Valéry Giscard d'Estaing

Giscard d'Estaing richtte in 1965 de centrum-rechtse Union pour la Démocratie Française[1] (UDF) op. Hij heeft zichzelf ooit in ideologisch opzicht als 'ongeneeslijk liberaal' omschreven. Hij was in verschillende regeringen in de tijd van president De Gaulle minister van Economische zaken en Financiën. Giscard d'Estaing ontwikkelde een kritische houding ten aanzien van De Gaulles solistische stijl van regeren. Hij werd na zijn eerste ambtstermijn als minister in 1966 uit de regering ontslagen.

In 1969 droeg hij bij aan de val van De Gaulle door bij een referendum te adviseren tegen diens hervormingsvoorstellen te stemmen. Hij werd onder president Georges Pompidou en diens premier Pierre Messmer weer minister van Economische zaken en Financiën en was van 1967 tot 1974 tevens burgemeester van Chamalières. Giscard d'Estaing stelde zich kandidaat voor de Franse presidentsverkiezingen van 1974. Met steun van de Gaullist Jacques Chirac elimineerde hij zijn rechtse rivaal Chaban-Delmas en versloeg hij de socialistische tegenkandidaat François Mitterrand met een krappe meerderheid.

Hij werd op 48-jarige leeftijd voor een periode van zeven jaar president van Frankrijk; hij werd wel aangeduid met zijn initialen VGE. De eerste oliecrisis sloeg tijdens zijn presidentschap toe, waardoor de werkloosheid sterk toenam. Er kwam daarmee een eind aan les Trente Glorieuses,[2] een periode van naoorlogse economische groei in Frankrijk, hetgeen zijn populariteit niet ten goede kwam. Giscard d'Estaing legde de nadruk op modernisering van de economie, onder andere door het opwekken van elektriciteit door kernenergie sterk uit te breiden en het TGV-spoorwegnet aan te leggen.

In de periode dat hij president was, werd echtscheiding met wederzijdse instemming toegestaan. Abortus werd door zijn minister voor Volksgezondheid Simone Veil gelegaliseerd. De grens dat iemand meerderjarig wordt werd van 21 tot 18 jaar verlaagd. De laatste executie van een doodvonnis vond in 1977 plaats. Definitieve afschaffing van de doodstraf zou echter moeten wachten tot na het aantreden van zijn opvolger Mitterrand, in 1981.

Hij nodigde in 1975 de staatshoofden van de grootste westerse industrielanden voor een kleinschalige informele bijeenkomst op kasteel van Rambouillet uit, een van zijn presidentiële buitenverblijven. Dat was de eerste ontmoeting van de G7, dat toen het post-communistische Rusland ook lid werd de G8 werd.

Giscard d'Estaing was een groot voorstander van Europese integratie, die een derde weg zou moeten volgen tussen het supranationalisme, dat niet haalbaar en niet wenselijk bleek, en het oude Europa van de rivaliserende soevereine staten. Hij had met de toenmalige Duitse bondskanselier Helmut Schmidt een uitstekende relatie, zowel persoonlijk als politiek. Als zij onder elkaar waren, spraken zij Engels en speelden zelfs weleens schaak. Meer moeite had Giscard met de ambitieuze gaullist Jacques Chirac, die zijn premier werd, maar die hij in 1976 na twee jaar ontsloeg. Hij benoemde in zijn plaats zijn partijgenoot Raymond Barre, die tot het eind van Giscard d'Estaings ambtstermijn in 1981 aanbleef. Barre was een bekend econoom, die ook de ministeries van Economische zaken en Financiën erbij deed. Hij voerde straffe bezuinigingen door.

Giscard d'Estaing kwam nogal eens in opspraak met militaire en andere interventies in de Franse invloedssfeer in Afrika. Dictator Jean-Bédel Bokassa van Centraal-Afrikaanse Republiek werd eerst gesteund, maar later weer ten val gebracht. Daarin verschilde hij overigens niet wezenlijk van andere Franse presidenten in het postkoloniale tijdperk.

Hij was een onbetwist expert op financieel-economisch gebied, maar zijn probleem was 'het volk', zoals ooit opgemerkt werd door Charles de Gaulle. Daarmee bedoelde De Gaulle dat Giscard d'Estaing geen voeling met 'gewone mensen' had. Dat laatste heeft, naast de economische tegenslagen tijdens zijn bewind, wellicht bijgedragen aan zijn nederlaag tegen de socialist Mitterrand bij de presidentsverkiezingen van 1981. Bovendien hield zijn gaullistische rivaal Chirac, die door Giscard als premier was ontslagen, zich gedurende zijn herverkiezingscampagne nadrukkelijk op de vlakte.

Na de verkiezingsnederlaag trok Giscard d'Estaing zich terug en werd hij wijnboer, maar hij bleef toch actief in de politiek. Hij is de enige president in meer dan de laatste 50 jaar, die nadat hij president is geweest, weer een ambtelijke functie heeft bekleed.[3] Hij was van 1986 tot 2004 voorzitter van het Conseil Régional van Auvergne, de gekozen volksvertegenwoordiging van deze regio. Hij zat voorts van 1989 tot 1994 in het Europees Parlement en hij was voorzitter van de Conventie over de Toekomst van Europa, die de Europese grondwet opstelde en in 2004 presenteerde. Frankrijk en Nederland stemden er bij het referendum over de Europese grondwet tegen.

Giscard d'Estaing werd in december 2003 tot de Académie française toegelaten.

Presidenten van Frankrijk

Lodewijk Napoleon Bonaparte · Louis Jules Trochu · Adolphe Thiers · Patrice de Mac Mahon · Jules Grévy · Marie François Sadi Carnot · Jean Casimir-Perier · Félix Faure · Émile Loubet · Armand Fallières · Raymond Poincaré · Paul Deschanel · Alexandre Millerand · Gaston Doumergue · Paul Doumer · Albert Lebrun · Vincent Auriol · René Coty · Charles de Gaulle · Georges Pompidou · Valéry Giscard d'Estaing · François Mitterrand · Jacques Chirac · Nicolas Sarkozy · François Hollande · Emmanuel Macron

Zie de categorie Valéry Giscard d'Estaing van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.