Schardam

De sluizen bij Schardam vervullen sinds de late middeleeuwen een belangrijke taak in de waterhuishouding van Noord-Holland boven het IJ. In 1315, maar volgens Mr. G. de Vries ergens tussen 1311 en 1319, werd de Schardam aangelegd, die de daar gelegen verbinding van de Zuiderzee met de binnenwateren van het Noorderkwartier afsloot. Door de bouw van de dam was de invloed van de Zuiderzee verminderd, maar de Beemster had aan de westzijde nog vrij spel. Door de bekading van de Oosthuizerkoog en Beetskoog werd hieraan een einde gemaakt. Dit gebeurde na de aanleg van de Schardam, maar vóór 1388. Ondanks de bekading van de beide kogen bleef de Beemster overlast veroorzaken, zoals volgens Lex Ritman bleek uit de dijkbreuk in de Slingerdijk (tussen Oosthuizen en Etersheim) in 1552. Het bestuur over de Schardam dat oorspronkelijk geheel in handen was van de schout en schepenen van Schermer, werd later over de schout en schepenen van Schermer en de dijkgraaf en heemraden van de Nieuwendam over de Krommenie verdeeld, zodat de Schardam in twee afdelingen was gesplitst. In 1357 verleende graaf Willem V van Holland toestemming om aldaar een nieuwe sluis te bouwen.[3] Het dorp telt nu (2009) drie sluizen, de Noorder- en Zuidersluis en de noordelijker gelegen Hornsluis bij Lutje Schardam. Al deze sluizen zijn in hun huidige vorm (van steen) aangelegd door het voormalige Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen in Kennemerland en West-Friesland, de Zuidersluis in 1592[4], de Noordersluis in 1738 en de Hornsluis in 1735 (in opdracht van de hoofdingelanden van de Beemster).[5] Voor die tijd moeten er houten sluizen hebben gelegen.[6] Tegenwoordig (2009) worden de drie sluizen beheerd door het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier waarvan het hoofdkantoor is gevestigd in Heerhugowaard.

De banpaal met daarachter de Noordersluis en voormalige sluiswachterswoning.

In het dorp, tussen de Noorder- en Zuidersluis, staat een banpaal van de stad Hoorn, die daar is geplaatst in 1761. Toen behoorde Schardam dus nog deels tot het rechtsgebied van de stad Hoorn. De banpaal laat een roodkleurige eenhoorn zien; de hoorn is goudkleurig en wijst in de richting van de stad Hoorn, aan de andere kant van het Hoornse Hop. Het dier houdt ook een schild vast waarop het wapen van Hoorn is afgebeeld. De banpaal is een rijksmonument.

• Lijst van plaatsen aan of in de voormalige Zuiderzee
• Lijst van rijksmonumenten in Schardam

Zie de categorie Schardam van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Plaatsen in de gemeente Edam-Volendam
Stad: Edam Dorpen: Beets · Etersheim · Hobrede · Kwadijk · Middelie · Oosthuizen · Purmer (deels) · Schardam · Volendam · Warder Buurtschappen: Axwijk · Katham · Verloreneinde Noord-Holland: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten