Wahabisme
Het wahabisme (ook gespeld als wahabbisme of wahhabisme) is een stroming in de islam die Mohammed ibn Abd al-Wahhaab (1703 - 1792) stichtte vanuit de Najd in Saudi-Arabië in de 18e eeuw. De stroming is gestart als zendingsbeweging, de 'wahabitische zending' (da'wah al wahhabiya), en wordt sinds de 18e eeuw actief verspreid; eerst op het Arabische schiereiland, maar sinds de jaren 60-70 door de gehele islamitische wereld. Het is sinds de oprichting van Saudi-Arabië de staatsgodsdienst en de geleerden hebben al vanaf Ibn Abd al-Wahhaab een nauwe band. Dit komt onder andere door onderlinge huwelijken met de koninklijke familie Al-Saud. De zendingsdrang van de wahabieten heeft enorm geprofiteerd van oliegeld om de verspreiding te bespoedigen.[1]
 | |
|---|---|
| Geloof | |
| Eenheid van God · Profeten Gezonden geschriften Engelen · Dag des Oordeels | |
| Praktiseren | |
| Getuigenis · Gebed · Vasten Liefdadigheid · Pelgrimstocht | |
| Stromingen | |
| Soennisme · Sjiisme · Alevitisme Alawietisme · Ahmadiyya Druzisme · Ibadisme · Soefisme · Koranisme | |
| Teksten en wetten | |
| Feestdagen | |
|
Asjoera · Suikerfeest | |
| Cultuur en samenleving | |
| Architectuur · Kunst Moskeeën · Studies | |
portaal  | |
Het is een beweging die in het westen aangeduid wordt als fundamentalistisch, conservatief en puriteins. Het wahabisme en Ibn Abd Al Wahhaab krijgen vanuit het traditionele soennisme al sinds de opkomst stevige kritiek, bijvoorbeeld van Sulayman Ibn Abd al-Wahhaab, de broer van Mohammed Ibn Abd al-Wahhaab.[2] Veel moslims zien de beweging dan ook als een afgedwaalde sekte.[3] De volgelingen heten wahabieten (wahhabiyya) en identificeren zich, ondanks genoemde kritiek, als soennieten.
Het wahabisme heeft een enorme verwevenheid met het salafisme en beide zijn als termen onderling uitwisselbaar. Volgelingen noemen zichzelf eerder 'salafist' dan 'wahabiet'. Een deel van de salafisten zijn het echter niet eens met het wahabitische Saoedische koningshuis dat als te pro-westers of on-islamitisch wordt gezien.
Credo en ideologie
Rond het jaar 1740 begon de geleerde Ibn Abd Al-Wahhaab een nieuwe doctrine te verkondigen die inhield dat de moslims in zijn tijd waren afgedwaald van de in zijn ogen ware leer van de vrome voorgangers (assalaf assalih). Hij verklaarde dat de moslims in groten getale vervallen waren in ongeloof (kufr) en afgoderij en polytheïsme (shirk). Dit verklaart dan ook de enorme nadruk die zijn credo legt op de eenheid van God (tawhid) en het tegenovergestelde daarvan afgoderij (shirk). Hij meende dat vele moslims waren vervallen in afgoderij, o.a. door de praktijk van tawassul (het vragen om bemiddeling van de profeet Mohammed of vrome moslims en geleerden na hun overlijden) en andere praktijken van mainstream soefisme (tasawwuf) en verklaarde hen dan ook als ongelovigen die 'bestreden dienden te worden'.[1] Zo maakten zijn volgelingen meerdere graftombes van metgezellen van de profeet Mohammed (sahaba) en volgelingen (tabi'in) maar ook van latere geleerden met de grond gelijk in en rond de heilige steden maar ook in Basra (Irak).[1] Een praktijk die in de 21e eeuw nagevolgd wordt door groeperingen als ISIS, maar ook door fanatiekelingen in Libië, Mali en Nigeria (o.a. Boko Haram).
Zijn geloofsleer (credo) is geïnspireerd op hetgeen een aantal eeuwen eerder verkondigd werd door de geleerde Ibn Taymiyya, met name voor wat betreft het letterlijk nemen van enkele ambigue teksten over de Eigenschappen van God. Ook zet het zich af tegen de soennitische geloofsleer (credo) van de asharieten en maturidieten.[2]
Geschiedenis
Mohammed ibn Abdul-Wahhab versterkte zijn positie door een alliantie aan te gaan met Mohammed bin Saoed in 1744. Hijzelf en zijn familie zorgden voor de geestelijke leiding terwijl het huis van Saoed de wereldlijke leiding op zich nam. Deze alliantie vormde de basis voor de verschillende Saoedische staten, waarvan het huidige Saoedi-Arabië de laatste is. Deze staat kwam na de val van het Ottomaanse Rijk (dat tot dusver de Saoedische staten had neergeslagen) tot stand met steun van de geallieerden. Dit land was aanvankelijk arm maar na de ontdekking van aardolie in 1935 nam de rijkdom snel toe. Het huis van Saoed en de Saoedische geestelijkheid gebruiken deze rijkdom mede voor de verspreiding van de wahabitisch-salafistische boodschap, waardoor deze stroming ook buiten Saoedi-Arabië in aanhang toenam. Het Huis van Saoed bevindt zich regelmatig in een politieke spagaat tussen de trouw aan de wahabitische geestelijkheid en de verantwoordelijkheid voor de Heilige Steden die jegens alle moslims geldt.
Ibn Saud: Oprichter van Saoedi-Arabië
Tombe van vier imams van de Jafari in Medina, later vernietigd door wahabieten
Zie ook
Bibliografie
- Grote Moskee in Brussel speelt sleutelrol in radicalisering. In: De Standaard, 27 november 2015.
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Islam (portaal) |  | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|