Thomas de stoomlocomotief

De serie is vertaald in 26 talen, is in 130 landen te zien en wordt in Nederland uitgezonden door RTL Telekids (RTL 8) en in Vlaanderen op VTM Kids Jr.. Elke aflevering duurt vijf à tien minuten. De originele Engelstalige verhalen werden in de eerste jaren door Ringo Starr ingesproken. In de jaren negentig was George Carlin de verteller van Thomas. Van 1998 tot 2003 heeft Alec Baldwin de Amerikaanse versie ingesproken. Erik de Zwart nam van 1998 tot 2008 de Nederlandstalige versie voor zijn rekening, daarna heeft Michiel de Jong het overgenomen.

De eerste vijf series dateren uit de periode van 1984 tot 1998. Sinds 2002 wordt elk jaar een nieuwe serie gemaakt. Een serie bestaat uit 20 à 26 afleveringen. Tot in 2018 zijn 538 afleveringen gemaakt (inclusief specials).

De serie gaat over de avonturen van een familie pratende treintjes op het denkbeeldige eiland Sodor. Er zijn acht hoofdfiguren en talloze bijfiguren. De titelheld is de jonge hemelsblauwe stoomlocomotief Thomas. Hij komt vaak in de problemen, omdat hij zaken wil opknappen die beter door volwassen treinen gedaan kunnen worden. De leerzame en lichtelijk moralistische verhaaltjes spelen zich doorgaans af volgens hetzelfde patroon. "The Fat Controller", een buikige directeur met hoge hoed, komt een bijzondere opdracht ("a very special special") uitdelen. Het locomotiefje dat de opdracht krijgt is zeer vereerd en gaat zijn best doen de taak zo goed mogelijk te vervullen. Door zijn enthousiasme luistert hij niet naar adviezen en waarschuwingen en dan gaat de opdracht fout, meestal tot drie keer toe. Dan komt het locomotiefje tot zelfinzicht: hij weet nu wat hij fout heeft gedaan en beseft dat dit zijn eigen schuld was. Met hulp van anderen kan hij de zaak nog net in orde brengen en iedereen is "very happy". Hij oogst de lof van de "Fat Controller", die hem vertelt hoe goed hij de "very special special" heeft volbracht en dat hij "very useful" is geweest.

Veel stoomlocomotieven, maar ook diesels en niet-railgebonden voertuigen spelen een rol in de filmpjes. De voornaamste personages ("The Steam Team") dragen de nummers 1 tot en met 8 op de flanken:

1. Thomas, een hemelsblauwe drieassige tenderlocomotief (asindeling C), altijd goedgehumeurd en trots op de spoorlijn, vaak ondeugend, soms verstandig. Hij vormt meestal een treintje met de spoorwegrijtuigjes Annie en Clarabel. Bij het rangeren kan hij weleens ruw zijn, maar hij heeft een gouden hart en kan met iedereen goed opschieten.
2. Edward, de oudste locomotief op Sodor, is een tenderlocomotief met asindeling 2B, geschilderd in blauw met rode strepen. Hij is wijs en vriendelijk en de andere locomotieven waarderen zijn kennis en ervaring.
3. Henry is groen met rode strepen. Hij heeft speciale steenkool uit Wales nodig om goed te kunnen functioneren. Hij trekt meestal goederentreinen en mag soms de expresstrein rijden. Hij kan zich verwaand en humeurig gedragen, maar bindt altijd uiteindelijk in.
4. Gordon, blauw met rode strepen, is een van de sterkste machines. Hij is de vaste locomotief van de expresstrein en voelt zich dan ook heel belangrijk. Doorgaans ziet hij bijtijds in dat iedereen onmisbaar is binnen het team.
5. James is rood met zwarte en gouden biezen en een gouden stoomdom. Hij is een tenderlocomotief met asindeling 1C. Hij rijdt zowel goederen- als reizigerstreinen. Hij behoort met Henry en Gordon tot de grotere machines, maar hij heeft minder status dan de andere twee. Daarom schept hij nogal eens op, maar anderen, onder wie Thomas, zetten hem gauw op zijn plaats.
6. Percy trekt doorgaans de posttrein. Hij is een groene zadeltanklocomotief met rode strepen en met asindeling B. Hij haalt vaak grapjes uit, waardoor hij soms in de problemen komt, maar hij heeft een groot hart en is heel leergierig.
7. Toby is een bruine, vierkante stoomtramlocomotief met een koeienvanger. Hij moet vooral wagens vol bakstenen trekken. Hij wordt soms geplaagd met zijn vreemde uiterlijk, maar daar kan hij wel tegen. Hij is oud, wijs en voorzichtig, dus hij maakt minder botsinkjes dan Thomas.
8. Emily is een donkergroene locomotief met gouden biezen, asindeling 2A1, die met een Schots accent spreekt. Ze is een van de zeer weinige vrouwelijke locomotieven. Door onwennigheid 'steelt' ze Annie en Clarabel van Thomas, maar later krijgt ze haar eigen treinwagentjes. Ze kan soms bazig doen, maar meestal gedraagt ze zich zusterlijk tegen de andere locomotieven.

Dit zijn lang niet de enige locomotieven op Sodor. Op de hoofdlijn rijden ook nog Duck, Oliver, de identieke tweelingen Bill & Ben en Donald & Douglas en anderen. Elk van de zijlijnen heeft zijn eigen materieel. Diesel en Mavis zijn bekende diesellocomotieven. Er is ook een uitgebreid smalspoornet op Sodor, met zijn eigen locomotieven en wagens. Naarmate er meer afleveringen worden gemaakt, duiken er steeds meer locomotiefjes op en komen de oorspronkelijke locomotieven minder frequent in de verhaaltjes voor.

Alle locomotieven denken, handelen en hebben emoties als een mens. De meeste 'echte' mensen op Sodor hebben geen eigen karakter. De passagiers tonen hun (on)tevredenheid met de service. Het treinpersoneel (machinisten en stokers) is actief met rangeren, koppelen en het bijvullen van water en kolen zonder iets te zeggen, want de locomotieven beslissen zelf. Sommige mensen krijgen wat meer profiel, onder wie een boer langs de route (Farmer McColl), die hulp krijgt van de locomotieven voor zijn dieren, het hertogelijk paar (The Duke and Duchess of Boxford) met hun eigen locomotief Spencer en de twee dominees (The Thin Clergyman en The Fat Clergyman). Het meest uitgesproken als individueel denkend mens is The Fat Controller (de dikke controleur) Sir Topham Hatt, altijd in het zwart met hoge hoed. Hij heeft de leiding over het hele spoorwegnet. Hij deelt opdrachten uit, wijst terecht als dat nodig is, maar prijst de locomotieven als het goed is gegaan. Zijn hoogste lof is dat ze "useful (nuttig)" zijn geweest. Hij reist nooit per trein, maar verplaatst zich in een blauwe auto, die op een Rover uit de jaren veertig lijkt.

De moeder van de Fat Controller, Dowager Hatt, komt niet voor in de boeken, maar wel in de films. Zij bezoekt af en toe de spoorlijn. Haar dalmatiër mag bij Thomas op de voetplaat meerijden. Ze is van mening dat de spoorlijn "very useful" is en de Fat Controller zegt dat ze altijd gelijk heeft. Af en toe vertoont zich ook The Thin Controller, die de leiding heeft over het smalspoor.

1e serie (Nickelodeon)

Personage	Nederlandse stem
Verteller, Thomas de stoomlocomotief, en alle stemmen	Erik de Zwart

• De Nederlandse nasynchronisatie wordt verzorgd door Wim Pel Productions.

Belangrijke personages

Personage	Nederlandse stem
Verteller	Michiel de Jong
De dikke controleur	Maarten Wansink
De dunne controleur	Paul Disbergen

Stoomlocomotieven

Personage	Nederlandse stem
Thomas de stoomlocomotief	Jürgen Theuns
Edward	Reinder van der Naalt
Henry	Reinder van der Naalt
Gordon	Leo Richardson
James	Jeremy Luton
Percy	Reinder van der Naalt
Toby	Jürgen Theuns
Emily	Marjolein Algera
Duck	Paul Disbergen
Donald & Douglas	Fred Meijer
Oliver	Finn Poncin
Bill & Ben	Reinder van der Naalt
Diesel	Reinder van der Naalt
Mavis	?

Bij Britse toeristische spoorwegen leidt de populariteit van Thomas de stoomlocomotief regelmatig tot 'live' stoomevenementen rondom de personages uit deze serie. Ook in Nederland bij de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij (VSM), de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij (ZLSM) en Het Spoorwegmuseum werden die enkele malen georganiseerd.

• Officiële website

Zie de categorie Thomas the Tank Engine and Friends van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.