Tender (locomotief)
Een tender is een aanhangwagen achter een stoomlocomotief waarin brandstof (meestal kolen) en water worden vervoerd. In het geval van een op olie gestookte stoomlocomotief neemt de tender alleen stookolie mee. In Oost-Duitsland werden in de jaren 50 ook tenders voor bruinkoolstof gebouwd; het stof werd met perslucht in de vuurkast geblazen en belastte de stoker zo veel minder.
De tender wordt als een geheel met de locomotief beschouwd. In normaal bedrijf worden ze nimmer losgekoppeld. Bij revisies en groot onderhoud heeft de tender een kortere doorlooptijd dan een locomotief, waardoor de tender met een andere locomotief weer werd afgeleverd. Ook kwamen verwisselingen van tenders voor als voor bepaalde diensten een grotere tender voor een grotere voorraad brandstof en water, of juist een kleinere tender vanwege kleinere draaischijven nodig was.
Het is de taak van de stoker om ervoor te zorgen dat de tender gevuld wordt. Tijdens de reis schept hij kolen uit de tender op het vuur en bedient hij de waterpomp.
In Groot-Brittannië reed een treindienst zonder tussenstop tussen Londen en Edinburgh - 631 km in ca 8 uur. De locomotief had een zeer grote tender nodig, want er was geen gelegenheid onderweg water en kolen te laden. Bijzonder was echter vooral dat deze tender een looppad had met een vouwbalg naar het eerste rijtuig, zodat de machinist en de stoker tijdens de reis konden worden afgelost.
Tenderlocomotief
Kleinere locomotieven hebben geen aparte tender. Kolen en water worden in de locomotief zelf vervoerd. Deze locomotieven worden - enigszins verwarrend - tenderlocomotieven genoemd omdat zij in feite bestaan uit de combinatie van locomotief en tender. Er bestaan ook veel zwaardere tenderlocomotieven (zoals NS-locomotief 6317 in het Nederlands Spoorwegmuseum), waarbij een vaste tenderbak (Engels: bunker) zich achter het machinistenhuis bevindt. Om een goede verdeling van de asdruk te bevorderen hebben dergelijke locomotieven vaak één of meer loopas(sen) onder die tenderbak.