Spaans mos
Jodenbaard of Spaans mos (Tillandsia usneoides) is een zaadplant uit de bromeliafamilie (Bromeliaceae) die meestal plaatselijk massaal aan boomtakken hangt. Soms ook Spaans mos genoemd als vertaling uit het Engels.
| Jodenbaard (Spanish moss vert. Spaans mos) | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||
| Jodenbaard in de McBryde Garden (Hawaï) | ||||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Soort | ||||||||||||||||||||
| Tillandsia usneoides (L.) L. (1762) | ||||||||||||||||||||
Afbeeldingen Jodenbaard (Spanish moss vert. Spaans mos) op  | ||||||||||||||||||||
Jodenbaard (Spanish moss vert. Spaans mos) op  | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
De plant komt voor van het zuidoosten van de Verenigde Staten tot in Argentinië in tropische of subtropische gebieden met een hoge relatieve luchtvochtigheid. De plant bestaat uit flexibele vaak rechte of gebogen langwerpige blaadjes van 2-6 cm lang en 1 mm dik die aan een lange draadvormige stengel zitten snel en van uit de oksel knoppen verder uitlopen en kan op deze manier soms de lengte van 2 meter of meer kan bereiken. Het Spaans mos is een epifyt meestal zonder wortels die via de haren op de bladeren water en voedingsstoffen opneemt. Hierdoor is de plant erg gevoelig voor luchtvervuiling. De bloemen zijn zeer klein en groen of soms geel van kleur en onopvallend, hoewel ze sterk ruiken. Ze bloeien vooral in de winter en kunnen je kamer een heerlijke geur geven. Spaans mos plant zich voornamelijk voort door stukken plant die wegwaaien of door vogels worden meegenomen en aan een andere boom blijven hangen. Zo zie je dan ook dat plaatselijk bomen die dicht bij elkaar staan helemaal vol hangen. Veel vogels gebruiken het als materiaal voor nesten.
Spaans mos heeft veel weg van baardmos (Usnea) en dat wordt gereflecteerd in het tweede deel van de botanische naam: usneoides (op Usnea gelijkend). Baardmos is echter een korstmos dat ook in Europa voorkomt en niet verwant. Spaans mos wordt vaak gebruikt als bodembedekker in bloempotten, maar kan op deze manier niet overleven. Levende Jodenbaard is groengrijs of grijs van kleur, en kleurt duidelijk levend groen als het nat gemaakt wordt, dode planten zijn bruin gekleurd, ook als ze nat zijn.
Gebruik
Spaans mos werd in vroegere tijden als verpakkingsmateriaal gebruikt en als vulmiddel voor banken en matrassen, dit leverde vaak problemen op, omdat insecten zich graag in de plant nestelen. In Suriname laten ze de plant in water rotten en wassen ze hun haren er mee, zodat deze mooi gaan glimmen (niet uitgeprobeerd!).
Volgens een Indiaanse legende is Spaans mos het haar van een prinses, die op de dag van haar huwelijk door vijanden werd gedood. De rouwende bruidegom moet het haar afgesneden en in een boom gehangen hebben. De wind droeg het weg en verdeelde het op die wijze over het gehele land.
Afbeeldingen
Spaans mos
Close-up van spaans mos
Close-up van spaans mos met bloeiwijze
Eik met hangend spaans mos
Spaans mos
Spaans mos
Illustratie: habitus en bloeiwijze.
Spaans mos met open zaadcapsule in de Santee Wildlife Refuge, South Carolina
Jodenbaard in de tuin in Nederland
|
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Tillandsia usneoides op Wikimedia Commons. |
Bronnen
- Mabberley, D.J. 1987. The Plant Book. A portable dictionary of the higher plants. Cambridge University Press, Cambridge. 706 p. ISBN 0-521-34060-8.
- A brief history of the Timucua people of Northern Florida