William Wallace (wiskundige)

William Wallace werd geboren in Dysart (Fife, Schotland) en kreeg tot zijn 11e jaar onderwijs van zijn vader. Hij was eerst leerling-boekbinder. Op zijn 16e verhuisde het gezin naar Edinburgh (Schotland) en hij werkte daar aanvankelijk ook als boekbinder. In die tijd heeft hij zichzelf wiskunde geleerd, waardoor hij ook kon gaan werken als privéleraar. Hij verdeelde de tijd tussen zijn werkzaamheden zo goed, dat hij snel aanzienlijke kennis had opgedaan van de algebra, meetkunde en astronomie.

Door zijn capaciteiten kwam hij in contact met John Robison (1739–1805) en John Playfair (1748–1819), beiden hoogleraar aan de University of Edinburgh, die hem bij zijn studie steunden. Zonder als student aan de universiteit te zijn ingeschreven volgde hij daar colleges in de wiskunde en in de astronomie.

In 1794 werd hij assistent-leraar wiskunde aan de Academy in Perth, een middelbare school. Op voorspraak van Playfair kon hij deze functie in 1803 verwisselen voor een docentschap in de wiskunde aan het Royal Military College in Great Marlow (Buckinghamshire, Engeland). Hij behield deze functie ook, toen het College in 1812 verhuisde naar Sandhurst (Berkshire, Engeland).

In 1819 volgde, na het overlijden van Playfair, zijn benoeming als diens opvolger in de leerstoel wiskunde in Edinburgh. Wallace bouwde tijdens zijn professoraat een uitstekende reputatie als docent op. Een van zijn studenten was de Schotse schrijfster van wetenschappelijke literatuur Mary Somerville (1780–1872).

In 1838 ging hij met pensioen vanwege zijn slechte gezondheid, maar hij bleef actief op het publicitaire vlak. Tot aan zijn overlijden in 1843 woonde hij in Edinburgh. Hij werd daar ook begraven, op de Greyfriars Kirkyard.

Wallace werkte voornamelijk aan meetkundige problemen. Zo ontdekte hij in 1799 de naar hem genoemde lijn, de rechte van Wallace. De ontdekking werd enige tijd ten onrechte toegeschreven aan de eveneens Schotse wiskundige Robert Simson (1687–1768).

In 1807 bewees hij een eigenschap van de dissectie (het opdelen) van veelhoeken, die tegenwoordig bekend staat als de stelling van Wallace-Bolyai-Gerwien.[1]

Maar zijn belangrijkste bijdrage aan de wiskunde in Groot-Brittannië lag niet op het gebied van de meetkunde, maar in het feit dat hij een van de eerste Britse wiskundigen was die de differentiaal- en integraalrekening, zoals die zich op het Europese vasteland ontwikkeld had, introduceerde en promootte in het Verenigd Koninkrijk.[2]

Eidograaf ontwikkeld door William Wallace in 1821

Wallace heeft naast artikelen en boeken op wiskundig en astronomisch gebied ook bijdragen geschreven voor de Encyclopædia Britannica en de Edinburgh Encyclopædia. In zijn tijd op het Royal Military College schreef hij ook artikelen voor The Mathematical Repository van zijn collega Thomas Leybourn (1770-1840)[3] en studieboeken voor zijn studenten.

Ook ontwikkelde hij in 1821 vanuit de pantograaf de zo genoemde eidograaf.[4][5]

Verder had Wallace een groot aandeel in de oprichting van het stadsobservatorium op Calton Hill (Edinburgh), waarvoor Colin Maclaurin (1698-1746), die van 1725 tot zijn overlijden eveneens hoogleraar was in Edinburgh, de benodigde fondsen had bijeengebracht.

• (en) Geometrical Treatise on the Conic Sections with an Appendix Containing Formulae for their Quadrature, 1838. Via: Archive.org.
• Geometrical Theorems and Analytical Formulae with their application to the Solution of Certain Geodetical Problems and an Appendix, 1839.[6]

• Rechte van Wallace
• Robert Simson, Schots wiskundige
• Pantograaf