Vierdimensionale achtbaan
Een vierdimensionale achtbaan of Ball Coaster is een achtbaantype waarbij een speciaal soort achtbaantrein wordt gebruikt. De achtbaantrein heeft de stoelen naast de rails zitten en deze kunnen voor- en achterover draaien.
Geschiedenis
De eerste vierdimensionale achtbaan is X2 in Six Flags Magic Mountain[1] (geopend als X) die opende in 2002. De bouw van X resulteerde uiteindelijk in het faillissement van Arrow Dynamics na een rechtszaak door Six Flags Magic Mountain omdat de achtbaan tijdens het eerste seizoen veel kapot was.
Het failliete Arrow Dynamics werd onderdeel van S&S Power en ging verder onder de naam S&S Arrow. S&S Arrow bouwde nog twee vierdimensionale achtbanen: (Eejanaika in Fuji-Q Highland) en Dinoconda in China Dinosaurs Park.
Intamin AG kwam in 2007 met een nieuw model 4d achtbaan: de "Zacspin", ook wel Ball Coaster genoemd. Hierin kunnen de stoeltjes vrij voorover en achterover draaien. Intamin bouwde drie van deze achtbanen. S&S Worldwide begon met het produceren van een soortgelijke variant: de "Free Spin" coaster. De eerste achtbaan van dit type werd geopend in 2015. Het model bleek succesvoller dan Intamin's Zacspins, er zijn momenteel acht Free Spins operationeel tegenover vier Zacspins. Dit komt mede doordat Six Flags een aantal Free Spins heeft gekocht omdat de Free Spin "Batman: The Ride" een succes bleek te zijn in Six Flags Fiesta Texas.
Technische kenmerken
Vierdimensionale achtbanen onderscheiden zich van andere stalen achtbanen door de achtbaantreinen waarvan de stoelen kunnen draaien tijdens de rit.
De vierdimensionale achtbanen gebouwd door Intamin AG en S&S Worldwide "Free Spins" hebben als specifiek kenmerk dat alle rails in één vlak verticaal vlak liggen. De stoelen van de achtbaantrein kunnen vrij draaien wat ervoor zorgt dat de rit iedere keer anders is.
De door Arrow Dynamics/S&S Arrow gebouwde banen hebben achtbaantreinen waarbij de rotatie wordt geregeld. De draaihoek van de stoel wordt bepaald door een tweede set rails die tussen de rails zit waar het onderstel op rijdt. Deze X-rail gaat ten opzichte van de hoofdrails op en neer en deze beweging wordt met behulp van een tandheugeloverbrenging omgezet in een rotatie.
Controverse: inversies
Het aantal inversies van vierdimensionale achtbanen is het onderwerp van een controverse. Sommige groepen tellen het aantal keer dat de persoon over de kop gaat als aantal inversies, het Guinness Book of Records geeft Eejanaika om deze reden op met veertien inversies als achtbaan met de meeste inversies. Andere groepen, zoals RCDB, tellen het aantal keer dat de achtbaanrail een inversie maakt. In dat geval zijn The Smiler, Colossus (Thorpe Park) en Tenth Ring Roller Coaster de recordhouders met 14 (The Smiler) en 10 inversies tegen 2 voor Eejanaika.
Lijst van vierdimensionale achtbanen
Anno 2018 zijn er 14 geopende achtbanen die tot de vierdimensionale achtbanen gerekend kunnen worden[1].
| Naam | Park | Openingsjaar | Fabrikant | Status |
|---|---|---|---|---|
| X2 | Six Flags Magic Mountain | 2002 | Arrow Dynamics | Geopend |
| Eejanaika | Fuji-Q Highland | 2006 | S&S Arrow | Geopend |
| Kirnu | Linnanmäki | 2007 | Intamin AG | Geopend |
| Inferno | Terra Mítica | 2007 | Intamin AG | Geopend |
| Insane | Gröna Lund | 2009 | Intamin AG | Geopend |
| Vipère | La Ronde | 2011 in Six Flags Magic Mountain, 2020 | Intamin AG | In Opbouw |
| Dinoconda | China Dinosaurs Park | 2012 | S&S Arrow | Geopend |
| Batman: The Ride | Six Flags Fiesta Texas | 2016 | S&S Worldwide | Geopend |
| Joker | Six Flags Great Adventure | 2016 | S&S Worldwide | Geopend |
| Joker | Six Flags Over Texas | 2017 | S&S Worldwide | Geopend |
| Arashi | Nagashima Spaland | 2017 | S&S Worldwide | Geopend |
| Joker | Six Flags Great America | 2017 | S&S Worldwide | Geopend |
| Joker | Six Flags New England | 2017 | S&S Worldwide | Geopend |
| Wonder Woman Free Fly Coaster | Six Flags Mexico | 2018 | S&S Worldwide | Geopend |
Galerij
Insane in Gröna Lund.
Een achtbaantrein van X2
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie 4th dimension roller coasters van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
| Achtbanen | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|