt er weer rust in het conservatieve kamp. Na de verkiezingen van 2001 treedt de partij toe tot de conservatief-liberale regering van Anders Fogh Rasmussen (V). De verkiezingen van 2005 leveren de conservatieven enkele nieuwe parlementszetels en de regering met Venstre, gedoogsteunt door de rechtse Dansk Folkeparti, blijft aan. In die regering kunnen de conservatieven hun programma met betrekking tot belastingverlagingen, milieu en justitie doordrukken. Ondertussen ontstaat wel onenigheid over de positie van de gedoogsteunende Dansk Folkeparti. Desalniettemin slaagt de partij er in 2007 in een status quo te halen. Partijleider Bendtsen wordt in 2008 opgevolgd door Lene Espersen en in 2011 vervangen door Lars Barfoed. Barfoed trad op 6 augustus 2014 af als partijvoorzitter en steunde Søren Pape Poulsen als nieuwe leider van de liberaal-conservatieven.[1]

Det Konservative Folkeparti hecht zich niet zozeer aan een ideologie, maar aan een aantal uitgangspunten als daar zijn: individuele vrijheid en verantwoordelijkheid, markteconomie, privaat eigendom, een kleine openbare sector en een belangrijke nationale defensie. De conservatieven kleven het kapitalisme aan, maar doen dat (gezien het succes van de Deense welvaartsstaat) op een eerder gematigde manier.

De partij staat dicht bij andere Europese conservatieve partijen. Zo kan een vergelijking gemaakt worden met de conservatives van David Cameron in het Verenigd Koninkrijk. Op Europees niveau is de partij verbonden aan de conservatief-christendemocratische Europese Volkspartij.

In de periode 1945-2005 haalt de KF een gemiddeld stemmenpercentage van 16%, met een minimum van 5,5% in 1978 en een maximum van 23,4% in 1984. Het grootste deel van haar kiezers haalt de partij onder zelfstandige handelaars en ondernemers, overheidspersoneel en bedienden.

• (da) Partijwebsite

	Deense politieke partijen
Venstre · Socialdemokraterne · Dansk Folkeparti · Socialistisk Folkeparti · Konservative Folkeparti · Radikale Venstre · Liberal Alliance · Enhedslisten