Werkendam (gemeente)

Werkendam (Brabants: Wérkendèm)( uitspraak (info / uitleg)) is een voormalige gemeente in de Nederlandse provincie Noord-Brabant, gelegen in de streek Land van Heusden en Altena (de huidige gemeente Altena). De gemeente Werkendam telde inwoners (1 januari 2019, bron: CBS), waarvan er 11.426 (2008) in het dorp Werkendam wonen, en had een oppervlakte van 124,68 km² (waarvan 13,60 km² water). De gemeente Werkendam werd begrensd door de rivier de Merwede in het noorden, de rivier de Nieuwe Merwede en de Biesbosch in het westen, de gemeente Drimmelen in het zuidwesten, de rivier de Amer in het zuiden, de gemeente Aalburg in het zuidoosten, en de toenmalige gemeente Woudrichem in het oosten. De gemeente werd doorsneden door de rijksweg A27 (Utrecht-Breda).

Werkendam
Voormalige gemeente in Nederland
(Details) (Details)
Situering
Provincie Noord-Brabant
Coördinaten51°48'36"NB, 4°53'35"OL
Overig
Postcode4250-4255, 4270-4273
Netnummer0183
Belangrijke verkeersadersA27, N283, N322
Amsterdamse code10078
Portaal    Nederland
Werkendam in 1865
De Maranathakerk in Werkendam

Bestuur

Werkendam, Sleeuwijk, Munsterkerk en Muilkerk hadden tot 1811 allen een eigen dorpsbestuur van schout en schepenen. Nieuwendijk viel zelfs onder drie schepenbanken. In 1810 vallen zowel Munster- en Muilkerk onder een nieuw bestuur in Dussen. In 1879 wordt een aantal gemeenten samengevoegd, wat betekent dat Nieuwendijk nu eindelijk onder één bestuur komt: dat van de gemeente Almkerk (tegenwoordig deel van de gemeente Altena). De jaren daarna is er nog een aantal herindelingen, maar de grootste operatie is die in 1973. Nieuwendijk gaat dan niet met Almkerk mee naar Woudrichem, maar komt bij de gemeente Werkendam, in 1997 volgt ook Dussen.

Gemeentefusie

De gemeenten Aalburg, Werkendam en Woudrichem in het Land van Heusden en Altena fuseerden op 1 januari 2019 tot de nieuwe gemeente Altena.[1] De leden van de drie gemeenteraden hebben hiertoe besloten op 26 januari 2016.[2]

Kenmerken

Werkendam is de grootste plaats en het commerciële centrum van het Land van Heusden en Altena. De overige dorpskernen van de gemeente zijn Sleeuwijk, Nieuwendijk, Hank en Dussen. Daarnaast behoren ook de buurtschappen De Werken, Kievitswaard, Steurgat, Schans, Vijcie, Buurtje, De Hoef, Kerkeinde, Hoekeinde, Kille, 't Zand, Peerenboom, Vierbannen, De Baan en Korn tot de gemeente. Werkendam is een plattelandsgemeente en een groot gedeelte van de Biesbosch, vroeger een zoetwatergetijden-gebied dat zijn weerga niet kent in West-Europa, behoort tot haar grondgebied. Dit woeste gebied is "getemd" en de invloed van de getijden is bijna verdwenen. Naast bedrijvigheid in de landbouwsector is Werkendam vooral bekend als thuishaven van een grote binnenvaartvloot en als vestigingsplaats van diverse bedrijven in de weg- en waterbouwkundige sector. Deze bedrijven zijn ontstaan als gevolg van de vroegere griend- en rietcultuur in de Biesbosch. Die bedrijven zijn wereldwijd actief in onder andere het baggerwerk.

Uitzicht op Werkendam en de Nieuwe Merwede

Demografie

Inwoners

Topografie

Topografische gemeentekaart van Werkendam, december 2017

Cultuur

Monumenten

In de gemeente zijn er een aantal rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten en oorlogsmonumenten, zie:

Bezienswaardigheden
Kasteel Dussen.
Line-crossers

De gemeente Werkendam heeft ongeveer 60 gemeentelijke monumenten en 40 rijksmonumenten. onder andere:

  • Kasteel Dussen: Dussen beschikt sinds 1331 over een eigen kasteel. In 1378 werd door Arend van Arkel een nieuw kasteel gebouwd, dat in het Hollands-Brabants grensgebied lag en voor die tijd zeer modern werd aangelegd. In de Tweede Wereldoorlog werd het kasteel zwaar beschadigd. Na de restauratie in 1953 deed het kasteel lange tijd dienst als gemeentehuis van de nu opgeheven gemeente Dussen. Een van de bekendste bewoners van het kasteel was Rolina Solingar, een bijzonder excentrieke vrouw. Ze liet zich gedurende de nacht bewaken door zes mannen uit het dorp Dussen, die in de galerij de wacht moesten houden. Voor haar ezel was een torenkamer beschikbaar. De schrijver Antoon Coolen schreef over haar het boek De Vrouw met de Zes Slapers.
  • Een andere bezienswaardigheid is de rivier de Merwede, de drukstbevaren rivier van Europa. Een uitzichtheuvel aan de noordkant van spaarbekken Petrusplaat biedt een panorama over een deel van de Biesbosch en de daarin gelegen spaarbekkens. Langs de binnendijken staan veel oude boerderijen.
  • Het monument van de line-crossers herdenkt de 21 line-crossers in het algemeen en de twee mannen die de Tweede Wereldoorlog niet overleefden: Arie van Driel en Kees van de Sande. Beiden kregen postuum de Militaire Willems-Orde. Tijdens de oorlog pendelden line-crossers door de Biesbosch naar Lage Zwaluwe of Drimmelen. Heen vervoerden ze berichten en mensen naar bevrijd Nederland, op de terugweg namen ze voedsel en medicijnen mee. De meeste line-crossers kwamen uit Werkendam. Meer informatie is te zien in het Biesbosch Museum Werkendam, dat 12 kilometer buiten Werkendam ligt.
  • Een kleine joodse begraafplaats uit 1852, niet meer gebruikt sinds 1942;
  • Het oude centrum met onder andere oude huizen aan de Hoogstraat (op een oude dam) en twee oude molens aan de Schans.

Recreatie

Er zijn veel mogelijkheden om vanuit de jachthavens in Hank en Werkendam de Biesbosch in te trekken. Hank beschikt over een 100 hectare groot recreatiepark, Natuurrecreatiepark De Brabantse Biesbosch, waar alle vormen van watersport beoefend kunnen worden. Over het grondgebied van de gemeente lopen enkele fietsroutes, en er zijn in de Biesbosch een paar wandelroutes. De Biesbosch is vooral geschikt om per boot te verkennen.

Er zijn mogelijkheden per rondvaartboot, maar ook met een eigen roeiboot of kano valt er veel te ontdekken. Aan de rand van het Nationaal Park De Biesbosch bevindt zich het Biesboschmuseum, waar men meer dan vijf eeuwen geschiedenis van deze eertijds grootste zoetwaterdelta van West-Europa behandelt. Er wordt aandacht besteed aan de jacht, de visserij, de griend- en rietcultuur en de geschiedenis. Ook het verzet in de Tweede Wereldoorlog in de Biesbosch komt aan bod.

Musea

College van B&W

2014-2018

Het college van burgemeester en wethouders voor de periode 2014-2018 werd gevormd door een coalitie van CDA, Lokaalbelang en SGP (15 van de 21 zetels na de verkiezingen van 2014).

De voorzitter van het college van b en w is:

  • Yves de Boer (VVD) (waarnemend): Openbare orde en veiligheid, Antidiscriminatie, Dierenwelzijn, Brandweer en Regionale ambulancevoorziening, Volksgezondheid, Bestuurlijke samenwerking, Monumenten, Cultuur en kunst, Handhaving, Dienstverlening, Burgerzaken en archief, Communicatie (inclusief voorlichting), Coördinatie kergerichting werken en Jumelage

De wethouders (3) zijn:

  • John Bakker (Lokaalbelang): Financiën, ICT, Jeugd (inc. decentralisatie jeugdzorg), Zorg en welzijn (incl. decentralisatie AWBZ naar WMO), Onderwijs (incl. kinderopvang en peuterspeelzaalwerk), Sport, Accommodatiebeleid, Coördinator transities, Coördinatie vastgoed sporthallen/brede scholen/dorpshuizen
  • Matthijs van Oosten (CDA): Openbare werken, Water, Economische Zaken, Recreatie en toerisme, Verkeer en vervoer, Sociale zaken en werkgelegenheid (incl. decentralisatie Participatiewet)
  • Machiel de Gelder (SGP): Personeel en Organisatie, Ruimtelijke Ontwikkeling (incl. NHW en Deltaprogramma), Volkshuisvesting, Natuur en landschap, Milieu en Afval, Grondbedrijf, Vergunningverlening en toezicht

Openbaar vervoer

Arriva verzorgt het busvervoer. Buslijn 120 rijdt van Werkendam via Sleeuwijk Tol naar station Gorinchem. Bus 231 rijdt niet 's avonds en niet op zondag. Bus 230 rijdt tot in de vroege avond. Vanaf de Tol rijden Veolialijnen 400 en 401 7 dagen per week naar Utrecht, Breda en Oosterhout. Buslijn 121 (Gorinchem - Wijk en Aalburg) rijdt hier ook.

Er is een veerdienst naar Boven-Hardinxveld, Sleeuwijk, Gorinchem en Dordrecht.

Media

Radio A-FM is de lokale omroep voor de gemeente Werkendam. Sinds 2004 zendt deze omroep uit met programma's en nieuws voor de inwoners van de vijf kernen van de gemeente. Radio A-FM is te ontvangen in heel Altena op 107.8 FM en op de kabel binnen de gemeente Werkendam op 102.0 FM. Het studiocomplex van A-FM is te vinden in Hank.

Altena TV is het tv-kanaal voor de gemeente Werkendam. Sinds 2015 zendt deze omroep naast een kabelkrant ook nieuwsbulletins uit over de gemeente Werkendam en haar buurgemeenten.[4]

De gemeente Werkendam kent een aantal huis-aan-huiskranten:

  • Altena Nieuws [elke donderdag]
  • Nieuwsblad [elke donderdag]
  • Het Kontakt [elke woensdag]
  • De stad Gorinchem [elke dinsdag]
  • Gorinchems Nieuwsblad [elke woensdag, enkel in Sleeuwijk]
  • De Langstraat [elke dinsdag, enkel in Hank en Dussen]
  • Brabants Dagblad editie Land van Altena [6 dagen per week]

Aangrenzende gemeenten
   Aangrenzende gemeenten   
   Hardinxveld-Giessendam (ZH) Sliedrecht (ZH)  Gorinchem (ZH) 
 Dordrecht (ZH)  Woudrichem
Aalburg 
 Drimmelen  Geertruidenberg  Waalwijk 

Geboren
  • Hermanus Eliza Verschoor (Sleeuwijk, 10 juli 1791 - aldaar, 2 augustus 1877), Nederlandse landbouwer, dijkgraaf, politicus namens liberalen lid Eerste Kamer
  • Gijsbert van Tienhoven (De Werken, 12 februari 1841 - Bentveld, 10 oktober 1914), burgemeester Amsterdam, minister van buitenlandse zaken, minister-president, commissaris van de koningen van Noord-Holland (liberaal)
  • Joor Bastiaan Verheij (Werkendam, 21 juli 1851 – Rotterdam, 4 mei 1913), Nederlandse officier en politicus namens de Liberale Unie in de Tweede Kamer
  • Johannes Krap (Werkendam, 14 april 1858 - Den Haag, 25 april 1933), Nederlands waterstaatkundig ingenieur en politicus namens de ARP in de Tweede Kamer
  • Coenraad van Haeringen (Coenraad Bernardus) (Werkendam, 16 mei 1892 - Utrecht, 21 juni 1983), Nederlands taalkundige, neerlandicus en hoogleraar aan de Universiteit van Utrecht
  • Josephus Adrianus Mussert (Jo) (Werkendam, 2 december 1880 - Gorinchem, 15 mei 1940), Nederlands militair, broer van de NSB-leider Anton Adriaan Mussert
  • Anton Adriaan Mussert (Werkendam, 11 mei 1894 – Den Haag, 7 mei 1946), ingenieur, politicus, oprichter en leider van de Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland (NSB)
  • Arie van Driel (Aaike) (Werkendam, 22 juni 1905 - Fort De Bilt, 30 april 1945), line-crosser, Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Naar hem is een straat vernoemd in Werkendam.
  • Piet Roubos (Hendrikus Johannes) (Sleeuwijk, 5 oktober 1916 - Werkendam, 19 september 2008), Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog.
  • Anton Verhoeven (Dussen, 1920 – Dussen, 26 juli 1978), Nederlands schaatser. Hij reed de Elfstedentochten van 1947, 1954, 1956 en 1963.
  • Adriaan de Keizer (Werkendam, 10 oktober 1922 - Werkendam, 3 mei 2007) line-crosser, Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog.
  • Leo van der Pluym (Dussen, 10 februari 1935), Nederlands wielrenner
  • Elly de Graaf (Werkendam, 6 augustus 1954), actrice in Goede Tijden Slechte Tijden
  • Arjan Visser (Werkendam, 13 februari 1966), journalist en schrijver
  • Mart Visser (Sleeuwijk, 10 juli 1968), Nederlands modeontwerper
  • Marjan Ippel (Werkendam, 1971) Nederlandse journaliste en schrijfster
  • Johan van der Werff (Werkendam, 23 juli 1974), keeper bij onder andere Sparta, Dordrecht'90, FC Zwolle
  • Rebekka Kadijk (Werkendam, 16 juni 1979), meermalig Nederlands kampioene beachvolleybal
  • Niels Vorthoren (Werkendam, 21 februari 1988), voetballer bij Kozakken Boys, Willem II, FC Den Bosch, Excelsior, Capelle, MVV

Woonachtig
  • Johannes Groenewegen (Zoetermeer, 7 juni 1709 - Werkendam, 12 augustus 1764), predikant te Aarlanderveen en Werkendam
  • Johan Jacob le Sage ten Broek ('s-Gravenhage, 2 februari 1742 - Rotterdam, 20 januari 1823) was een Nederlands hoogleraar filosofie, theologie en predikant.
  • Johannes Willem Slager (Sint Maartensdijk, 1901 - Werkendam, 4 januari 1982), Nederlandse predikant van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland
  • Kees van de Sande (Kornelis Pieter) (Tholen, 24 januari 1918 - De Bilt, 30 april 1945), line-crosser, Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog. Naar hem is een straat vernoemd in Werkendam. Woonachtig te Sleeuwijk.
  • Cornelis Pieter van den Hoek (Piet) (Leerdam, 7 juni 1921 - Werkendam, 12 februari 2015), line-crosser, Nederlandse verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog

Zie ook

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.