Bitcoin

Electrum-bitcoinportemonnee

Het idee achter de werking van bitcoin is te lezen in een document van Satoshi Nakamoto.[5] Een bitcoinbedrag kan naar een ander persoon worden verzonden via het internet. Bij de beveiliging van een bitcoinbedrag gaat het er (zoals ook bij veel andere data) enerzijds om dat de code ervan niet in verkeerde handen komt (een crimineel die het snel kan gebruiken, zodat de eigenaar dat niet meer kan), en anderzijds dat de code niet verloren gaat bij technische storingen, brand, per ongeluk weggooien, e.d. (zodat niemand het bedrag meer kan gebruiken). Bij het eerste helpt offline bewaren (wat ook kan als een code op papier), bij het tweede het maken van back-ups.

De blockchain bevat een logboek van alle transacties (een paar duizend per blok). De blockchain is openbaar en wordt verspreid over knooppunten van een peer-to-peer-netwerk (consensusnetwerk) waar in principe iedereen aan kan deelnemen, om hem bij te houden, en maakt gebruik van cryptohashing om te voorzien in de nodige beveiliging, opdat bitcoins alleen kunnen worden uitgegeven door de persoon die er eigenaar van is, en nooit meer dan één keer uitgegeven kunnen worden door die eigenaar.

De peer-to-peertopologie van bitcoin en het ontbreken van centrale administratie maakt het praktisch onmogelijk voor een overheid, of ieder ander, om monetaire inflatie te induceren: in tegenstelling tot bij papieren valuta is de groei van de geldhoeveelheid voorspelbaar en gelimiteerd. Doordat transacties via bitcoin niet worden gecontroleerd door centrale partijen als overheden en banken, wordt het systeem graag gebruikt door criminelen.[6] Midden 2013 is vastgesteld dat mensen die bitcoins gebruiken voor criminele activiteiten vaak relatief eenvoudig te traceren zijn. Dat blijkt uit onderzoek door de Universiteit van Californië in San Diego. Geld witwassen met de digitale valuta is dus niet zo eenvoudig als lang werd gedacht. Door de informatie in de blockchain zijn bitcointransacties weliswaar niet zo transparant als creditcardgegevens (voor autoriteiten die die kunnen opvragen), maar volgens de onderzoekers niet zo anoniem als contant geld.

In 2013 werden in Canada de eerste bitcoinpinautomaten geplaatst, waar gebruikers tegen betaling van Canadese dollars bitcoins in hun elektronische portemonnee kunnen verkrijgen. De pinautomaten leveren een QR-code die door de gebruikers kan worden gescand en omgeruild kan worden tegen hetzij bitcoins, hetzij Canadese dollars.[7]

Voor het ontvangen van een bitcoinbedrag kiest/genereert men een geheime sleutel van 32 bytes, dus 256 bits, waar dan de bijbehorende publieke sleutel uit wordt afgeleid. Een hash van 20 bytes, dus 160 bits, van de publieke sleutel, vormt in de blockchain de interne representatie van een bitcoinadres. Met 0x00 ervoor en een hash van 4 bytes erachter als checksum wordt dit een string van 25 bytes, die vaak wordt ingevoerd en weergegeven in base58check.[8][9] Het heeft dan 25-34 alfanumerieke tekens, en begint dan met 1 (P2PKH-adres). Een variant begint met 3 (P2SH-adres). Hierbij staan P2PKH en P2SH voor de twee soorten transactieoutput, pay to public key hash en pay to script hash (zie ook onder). Iedereen kan de interne representatie in de base58-representatie omzetten en omgekeerd, dus qua veiligheid en privacy zijn ze gelijkwaardig; in een context waarin de representatie er niet toe doet behoeven "bitcoinadres" en "hash van de publieke sleutel" geen nadere aanduiding en kunnen deze formuleringen door elkaar gebruikt worden.

Men deelt dit bitcoinadres mee aan de betaler. Na betaling komt er in de blockchain een transactie te staan met als output (of een van de outputs) de combinatie van het bedrag en de hash van de publieke sleutel. Een miner die een blok vindt, zie onder, creëert daarmee een vaste blokbeloning, de reward, een output zonder dat er een betaler is. Deze is ook weer de combinatie van het bedrag en de hash van de publieke sleutel.[10]

Iemands bezit aan bitcoin bestaat uit de nog niet uitgegeven transactieoutputs (unspent transaction outputs, UTXO's) waarvan men de geheime sleutel heeft. In combinatie met de betalingsopdracht kan men hieruit namelijk een code genereren die wordt meegestuurd met de betalingsopdracht. Daarmee kan worden vastgesteld dat de gebruikte geheime sleutel hoort bij de hash van de publieke sleutel, zonder dat de geheime sleutel zelf af te leiden is.[11] Voor extra veiligheid en privacy hoeft de gebruiker zelfs de publieke sleutel aan niemand bekend te maken, maar slechts de hash ervan.

Een transactie (behalve de eerste van een blok, die de vaste beloning van het vinden ervan bevat) heeft als input een of meer outpoints. Een outpoint is een verwijzing naar een bepaalde output van een bepaalde transactie.[12] Deze outputs moeten uiteraard onder controle staan van de opdrachtgever van de eerstgenoemde transactie. Verder wordt gecontroleerd of de output nog niet is uitgegeven, dus of het een UTXO is. De controlerende nodes houden hiervoor een UTXO-database bij, omdat dit gemakkelijker is dan het rechtstreeks uit de blockchain af te leiden. Begin 2018 zijn er ruim 60 miljoen UTXO's.[13] De initiatiefnemer kan een output onder controle stellen van zichzelf, als wisselgeld. Het totale outputbedrag kan uiteraard niet meer zijn dan het totale inputbedrag, wel minder: het verschil is dan de transactiebeloning (zie ook verderop).

Bitcoin gebruikt bij de controle over een output de standaard secp256k1 ECDSA (Elliptic Curve Digital Signature Algorithm). De letters "sec" staan voor Standards for Efficient Cryptography. De p staat voor het feit dat de standaard een set van 6 parameters vastlegt. Het getal 256 betreft het aantal bits. De k verwijst naar het gebruik van een koblitzkromme. Er wordt gebruik gemaakt van de elliptische kromme y² = x³ + 7 over het eindige lichaam F_n met n = 2²⁵⁶ − 2³² − 2⁹ − 2⁸ − 2⁷ − 2⁶ − 2⁴ − 1.[14][15][16]

Op 24 augustus 2017 werd Segregated Witness, kortweg SegWit, geactiveerd, niet te verwarren met het verdergaande voorstel SegWit2x. De beperking van de blokgrootte tot 1 MB werd gematigd tot 4 miljoen weight units (WU), kortweg 4 MWU, waarbij bytes die het effect van transacties bepalen (het vervallen en creëren van UTXO's) voor 4 WU tellen, maar bytes voor het controleren van de geldigheid voor slechts 1 WU.[17]

Een voorbeeld van een printbare papieren bitcoinportemonnee die bestaat uit één bitcoin adres om te ontvangen en de bijbehorende 'private key' om te spenderen

Een bitcoinportemonnee/-wallet (portemonnee/-wallet voor bitcoin)[22] is een gegevensdrager met op zijn minst de informatie die een bezitter van bitcoinbedragen nodig heeft om ze uit te geven. Dit zijn de openbare gegevens van zijn UTXO's en de bijbehorende geheime sleutels.

Bij een papieren portemonnee (paper wallet), al of niet inclusief een tweedimensionale streepjescode, staat de informatie op papier. Een fysieke bitcoinmunt die echt bitcoin bevat heeft een verkorte geheime sleutel (een code met als hash een gewone geheime sleutel)[23] die verzegeld is aangebracht (dat wil zeggen zodanig dat als iemand hem heeft kunnen lezen dit zichtbaar is). Men moet dan wel de producent kunnen vertrouwen.[24]

Een hardwareportemonnee/wallet (vaak in de vorm van een USB-stick) is een elektronische gegevensdrager, die wanneer geen transacties worden uitgevoerd voor de veiligheid offline kan worden bewaard.

Een bitcoinportemonnee is vaak een computerprogramma op een computer/tablet/smartphone met bijbehorend portemonneebestand (wallet file), met naast de informatie die nodig is voor het uitgeven ook bijvoorbeeld een overzicht van eerdere transacties. Voor extra veiligheid kan men een versie installeren zonder mogelijkheid tot ondertekenen, en op een ander, offline apparaat de transactie ondertekenen, waarbij de te ondertekenen en de ondertekende transactie bijvoorbeeld met een USB-stick worden overgebracht.

Ook kunnen de gegevens worden beheerd door een vertrouwde derde partij, een portemonneedienst (wallet service).

Uiteraard hoeft men niet voor zijn gehele bitcoinbezit dezelfde methode toe te passen. Men kan voor kleine bedragen voor lopende uitgaven het accent leggen op gemak, en voor grote bedragen op extra veiligheid.

De referentie-implementatie van Bitcoin, Bitcoin Core, heeft niet alleen de functie van bitcoinportemonnee, maar bevat ook de software en data voor mining (zie onder). Deze vergt daardoor meer dan 65 GB geheugen.[25]

Van elk bitcoinadres zijn alle in- en uitgaande transacties in termen van de bitcoinadressen van respectievelijk betaler en ontvanger(s) openbaar, met datum. De privacy wordt vergroot door voor ieder te ontvangen bedrag aan de betaler een nieuw bitcoinadres op te geven, en ook steeds voor wisselgeld een nieuw bitcoinadres te gebruiken.

Soms wordt voor bijvoorbeeld donaties een bitcoinadres gepubliceerd, dan wordt hetzelfde adres dus wel gebruikt om meerdere betalingen op te laten binnenkomen.

Een bitcoinminer met een ASIC-chip, anno 2013

Personen en organisaties (iedereen kan meedoen), miners genoemd, controleren transacties en plaatsen die in een blok. Dit blok verschilt per miner door de selectie en volgorde van de opgenomen transacties, en door het bitcoinadres (zie verderop) van de miner, dat hij ook in het blok plaatst. De miners proberen vervolgens voor hun blok een completering te vinden zo dat het blok aan bepaalde, in de software vastgelegde, eisen voldoet. Deze zijn zo gekozen dat dit veel rekenwerk vereist. Dit vormt een proof-of-work (POW) systeem (van het type hashcash), waardoor manipulaties door criminele miners niet lonend zijn. Het is voldoende als de rekenkracht van samenwerkende criminele miners een minderheid van de totale rekenkracht van de miners is. Wie als eerste een correcte completering van zijn blok vindt (kort gezegd: een blok vindt) krijgt volgens een in de software ingebouwd systeem een vaste blokbeloning, de reward (en daarnaast ook transactiebeloningen, fees, van opdrachtgevers van transacties, zie verderop). Gegeven een bepaalde rekenkracht is het een kwestie van geluk om het snel te vinden, dus met een beperkte rekenkracht maakt men toch een evenredige kans. Er zijn ook miningpools actief op internet waar mensen steeds samen voor hun gezamenlijke blok kunnen zoeken naar een completering die aan de eisen voldoet, door de gezamenlijke rekenkracht van hun computers in te zetten. In plaats van een kleine kans op een grote beloning heeft men dan een grotere kans op een deel ervan.

Het vinden van een blok wordt, refererend aan de vaste blokbeloning waarmee een extra bedrag aan bitcoin in omloop wordt gebracht, het "delven" (minen) van bitcoin genoemd.[26] De delvers/miners zijn de knooppunten van het consensusnetwerk.

Een blok moet zodanig zijn dat als tweemaal de hashfunctie SHA-256 wordt toegepast op de block header, het resultaat van 256 bits kleiner is dan het difficulty target. De moeilijkheidsgraad (difficulty) is 2²²⁴ gedeeld door het difficulty target, dus per hash (dubbele toepassing van SHA-256) is de kans op succes 2⁻³² gedeeld door de moeilijkheidsgraad. Voor het vinden van een blok is het gemiddelde aantal benodigde hashes dus 2³² maal de moeilijkheidsgraad. De moeilijkheidsgraad wordt steeds zo gekozen dat er gemiddeld één blok per 10 minuten wordt gevonden, dus de totale hashrate is de moeilijkheidsgraad maal 7 MH/s (megahash per seconde).

De nonce is 32 bits, dus bij het proberen van alle noncewaarden is de kans op succes 1 gedeeld door de moeilijkheidsgraad.

De moeilijkheidsgraad is in december 2017 ongeveer 2 biljoen.[27][28] Het vinden van een blok vergt dus gemiddeld ongeveer 8 ZH (zettahash). De benodigde hashrate om dit in 10 minuten te bereiken is ongeveer 13 EH/s (exahash per seconde).[29] Het feit dat concurrerende miners soortgelijk werk doen maakt de totale hoeveelheid werk niet groter, want ze werken zoals gezegd niet aan precies hetzelfde blok (doordat het niet precies dezelfde transacties bevat, en sowieso al omdat hun eigen bitcoinadres er ook in staat), of als ze dat wel doen in een miningpool, coördineren ze het werk zo dat ze geen hashes dubbel berekenen.

Gekoppeld aan het vinden van een blok wordt een bitcoinbedrag in omloop gebracht, dat de vaste beloning vormt voor de vinder van het blok. Het bedrag per blok wordt ongeveer elke vier jaar gehalveerd: 2009-2012: BTC 50; 2012-2016: BTC 25; 2016-2020[28]: BTC 12,5; enz. Dit is dus ook steeds de gemiddelde toename per 10 minuten van het totale bitcoinbedrag dat in omloop is. Per vier jaar (210.000 blokken) kwam en komt er achtereenvolgens BTC 10.500.000, BTC 5.250.000, BTC 2.625.000 enz. bij. In theorie zou dit, oneindig doorgaand, tot een limietbedrag van BTC 21.000.000 naderen. Een bedrag in bitcoin heeft echter maximaal 8 cijfers achter de komma (de kleinste eenheid, een satoshi, is dus 0,01 microbitcoin), waarmee de halvering van de vaste beloning door afronding naar beneden op nul uitkomt (en daarmee het in roulatie brengen van bitcoins stopt) en er uiteindelijk BTC 20.999.999,9769 is.[30] Door enkele bugs en andere technische eigenaardigheden is het maximale aantal nog wat lager, ongeveer BTC 20.999.850.[31] Er zijn dan 33 maal 210.000 is 6.930.000 blokken, in ongeveer het jaar 2140. Er blijven dan nog wel blokken bijkomen, maar de miners ontvangen dan alleen nog transactiebeloningen.

In januari 2018 werd blok 504.000 gevonden, er was toen BTC 16.800.000 in omloop gebracht. Per 8000 blokken (gemiddeld 55 dagen, 13 uur en 20 minuten) komt daar voorlopig BTC 100.000 bij.

Soms wordt een bitcoinbedrag doelbewust of per ongeluk onbruikbaar gemaakt waarbij dit uit de blockchain is af te lezen. Dit is weleens gebeurd bij het vinden van een blok zonder de vaste beloning er in te verwerken, en is ook vaak toegepast (weliswaar steeds met een zeer klein bedrag) door een tekst in de blockchain op te slaan op de plaats van een bitcoinadres.[32]

Soms verliest iemand bitcoinbedragen door een storing in een opslagmedium en het ontbreken van een back-up, of door per ongeluk weggooien. Verder kan het gebeuren dat een eigenaar overlijdt en de erfgenamen er geen raad mee weten of de sleutels niet kunnen vinden. Er kunnen ook in de begintijd bedragen achteloos weggegooid zijn toen die heel weinig waard waren, door mensen die alleen wat wilden experimenteren. Al deze bedragen gaan af van het totale bitcoinbedrag dat in omloop is en dat uiteindelijk in omloop zal zijn. Hoeveel er definitief uit de roulatie is is niet bekend. Van lang onaangeroerde bedragen (waaronder vele vaste beloningen die in de begintijd door de pioniers zijn gemined) kunnen de sleutels ook gewoon goed bewaard zijn (waardoor mogelijk sommige pioniers nu miljardair zijn) en alsnog worden uitgegeven. Als te snel grote bedragen worden omgewisseld kan dit een neerwaartse druk op de koers geven.

Het beperken van het aantal bitcoins kan een soort schaarste creëren die het op peil blijven en stijgen van de waarde van een bitcoin zou kunnen bevorderen.

Van 2016-2020 is de opbrengst per blok zoals gezegd BTC 12,5 (excl. transactiebeloningen), dit is in december 2017 ongeveer 150 sat/PH. In december 2017 is bij een bitcoinkoers van € 15 000 de opbrengst per blok dus € 187 500 (excl. transactiebeloningen), dit is ongeveer € 20 per EH.

Sinds 2013 worden ASIC's gebruikt om bitcoins mee te minen. De speciaal daarvoor ontwikkelde chips zijn sneller en energiezuiniger dan de GPU's die voorheen werden gebruikt voor dat doel. Ook werden FPGA's gebruikt. In het begin van het bitcointijdperk kon men volstaan met een eenvoudige CPU, maar tegenwoordig levert mining zonder gespecialiseerde hardware nauwelijks wat op.

De miners controleren zoals gezegd ook transacties, met name of de eigenaar van een bitcoinbedrag het niet meermalen heeft uitgegeven. Ze hebben daar ook belang bij, dan gaan ze geen rekenkracht verspillen aan het vinden van een blok dat wegens te verwerpen transacties ongeldig is. Andere miners gaan dan verder werken met een vertakking van de blockchain waarin dit verkeerde blok is vervangen door een goed blok. De geaccepteerde blockchain bevat dan niet het verkeerde blok, waardoor de vaste beloning die in het verkeerde blok geregistreerd staat vanzelf onbruikbaar wordt. Als een betaling in een blok geregistreerd staat is dus nog niet zeker dat het bedrag uiteindelijk besteedbaar is. Als er echter nog vijf blokken op het blok hebben voortgebouwd is het voor de ontvanger van een betaling vrijwel zeker dat de transactie definitief in de geaccepteerde blockchain geregistreerd staat, en dus in orde is. Blokken die uiteindelijk niet in de geaccepteerde blockchain staan worden orphaned blocks (weesblokken) genoemd; deze terminologie kan enigszins verwarrend zijn[33], omdat het eigenlijk blokken zijn zonder doorlopend "nageslacht". Hoe vaak een orphaned block voorkomt hangt ervan af welke vorm van voorlopige bevestiging als criterium gebruikt wordt om het blok mee te tellen.[34]

Miners ontvangen naast de vaste beloning voor veel transacties ook een transactiebeloning (fee). Hoe hoger die is per byte, hoe sneller de transactie verwerkt wordt.[35]. Begin 2018 is de totale transactiebeloning ongeveer BTC 4 per blok, dit is 400 sat/byte.[36] Oorspronkelijk was een transactiebeloning niet verplicht, maar de facto nu wel, want zonder transactiebeloning of bij een te lage transactiebeloning wordt de transactie meestal helemaal niet verwerkt. De mediaan van de transactiebeloningen is begin 2018 ongeveer € 15.[37]

Het aantal transacties per 10 minuten wordt beperkt door het beperken van de blokgrootte tot 4 miljoen weight units (WU), dit is ongeveer 1 MB. Dit kan een opwaartse druk geven op de transactiebeloning[38][39][40] (en op de verwerkingstijd van transacties zonder transactiebeloning of met een lage transactiebeloning), omdat miners als ze moeten kiezen voorrang geven aan het controleren en verwerken van transacties met de hoogste transactiebeloningen.[41] De verzameling nog niet in een gevonden blok opgenomen transacties wordt de mempool genoemd. Bitcoin Cash is van Bitcoin afgesplitst wegens de behoefte aan grotere blokken, en daarmee de mogelijkheid van meer transacties, in dezelfde 10 minuten, zie ook onder.

Soms begint een miner nadat elders een nieuw blok is gevonden gelijk met het op basis daarvan zoeken van weer een nieuw blok, zonder daar transacties in te plaatsen, behalve die voor de eventuele vaste beloning (een "leeg" blok). Zo wordt de hashingcapaciteit gebruikt zonder onderbreking voor het selecteren van transacties die niet al in het vorige blok zitten. Daar staat voor de miner het nadeel tegenover dat er bij succes ook geen transactiebeloningen zijn. Als de miner klaar is met het selecteren van transacties voor een nieuw blok, en dan geen succes heeft gehad met het vinden van een leeg blok, kan hij gewoon overstappen op het niet-lege blok. Een nadeel van lege blokken voor het hele bitcoinsysteem is dat hierdoor het gemiddelde aantal transacties per tijdseenheid nog wat verder beperkt wordt.[42]

Als men veel kleine bedragen bezit (ontvangen als wisselgeld of anderszins) kan het combineren daarvan als input van een transactie duur zijn qua transactiebeloning, of een trage transactie opleveren. Zulke bedragen af en toe omwisselen voor één totaalbedrag kan gunstiger zijn, omdat wanneer men zelf begunstigde is traagheid van bevestiging niet zo'n bezwaar is.[43]

Mining vergt veel elektriciteit (zie ook onder) en veel koeling. Het gebeurt daarom veel op locaties waar elektriciteit goedkoop is en/of de buitentemperatuur laag is, zoals op locaties in China, IJsland en Canada.[44][45]

Bitcoin krijgt steeds meer bekendheid, ook in Nederland en België. Met name de koerswisselingen zoals die vanaf november 2013 te zien zijn geweest hebben voor flink wat media-aandacht gezorgd. Zo zouden de eerste Nederlandse bitcoinmiljonairs[46] inmiddels een feit zijn en wordt er druk gespeculeerd welke kansen de nieuwe valuta allemaal biedt voor de toekomst. Arnhem loopt in Nederland voorop en daar zou eind 2015 op bijna honderd plekken met bitcoin kunnen worden betaald, en zouden er per maand rond de 100 transacties plaatsvinden.[47] Niet iedereen is echter enthousiast. Onder andere de Rabobank[48] en de Nederlandsche Bank[49] waarschuwen voor mogelijke risico's die bitcoin met zich mee kan brengen. Of, en zo ja wanneer bitcoin in Nederland een breed geaccepteerd en veilig betaalmiddel kan worden, is dus nog verre van zeker.

Bij de Verenigde Bitcoinbedrijven Nederland zijn zeven bitcoinbedrijven aangesloten, bijvoorbeeld bedrijven waar bitcoin kan worden gekocht en verkocht (bitcoinbrokers) en bedrijven die wallets aanbieden.[50]

Onder meer op Schiphol Plaza staat een automaat waarmee eurobankbiljetten tot een bedrag van € 100 per keer kunnen worden omgewisseld in bitcoin. Daarbij wordt het bitcoinadres opgegeven in de vorm van een QR-code die voor de scanner wordt gehouden.[51]

Bitcoins werden anno 2013 onder andere geaccepteerd in het Delftse stadscafé De Waag.[52]

Al vanaf het begin zijn er acceptanten, maar vanaf eind 2013 bieden de eerste grotere e-commerciebedrijven een bitcoin-betaaloplossing aan. Overigens wordt er vaak gebruikgemaakt van een tussenstap in de vorm van een betaalprovider, wat ervoor zorgt dat de bitcoins direct bij de transactie (grotendeels kunnen) worden ingewisseld. Op deze wijze zal er in de boekhouding van deze bedrijven mogelijk geen bitcoin te zien zijn omdat deze al bij de transactie zijn ingewisseld voor euro's. Verwacht wordt dat het hier dus vooral om het genereren van media-aandacht gaat en deze spelers met de betaalmethode op zichzelf dus nog niet veel nieuwe klanten verwachten.

In een uitspraak van 14 mei 2014 oordeelde de rechtbank Overijssel[53] dat bitcoin wettelijk niet als geld gezien kan worden, maar net als zilver en goud een ruilmiddel is. Dit heeft naar het oordeel van de rechtbank tot gevolg dat men in geval van wanprestatie geen recht heeft op vergoeding van schade geleden door verschillen in de wisselkoers (zogenaamde koersschade).[54]

Sommige bedrijven zijn weer gestopt met acceptatie van bitcoin wegens hoge beloningen, trage doorvoering van transacties en schommelingen van de koers in die tussentijd.[55]

Het Bitcoin protocol wordt echter voortdurend doorontwikkeld, waarbij de meest vooraanstaande verbetering het aankomende Lightning Network is. Dit is een technologie die razendsnel en tegen zeer lage kosten bitcointransacties kan verwerken tussen partijen zonder hiervoor voortdurend de blockchain te hoeven aanspreken. Na een serie transacties wordt een eindrekening gemaakt en wordt deze uiteindelijk vereffend door deze in de blockchain op te nemen. Dit maakt het mogelijk om bijvoorbeeld boodschappen eenvoudig met bitcoin te kunnen afrekenen.[56]

Soms worden bitcoins gebruikt door cybercriminelen, bijvoorbeeld bij het witwassen van de opbrengsten van ransomware en banking malware.[57] Met name bij ransomware (bijvoorbeeld WannaCry) wordt het losgeld in toenemende mate opgeëist in bitcoins.[58]

De econoom Joseph Stiglitz is van mening dat de munt verboden moet worden.[59] Agustín Carstens, de directeur van de Bank voor Internationale Betalingen kwalificeerde de bitcoin als "een mengeling van een zeepbel, Ponzifraude en een milieuramp".[60]

Sinds december 2017 kan er ook gehandeld worden in bitcoin futures, voor het eerst bij de Chicago Board Options Exchange in eenheden van een onderliggende waarde van BTC 1,[66] maar vanaf later dezelfde maand ook bij de Chicago Mercantile Exchange (CME) in eenheden van een onderliggende waarde van BTC 5.[67] Vanuit Nederland kan dit laatste via DeGiro. Het is hiermee dus ook mogelijk te speculeren op een koersdaling van de bitcoin, door het verkopen van een bitcoinfuture. Dit is overigens in zekere zin nog riskanter dan het kopen van een bitcoinbedrag of bitcoinfuture, omdat het mogelijke verlies onbegrensd is.[68][69] De Autoriteit Financiële Markten wijst op de zorgplicht van aanbieders jegens retailbeleggers.[70]

CME hanteert de CME CF Bitcoin Reference Rate (BRR) (dagelijkse bitcoinwaarde) en de CME CF Bitcoin Real Time Index (BRTI) (bitcoinwaarde van het moment).[71]

Na uitstel van een beslissing is in de V.S. een vergunningsaanvraag nog in behandeling bij de Securities and Exchange Commission (SEC) voor een bitcoin exchange-traded fund (ETF).[72][73]

Blok 0 (het genesisblok[74]) dateert van 3 januari 2009.[75] Vanaf blok 1 (gedateerd 9 januari 2009) is er ongeveer elke 10 minuten een nieuw blok. De eerste blokken bevatten nog geen andere transacties dan die van het genereren van de beloning van BTC 50. De eerste gedocumenteerde aankoop van goederen met bitcoins was op 22 mei 2010, toen Laszlo Hanyecz twee pizzas kocht voor BTC 10.000. In april 2011 bereikt de waarde van een bitcoin (voor de eerste keer) $1, in juni 2011 $10, in april 2013 $100, in november 2013 $1000 en in december 2017 $20.000.[76] Begin februari 2018 daalde de koers tot onder de $8000.[76]

Op 24 augustus 2017 werd Segregated Witness, kortweg SegWit, geactiveerd.[17]

Op dinsdag 5 december 2017 brak de Bitcoin voor het eerst door de magische 10.000 euro grens heen. Er ontstond een wereldwijde run op de cryptomunt. Tegelijkertijd begonnen overheden in landen als China en Zuid- Korea de wetgeving rond de Bitcoin versneld aan te scherpen. Mede hierdoor verloor de Bitcoin in het begin van 2018 meer dan 60 procent van zijn waarde. Anno 2019 leefde de munt weer op en flirt opnieuw met de 10.000 euro grens.

In november 2019 meldde de Coinmarketcap een val van 10% in waarde van de bitcoin tot circa 6.000 euro. Deze waardeval wordt hoofdzakelijk geweten aan de aankondiging door de Chinese volksbank om op te treden tegen illegale activiteiten bekostigd met cryptomunten.[77][78]

• Alternatieve munteenheid
• Cryptogeld
• Litecoin

• Officiële website Bitcoin Nederland
• (en) Belgian Bitcoin Association vzw