Raamsdonk

Raamsdonk ligt tussen Raamsdonksveer en Waspik. Andere nabijgelegen kernen zijn 's Gravenmoer en Hank. De dichtstbijzijnde grote steden zijn Oosterhout en Breda.

Raamsdonk (als Dunc) werd in 1253 voor het eerst genoemd als Ramesdunc en in 1330 als Raemsdonc. Een 'dunc' of 'donk' is een zanderige heuvel in een moerassig gebied. Het voorvoegsel 'raams' duidt mogelijk op de aanwezigheid van een bepaald soort plant, daslook. Het kan echter ook een persoonsnaam zijn.

Reeds lang moet Raamsdonk een kerk hebben gehad. Deze was gewijd aan Sint-Lambertus, wat wijst op een hoge ouderdom en op banden met het Prinsbisdom Luik. In 1317 werd een gedeelte van het recht van uitoefenen van overheidsmacht in leen gegeven aan Claes van Wieldrecht, die daarmee ambachtsheer van Raamsdonk werd. Een ander deel van de parochie werd eerder uitgegeven en vormde samen met een deel van de parochie van Waspik de ambachtsheerlijkheid Groot Waspik. Het zuidoostelijk deel zou later de naam Hendrik Luiten Ambacht krijgen.

Het dorp werd grotendeels verwoest tijdens de Sint-Elisabethsvloed van 19 november 1421 en werd daarna een paar honderd meter zuidelijker weer opgebouwd. Aldus kwam de kerk, waarvan de toren bleef behouden, buiten het dorp te staan. Toen in de jaren zestig de Maasroute werd aangelegd, werd de kerk ook fysiek van het dorp afgesneden.

Raamsdonk behoorde sinds de middeleeuwen tot het Baljuwschap Zuid-Holland. Toen het Twaalfjarig Bestand in 1609 inging, kwam de kerk definitief in hervormde handen. In 1611 kwam de eerste predikant.

De katholieken kregen in 1690 toestemming tot het oprichten van een schuurkerk, die in het Waspikse gehucht Benedenkerk stond. In 1787 kwam ook in Raamsdonk een schuurkerk, die aan Sint-Bavo werd gewijd en zich in de Bergenstraat bevond. In 1798 eisten de katholieken echter de Sint-Lambertuskerk terug. Deze kregen ze niet, maar als schadeloosstelling werd hen een som gelds betaald. De schuurkerk deed dienst tot 1888. Toen werd de monumentale Sint-Bavokerk, een ontwerp van architect Carl Weber, ingewijd. Ze ligt midden in de huidige dorpskern.

In 1722 werd in Raamsdonk-dorp het nieuwe raadhuis gebouwd. In 1822 zou Raamsdonk uiteindelijk als gemeente zijn definitieve grenzen krijgen, om echter in 1997 bij Geertruidenberg te worden gevoegd.

In 1907 werd het Sint-Adrianusgesticht ingewijd. Hier resideerden de Zusters van Liefde, welke het bejaardenhuis en een aanpalende meisjesschool beheerden. Deze zusters vertrokken in 1972.

• De hervormde Lambertuskerk uit de 14e en 15e eeuw.
• De katholieke Sint-Bavokerk uit 1889, ontworpen in neo-romanogotische stijl door architect Carl Weber.
• Het Adrianushuis, aan Kerkplein 5, is een voormalig klooster en gesticht door de Zusters der Liefde, vanaf 1975 een ontmoetingscentrum.
• Diverse historische boerderijen, zoals de 18e- en 19e-eeuwse boerderijen van het Langstraatse type: Molenstraat 41-43, Bergenstraat 11-13, Schansstraat 51, Luiten Ambachtstraat 24, 32 en 51, en Lange Broekstraat 3 en 29. Verder zijn er enkele 18e-eeuwse boerderijen van het Langstraatse type met verbrede, naar de weg gekeerde achterhuizen, zoals Korte Broekstraat 3, 5 en 7.
• Een aantal monumentale woonhuizen, waaronder een aantal met ingezwenkte lijstgevel.
• Fransch en Nederduitsch Schoolhuis uit 1787, aan de Molenstraat 37-39.

Zie ook

• Lijst van rijksmonumenten in Raamsdonk
• Lijst van gemeentelijke monumenten in Raamsdonk

Het langgerekte Raamsdonk ligt op een zandrug die uitsteekt boven het laaggelegen omliggende land dat oorspronkelijk uit veengrond bestond en waar vroeger turf gewonnen werd. Het dorp werd door de Langstraatspoorlijn (thans het Halvezolenpad), doorsneden.

Ten zuiden van het dorp loopt de Donge, en ten westen ligt een uitwateringskanaal van de Donge, waarop ook de 's-Gravenmoerse Vaart uitwatert en dat in het Zuiderafwateringskanaal uitkomt. Dit mondt bij Keizersveer in het Oude Maasje uit.

Raamsdonk wordt vooral door landbouwgebied omringd.

• Voetbalvereniging VV Raamsdonk
• Judovereniging Nintai
• Muziekvereniging Sint Bavo
• Stichting Raamsdonks Historie
• Boogschuttersgilde Sint Bavo
• KPJ
• Carnavalsvereniging Oke
• Carnavalsvereniging Op Zenne Kaant

Bibliotheek

Basisschool Hoge Waai

• Bibliotheek
• Ontmoetingscentrum Raamsdonk
• R.K. Basisschool Hoge Waai

Raamsdonk is bereikbaar via de A59.

• Frits Niessen (1936), politicus
• Anne Paans (1944), klinisch fysicus
• Manon Sikkel (1965), psychologe, journaliste, publiciste en kinderboekenschrijfster
• Matthijs Brouwer (1980), hockeyinternational
• Alex Maas (1990), realityster

In Raamsdonk is een groot gedeelte opgenomen van de dramaserie Wolfseinde.

• Lijst van burgemeesters van Raamsdonk
• Wapen van Raamsdonk

• Archieven van de voormalige gemeente Raamsdonk, Regionaal Archief Tilburg
• Geschiedenis van de kerken in Raamsdonk
• Raamsdonk in beeld
• Raamsdonk in beeld2
• Stichting Raamsdonks Historie

Zie de categorie Raamsdonk van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Plaatsen in de gemeente Geertruidenberg
Hoofdplaats: Geertruidenberg      Dorpen: Raamsdonksveer · Raamsdonk Buurtschappen: De Bergen · De Laan · Keizersveer · Statendam Noord-Brabant: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten