Bovenkarspel

Bovenkarspel is een dorp in de gemeente Stede Broec, in de regio West-Friesland, in de provincie Noord-Holland. Het dorp heeft bijna 10.720 inwoners, maar de bebouwing van Bovenkarspel is vandaag de dag volledig samengesmolten met die van Grootebroek, zodat beide dorpen in feite één woonkern vormen. Het gemeentehuis van de gemeente Stede Broec alsmede beide treinstations van de gemeente liggen op het grondgebied van het oude Bovenkarspel. Bovenkarspel was, tezamen met Broekerhaven, tot 1 januari 1979 een zelfstandige gemeente.

Bovenkarspel
Plaats in Nederland
(Details)

Situering
Provincie Noord-Holland
Gemeente Stede Broec
Coördinaten52° 42′ NB, 5° 15′ OL
Algemeen
Inwoners (BAG, 2019)10.720[1]
Overig
Woonplaatscode1102
Portaal    Nederland

Ten noorden van het dorp ligt het natuur- en recreatiebos Het Streekbos, waar ook de Westfriese afdeling van de natuurvereniging IVN zit.

Geschiedenis

Bovenkarspel is al een oude woonkern: het wordt reeds in 1193 genoemd. Het heeft dan 200 inwoners en de plaats zou toen ook al een kerk of parochie hebben. De plaats lag toen waarschijnlijk slechts als een lint aan de hoofdweg (nog altijd toepasselijk "Hoofdstraat" geheten). Dit omdat de bebouwing net als bij het naast gelegen Grootebroec, Lutjebroec en Hoogkarspel op een zandrug midden in moerasgebied lag. De plaatsen vielen toen onder de banne Broec.

Een echte ontginning van die moerassen begon in de 15e eeuw, toen vormde Bovenkarspel al een stede met het naburige Grootebroec. Het had die stadsrechten gekregen in 1364. In 1402 sloten Lutjebroec en Hoorn aan en een jaar later ook Hoogkarspel. Waarschijnlijk is de ontginning ook de reden dat er nooit stadsmuren zijn gebouwd voor Broec. De woonkernen hadden immers nog veel gebied om te groeien. Dankzij de stadsrechten en de ontginningen groeide de plaats in grootte en belangrijkheid.

Zo zelfs dat men in 1415 toestemming kreeg voor een haven in het achterland van de stad, ten zuiden van Bovenkarspel bij de Zuiderzee. Maar door ruzie met de naastgelegen stad Enkhuizen duurde het tot 1449 voor men daadwerkelijk met de aanleg kon beginnen. De uiteindelijk ontstane haven kent zowel een buitenhaven als binnenhaven. Bij de haven groeide naast de gewone bedrijvigheid ook een woonkern, deze kern kreeg de naam van de haven: Broekerhaven. Lang werd het als eigen kern beschouwd en de woonkern viel ook buiten de stad. Aan de Broekerhavenweg stond de korenmolen Ceres uit 1849. Op 31 december 2019 brandde de molen volledig uit.[2]

Bij uit elkaar vallen de stad in diverse gemeenten werd Broekerhaven onderdeel van de gemeente Bovenkarspel en zelfs zo dat het onderdeel werd van het dorp Bovenkarspel. Broekerhaven bleef wel lang een wat losliggende buurt. Maar tegen het eind van de twintigste eeuw maakte de wijk Plan Zuid daar een einde aan, en sindsdien liggen de twee nagenoeg aan elkaar vastgebouwd. In 1979 is Bovenkarspel, samen met Broekerhaven, opgegaan in de gemeente Stede Broec.

Westfriese Flora

Bovenkarspel is internationaal bekend door de tot en met 1999 gehouden bloemenshow de Westfriese Flora. Daar is destijds ook speciaal het nog steeds bestaande treinstation Station Bovenkarspel Flora voor aangelegd. Het andere treinstation ligt vlak bij Grootebroek en heet daarom Bovenkarspel-Grootebroek. Bij dat station ligt ook het gemeentehuis van Stede Broec en het grote winkelcentrum Streekhof, dat een regionale functie vervult.

Legionellaramp

De in Nederland bekendste uitbraak van legionellose was die tijdens de Westfriese Flora in Bovenkarspel in 1999. 200 mensen werden tijdens deze epidemie ziek, 32 overleden aan de gevolgen van Legionella. Door de incubatietijd van de ziekte kan het zijn dat niet alle patiënten zijn ontdekt. De oorzaak was een whirlpool-showmodel dat op de huishoudbeurs van de Flora geplaatst was. De uitbraak is wel een stimulans geworden om beter te controleren op de bacterie.[3]

Geboren in Bovenkarspel

Zie ook
Plaatsen in de gemeente Stede Broec

Dorpen: Bovenkarspel · Grootebroek · Lutjebroek      Buurtschappen: Broekerhaven · Horn

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.