Banyubiru (Semarang)

In het noordoosten van de stad lag een militair kampement van het KNIL met een gevangenis. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werd de gevangenis een kamp voor geïnterneerden, eerst Kamp 10 genoemd. Later werd op een stuk land verderop een Kamp 11 bijgebouwd.[1][2] In deze gevangenis werden eerst na de Nederlandse capitulatie tegenover Japan op 8 maart 1942 mannen geïnterneerd (sommigen schreven hun naam op de muren aldaar), en daarna, vanaf februari 1944 tot de bevrijding op 15 augustus 1945, vrouwen en kinderen. Kamp 10 fungeerde ook als opvangkamp voor de 2100 vrouwen en kinderen uit het Muntilankamp dat begin Augustus 1945 hierheen werd verplaatst. Later werden dezen ook ondergebracht in een uitbreiding van kamp 10 en een nieuw kamp Banyubiru 12. In de Bersiap periode fungeerde kamp 10 als beschermkamp onder bewaking van Britse en Brits-Indische militairen. Vanaf de tweede helft van 1944 tot aan de Japanse capitulatie fungeerde Banyubiru 11 als een verzamelkamp voor vrouwen en kinderen uit heel Java. Japanse kampcommandanten waren Sakai Sadao; Suzuki Susumu en Yamada.

Veel vrouwen en kinderen die eerst in Kamp Malang (De Wijk), vrouwenkampen bij Soerabaja, Bandung of Kamp Muntilan waren ondergebracht, zijn in 1944 en 1945 per trein naar het station Ambarawa getransporteerd en moesten daarna vijf kilometer te voet afleggen naar Banyubiru. Jongens boven de leeftijd van 10 jaar (volgens Japanse opvattingen waren die volwassen) werden gescheiden van hun moeder en overgebracht naar een jongenskamp in Ambarawa. Toen tegen het eind van de oorlog in in 1945 ook veel vrouwen en kinderen uit het kamp Muntilan bij Djokjakarta naar Banyubiru waren overgebracht, raakte dit kamp overvol. Veel gevangen leden toen aan ziektes en ondervoeding. De totale bevolking van kamp 10 bestond toen inclusief 187 overledenen uit 5.466 personen. Van kamp 11 bedroeg dit aantal 2.440 personen, inclusief 104 doden.

Ir. Joh. A.G. Warmer maakte gedurende de periode 1942 - 1945 illegaal een aantal tekeningen in drie Japanse kampen - Kesilir, Banjoe Biroe en Tjikoedapateuh - die in 1984 werden uitgegeven door hem in - Java 1942 - 1945 Kampschetsen.[3]