Sojamelk

Sojamelk of sojadrank is een drank gemaakt van sojabonen. In Azië is het een gebruikelijke drank, die ook als maaltijd(vervanger) genuttigd wordt. In het Westen wordt sojamelk vaak gedronken als melkvervanger door vegetariërs, veganisten en mensen die lactose-intolerant zijn of allergisch zijn voor koemelkeiwit.

Oorsprong

Sojamelk is afkomstig uit China. In China werd de sojaboon reeds lange tijd gebruikt als voedsel, al voordat er sprake was van een schriftelijke overlevering. Later werd de sojaboon, en voedselproducten gebaseerd op de sojaboon, overgebracht naar Japan. De ontdekking en ontwikkeling van sojamelk wordt toegeschreven aan Liu An van de Han-dynastie in China (circa 164 v.Chr.).

Traditionele sojamelk, een stabiele emulsie van olie, water en proteïne, is niet meer dan een waterextract uit sojabonen. De vloeistof wordt gemaakt door droge sojabonen te laten wellen, en met water fijn te malen. Sojamelk bevat ongeveer dezelfde hoeveelheid proteïnen als koemelk (ongeveer 3,5%), en 2% vet, 2,9% koolhydraten en 0,5% as. Je kunt zelf sojamelk maken met traditionele keukenapparatuur of met een sojamelkmachine. Bij de productie van sojamelk komt sojaschroot vrij. Dit is een belangrijke voedingsstof voor de veehouderij.

Populariteit

In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is sojamelk in Japan veel minder populair dan koemelk. In Japan wordt per persoon minder sojamelk gedronken dan in bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Dit wordt mede veroorzaakt doordat Japanse scholieren sinds 1958 tijdens de lunch koemelk krijgen, en geen sojamelk. Sinds 1995 neemt in Japan verhoudingsgewijs de consumptie van sojamelk toe, ten koste van de consumptie van koemelk.

Sojamelk wint in het Westen aan populariteit als alternatief voor koemelk.

Gezondheid

Qua voedingswaarde ligt sojamelk dicht tegen koemelk aan, hoewel veel sojamelk die te koop is toegevoegde vitaminen bevat, zoals vitamine B12. Van nature bevat sojamelk ongeveer dezelfde hoeveelheid (maar niet identieke) proteïnen als koemelk. Van nature bevat sojamelk weinig verteerbare calcium. Om dat te compenseren wordt aan sojamelk vaak calcium toegevoegd die wel door de mens verteerd kan worden. In tegenstelling tot koemelk bevat sojamelk weinig verzadigde vetten en geen cholesterol, wat hart- en vaatziekten helpt voorkomen. En sojamelk bevat in tegenstelling tot koemelk geen lactose, een suiker waarvan veel volwassenen (buiten Europa) het vermogen om het te verteren zijn verloren.
Sojamelk wordt als gezond alternatief voor koemelk gezien onder andere vanwege het positieve effect op het bloedsuikergehalte bij diabetes, het natuurlijke gehalte vitamine E en onverzadigde vetten. Vanuit medische hoek is er echter ook kritiek op sojamelk, onder andere vanwege het gehalte aan fyto-oestrogenen en aluminium.

Risico's/gevaren fyto-oestrogenen/isoflavonen in sojamelk
  • Sojamelk bevat fyto-oestrogenen. Sojabonen bevatten een bepaald soort eiwit, isoflavonen, die de merkwaardige eigenschap hebben dat ze werken als een soort oestrogeen, het vrouwelijk hormoon. Men noemt ze dan ook fyto-oestrogenen, plantaardige oestrogenen.[1]
  • Synthetische endocriene verstoorders zoals pesticiden en plastic worden meer en meer als gevaarlijk gezien, maar soja wordt juist als gezond op de markt gebracht, terwijl isoflavonen dezelfde effecten hebben als de synthetische endocriene verstoorders. Voor een typische consument zal soja niet zoveel doen, maar zwangeren en kleine kinderen zouden moeten oppassen.[2]
  • In 2008 kwam er een onderzoek uit dat zou aantonen dat als een man elke dag sojamelk dronk, zijn zaadcellenproductie werd verminderd.[3]
  • In 2012 kwam er een onderzoek uit dat zou aantonen dat sojapoedermelk bij baby's de kans op verworven niet ingedaalde zaadballen verhoogt.[4]
  • In 2012 kwam er nog een onderzoek uit dat zou aantonen dat sojapoedermelk bij baby's samenhang heeft met niet ingedaalde zaadballetjes.[5]
  • Jurgen Scheppen, onderzoeker afdeling maag-lever-darm ziekten bij het AMC noemt dat er een mogelijk verband met soja en verlaagde vruchtbaarheid kan zijn.[6]
  • Verlaagde kans op zwangerschap:in 2014 kwam er een onderzoek uit dat zou aantonen dat sojaproducten als sojamelk mogelijk samenhangen met een verlaagde kans op zwangerschap.[7]
  • Risico geboorteafwijking zwangerschap: verhoogde kans op jongen met geslachtsafwijking. Het nemen van een grote hoeveelheid sojaproducten als sojamelk tijdens de zwangerschap zou gevaarlijk kunnen zijn en de kans verhogen op een jongen met niet ingedaalde zaadballen. Vanwege de fyto-oestrogenen, waardoor er mogelijk een verstoring van de aanmaak van testosteron en dus ook de ontwikkeling van de mannelijke foetus is. Universitair Ziekenhuis Gent verricht momenteel onderzoek naar dit verband.[8]
  • EFSA (European Food Safety Authority) adviseert het aantal fyto-oestrogenen in sojapoedermelk voor baby's zo laag mogelijk te houden.[9][10]
Zie de categorie Soy milk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.