Tongvaren-associatie
De tongvaren-associatie (Filici-Saginetum) is een associatie van het muurleeuwenbek-verbond, een plantengemeenschap van koele en vochtige stenige plaatsen gedomineerd door varens.
| Tongvaren-associatie | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Tongvaren-associatie met tongvaren | ||||||
| Syntaxonomische indeling | ||||||
| ||||||
| Associatie | ||||||
| Filici-Saginetum Segal, 1969 |
Naamgeving, etymologie en codering
- Syntaxoncode (Nederland): 21Ab2
De naam Filici-Saginetum is afgeleid van de wetenschappelijke namen van twee veel voorkomende soorten binnen de associatie, de kensoort tongvaren (Asplenium scolopendrium, vroeger Phyllitis scolopendrium) en de liggende vetmuur (Sagina procumbens).
Kenmerken
Algemeen
Deze plantengemeenschap is kenmerkend voor vochtige, schaduwrijke, overwegend kalkrijke rotswanden en muren. In de Lage Landen vinden we ze vooral terug op gracht-, kade- en sluismuren, op oude dammen, in waterputten en op muren onder lekkende regenpijpen.
Het substraat is meestal zeer verweerd en nitraat- en fosfaatrijk. Een bodem is amper aanwezig. Meestal is de luchtvochtigheid hoog. De standplaatsen zijn bijna steeds naar het noorden gericht.
Structuur
Tongvaren-vegetaties worden gekenmerkt door een open tot dichte vegetatie met een bijna afwezigheid van de boom- en de struiklaag - enkel dwergvormen van zwarte els kunnen worden aangetroffen.
In de goed ontwikkelde kruidlaag zijn varens dominant, maar bloeiende planten zijn meer aanwezig dan bij de muurvaren-associatie. Tongvaren en muurvaren zijn het vaakst voorkomend en soms zelfs dominant. Ook de mannetjesvaren komt frequent voor, zij het in dwergvorm. De liggende vetmuur is de meest algemene bloemplant, naast straatgras.
Een moslaag is meestal aanwezig en soortenrijk, met voornamelijk bladmossen. Het gewoon muursterretje en het gewoon purpersteeltje zijn de meest gevonden soorten.
Soortensamenstelling
De associatie heeft in België en Nederland slechts twee kensoorten, de tongvaren en de rechte driehoeksvaren. De belangrijkste soorten zijn:
- Boomlaag
- Geen soorten
- Struiklaag
| Kensoort | Diff.soort | Abundantie | Nederlandse naam | Wetenschappelijke naam | Opmerking |
|---|---|---|---|---|---|
| O | Zwarte els | Alnus glutinosa | Dwergstruik |
- Kruidlaag
| Kensoort | Diff.soort | Abundantie | Nederlandse naam | Wetenschappelijke naam | Opmerking |
|---|---|---|---|---|---|
| kA | A | Tongvaren | Asplenium scolopendrium | ||
| kA | O | Rechte driehoeksvaren | Gymnocarpium robertianum | ||
| kV | O | Zwartsteel | Asplenium adiantum-nigrum | ||
| kO | O | Muurleeuwenbek | Cymbalaria muralis | ||
| kK | F | Muurvaren | Asplenium ruta-muraria | ||
| kK | O | Steenbreekvaren | Asplenium trichomanes | ||
| kK | O | Blaasvaren | Cystopteris fragilis | ||
| kK | Z | Gele helmbloem | Pseudofumaria lutea | ||
| F | Mannetjesvaren | Dryopteris filix-mas | |||
| F | Liggende vetmuur | Sagina procumbens | |||
| F | Straatgras | Poa annua | |||
| O | Wolfspoot | Lycopus europaeus | |||
| dA | O | Smalle stekelvaren | Dryopteris carthusiana | t.o.v. muurvaren-associatie | |
| O | Wijfjesvaren | Athyrium filix-femina | |||
| O | Canadese fijnstraal | Conyza canadensis | |||
| O | Veldbeemdgras | Poa pratensis | |||
| O | Gewone paardenbloem | Taraxacum officinale | |||
| O | Gewone melkdistel | Sonchus oleraceus |
- Moslaag
_5235.jpg)
| Kensoort | Diff.soort | Abundantie | Nederlandse naam | Wetenschappelijke naam | Opmerking |
|---|---|---|---|---|---|
| kO | A | Gewoon muursterretje | Tortula muralis | ||
| F | Gewoon purpersteeltje | Ceratodon purpureus | |||
| dA | O | Zilvermos | Bryum argenteum | t.o.v. muurvaren-associatie | |
| O | Zodeknikmos | Bryum caespiticium | |||
| O | Gewoon pluisdraadmos | Amblystegium serpens | |||
| O | Gedraaid knikmos | Bryum capillare | |||
| O | Gewoon dikkopmos | Brachythecium rutabulum |
Verspreiding en voorkomen
Het verspreidingsgebied van de tongvaren-associatie omvat de Atlantische provincie tot subcontinentaal Europa.
In Nederland komt deze associatie vooral voor in het westen van het land.
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Indeling van de vegetatieklasse Asplenietea trichomanes (muurvaren-klasse) |
|---|
|
Orde: Tortulo-Cimbalarietalia |