Damen Shipyards Group

Damen bouwt veel verschillende schepen zoals coasters, veerboten, sleepboten, patrouillevaartuigen en crewtenders voor zowel de civiele als de militaire markt. Sleepboten en werkschepen werden van oudsher gestandaardiseerd en ondergebracht in klassen met namen als Stan Tug, Pushy Cat, Mini Cat, Multi Cat, Stan Tender en Shoalbuster. De afkorting 'Cat' daarin verwijst naar het motorenmerk Caterpillar, waarmee men al vroeg samenwerkte. Damen bouwt circa 40% van alle sleepboten ter wereld.

De werf geeft de voorkeur aan gestandaardiseerde scheepsrompen die snel, gebaseerd op de uiteenlopende wensen van de klanten, kunnen worden afgebouwd. De rompen worden geleverd door de buitenlandse vestigingen en op de Nederlandse werven worden de schepen afgebouwd.

Medio 2018 wordt Damen Shipyards actief in de markt voor cruiseschepen. Het is een joint venture aangegaan met de Italiaanse scheepswerf T. Mariotti, gespecialiseerd in de bouw van superjachten en luxe cruiseschepen.[2] De joint venture krijgt de naam Mariotti Damen Cruise. De eerste opdracht is van de rederij Seabourn waarvoor zij twee 170 meter lange expeditieschepen gaan bouwen met een waterverplaatsing van 23.000 ton.[2] De eerste oplevering wordt verwacht in juni 2021 en het tweede schip in mei 2022.[2]

In januari 2020 werd bekend dat Damen vier fregatten voor de Duitse Marine mag bouwen, alleen het parlement moet nog goedkeuring verlenen. De opdracht heeft een waarde van 4,5 miljard euro.[3] Damen is de hoofdaannemer en verzorgt het ontwerp en het projectmanagement, maar de schepen worden gebouwd in Hamburg op de scheepswerf van Blohm + Voss. Veel van de apparatuur op de schepen wordt geleverd door de Nederlandse afdeling van Thales. Het zijn schepen van het type MKS 180, lang 155 meter, die ook ingezet kunnen worden bij anti-piraterij-missies en het opsporen van onderzeeërs.[3]

Het bedrijf trad toe tot een samenwerkingsverband dat scheepsschroeven ontwikkelt die met 3D-printers worden gemaakt.[4]

In 2018 leed Damen Shipyards Group voor het eerst sinds 15 jaar een nettoverlies van 17 miljoen euro.[1] het bedrijf kampt met een lage vraag als gevolg van de lage olieprijs waardoor offshoreprojecten worden uitgesteld. Verder is de vraag naar havensleepboten gedaald door felle concurrentie onder de slepers. Onder druk van de lage resultaten gaan slepers samenwerkingsverbanden aan met een lagere vraag naar nieuwe sleepboten tot gevolg. Tot slot staan de activiteiten bij Damen Schelde Naval Shipbuilding onder druk door het uitblijven van nieuwe opdrachten.

Vanaf de jaren tachtig nam Damen Shipyards verschillende Nederlandse scheepswerven over die in problemen kwamen en waarmee men de capaciteit en diversiteit aan schepen weet uit te breiden. In 1981 werd de werf Bodewes in Suameer overgenomen, in 1983 de werf Bijlholt in Foxhol, in 1984 de werf Maaskant, met vestigingen voor de bouw van vissersvaartuigen in Stellendam en Bruinisse.

Na deze nieuwbouwwerven werden ook steeds vaker reparatiewerven overgenomen. In 1985 begon dit kleinschalig met de overname van reparatiewerf Van de Sande in Breskens, in 1987 volgde Niehuis & Van den Berg in Rotterdam, in 1988 Reparatiebedrijf Vlaardingen-Oost in Vlaardingen en tot slot in 1989 de Oranjewerf in Amsterdam.

In 1991 begaf Damen zich in de bouw van luxe jachten met de overname van de werf Amels in Makkum, die in 2001 werd overgeplaatst naar Vlissingen, in een deel van de vestiging van de Koninklijke Schelde Groep aldaar. Deze laatste werf - in 2008 herdoopt in Damen Schelde Naval Shipbuilding - werd in 2001 overgenomen, waardoor Damen verder kon groeien in de bouw van grotere en bewapende oorlogsschepen. In 2003 werd ook een restant van de eens grote scheepswerf Wilton-Fijenoord in Schiedam overgenomen en als reparatiewerf Damen Shiprepair Rotterdam voortgezet. Tot dit onderdeel behoort ook reparatiewerf Van Brink Rotterdam in Pernis.

In maart 2013 werden de twee vestigingen van Shipdock overgenomen.[6] Alle 130 medewerkers en de directie gingen mee over. Damen Shiprepair Harlingen richt zich op schepen tot 120 meter. Damen Shiprepair Amsterdam maakt gebruik van de vier gegraven dokken op het noordwestelijke deel van de NDSM terrein en kan schepen repareren tot 250 meter lang.

Eind 2013 werd bekend dat de scheepswerf Bodewes uit Millingen aan de Rijn ging sluiten. Het scheepsbouw- en reparatiebedrijf had te weinig werk om de 30 werknemers aan het werk te houden. Bodewes werd in 1837 opgericht en op het hoogtepunt in de jaren zeventig werkten er meer dan 400 mensen.[7]

In april 2017 maakten Damen Shipyards en Keppel Offshore & Marine bekend dat Damen de Rotterdamse reparatiewerf Keppel Verolme ging overnemen.[8] De overname werd nog in 2017 afgerond. Damen heeft met de overname zijn positie in de scheepsreparatiemarkt verder versterkt.[8] De Rotterdamse werf heeft drie gegraven dokken, een kadecapaciteit van meer dan 1800 meter en telt zo’n 250 personeelsleden. Het grootste dok van Verolme Keppel is 90 meter breed en 405 meter lang, terwijl het tot dan toe grootste Nederlandse dok van Damen 46 meter breed bij 307 meter lang was.[8] Met deze transactie neemt de jaaromzet van Damen met ongeveer 100 miljoen euro toe.

Damen bouwde in 2015 een reparatiewerf op Curaçao voor de door Damen gebouwde sleepboten die in de Caribische wateren varen. Op voorstel van de Curaçaose regering nam de Groep op 1 februari 2017 ook de activiteiten over van de Curaçaose Dokmaatschappij (CDM), die in augustus 2016 gecontroleerd failliet was gegaan.[9] Personeel en materieel ging over naar het nieuwe bedrijf Damen Shiprepair Curaçao (DSCu). De oude drijvende dokken van de CDM worden in de loop van 2018 vervangen door grotere: dok C wordt 230 bij 45 meter en dok D 108 x 23 meter. Deze omvang is uniek voor het Caribisch gebied en Latijns-Amerika.[10]

De bouw van gestandaardiseerde vaartuigen die volgens specifieke wensen van de klant tot gespecialiseerde schepen konden worden afgebouwd, leverde vooral klandizie op van aannemings- en baggerbedrijven en overheidsorganen, met name in landen in Afrika en Azië. De daaruit ontstane behoefte om de schepen ook ter plekke te kunnen onderhouden, repareren en ombouwen leidde tot de opening van buitenlandse vestigingen, aanvankelijk in de vorm van verkoopkantoren, later door de overname van plaatselijke bedrijven. Zo ontstonden in de jaren zeventig de eerste buitenlandse vestigingen in Bahrein en Nigeria; later volgden vele andere.

Vanaf de jaren tachtig werden ook scheepswerven in het buitenland overgenomen, uit kostenoverwegingen vooral in lagelonenlanden. Deels besteedt men hier de bouw van casco's uit, die daarna op andere vestigingen worden afgebouwd, steeds vaker worden hier complete schepen gebouwd. De belangrijkste zijn thans gevestigd in Gdynia (Polen), Galați (Roemenië), Singapore, Göteborg (Zweden) en Changde en Yichang (Volksrepubliek China). Ook reparatiewerven werden overgenomen in Brest en Duinkerke.

Via Damen Marine Services BV verzorgt het bedrijf de wereldwijde verhuur van schepen en via Damen Dredging Equipment levert men diensten voor de internationale baggerwereld.

In november 2017 maakte Damen Shipyards bekend het belang van Daewoo Shipbuilding & Marine Engineering (DSME) in de Roemeense werf Mangalia te willen overnemen.[11] Op 30 maart 2018 werd op een aandeelhoudersvergadering besloten dat de koop definitief werd.[12] Damen betaalde 22 miljoen euro voor 51% van de aandelen, de rest bleef in handen van de Roemeense overheid. In 2018 nam de overheid nog een pakket van 2% over waarmee Damen met een belang van 49% als minderheidsaandeelhouder verder ging. De werf met een oppervlakte van bijna 100 hectare ligt aan de kust van de Zwarte Zee.[11] Er zijn drie grote droogdokken met een totale lengte van 982 meter en met een breedte tussen de 48 en 60 meter.[11] Met de overname van het meerderheidsbelang heeft Damen capaciteit om de grootste schepen te bouwen en te onderhouden. Damen is al eigenaar van een scheepswerf in Roemenië, in Galați aan de Donau. Dit is de grootste werf van de groep.[11]