Spekholzerheide

De fundamenten van de romeinse villa rustica aan de Krichelstraat

Vanwege de geografische ligging en de vruchtbare grond heeft Kerkrade een rijk Romeins verleden. In die tijd hebben verschillende boeren zich hier gevestigd. Deze boeren bouwden boerderijen in een stijl die ze van de Romeinen hadden afgekeken, bijvoorbeeld met een zuilengalerij ervoor en met daken die men ook nu nog in zuidelijke landen ziet. Een voorbeeld van een dergelijke boerderij, een Villa Rustica, is opgegraven aan de Krichelstraat (wijk Kaalheide): de Romeinse villa Kaalheide.

De eerste schriftelijke vermelding dateert van 1106 als Speckhusen en iets later als Specholz. Latere aanduidingen waren onder de namen Specholtz (1170-1180), Spekholt (1212), Spekholtserheide (1883) en rond 1903 onder de huidige naam. Oud-Nederlands spekholt betekent 'zacht hout, spint'.[1]

Het dorp ontwikkelde zich eerst in de 18e eeuw langs de weg van Kerkrade naar Simpelveld. Van belang voor de ontwikkeling van het dorp is de aanleg van de steenkoolmijn Willem-Sophia (1899-1902). Deze mijn is tot 1970 in werking geweest. Vanaf 1924 werd de Spoorlijn Schaesberg - Simpelveld aangelegd, welke in 1934 voor goederenvervoer -met name ten behoeve van de mijnen- werd geopend. In 1949 kwam aan deze lijn Station Spekholzerheide voor personenvervoer gereed, maar in 1988 sloot dit station, om vanaf 1995 beperkt in gebruik te zijn voor een toeristentrein.

Vanaf de jaren '20 van de 20e eeuw verstedelijkte het dorp en werden wijken gebouwd als Heilust, Kaalheide, Gracht, en ook Terwinselen werd vastgebouwd aan Spekholzerheide.

Het Bedrijventerrein Spekholzerheide, van 44 ha, met Euregiopark, van 5 ha, is een gemengd bedrijventerrein, ten westen van Spekholzerheide. Ten zuiden van Spekholzerheide ligt het 34 ha grote bedrijventerrein Willem Sophia, vernoemd naar de voormalige steenkoolmijn Willem-Sophia, die hier ooit lag. Ten noorden van de plaats ligt het bedrijventerrein Dentgenbach, van 115 ha.

Het dorp ligt op het Plateau van Spekholzerheide dat zijn naam aan het dorp heeft ontleend, op een hoogte van ongeveer 160 meter. In het noorden sluit de kom aan bij de Wilhelminaberg, de bewaard gebleven terril van de Staatsmijn Wilhelmina. Verder kan de Crombacherbeek genoemd worden, die de grensrivier met Duitsland vormt. Het gehele gebied rond Spekholzerheide is verstedelijkt, maar het aangrenzende Duitsland is landelijk gebleven.

• Voetbalclub Juliana (opgegaan in Rapid JC) kwam uit Spekholzerheide.

• Wiel Kusters (1 juni 1947), dichter, hoogleraar letterkunde

Simpelveld, Horbach, Kerkrade, Heerlen (Heerlerbaan), Schaesberg

Zie de categorie Spekholzerheide van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Stadsdelen en wijken van Kerkrade
Bleijerheide · Chevremont · Eygelshoven · Gracht · Haanrade · Ham · Heilust · Holz · Hopel · Kaalheide · Kaffeberg · Kerkrade-Centrum · Locht · Mucherveld · Nulland · Rolduckerveld · Spekholzerheide · Terwinselen · Vink · Waubacherveld Limburg: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten