Plan Belvédère

Plan Belvédère is een plan voor de ruimtelijke ontwikkeling van een gebied in het noordwesten van de Nederlandse stad Maastricht. Het plan behelst onder andere de omlegging van het Noordbrugtracé, de inrichting van het Frontenpark, de herinrichting van het Bosscherveld en de ontwikkeling van het Sphinxkwartier. De Maastrichtse structuurvisie uit 1999 moet niet worden verward met de wijk Belvédère in dezelfde stad, of de Nota Belvedere, een Nederlandse beleidsnota over de relatie tussen cultuurhistorie en ruimtelijke inrichting, eveneens uit 1999.

Plan Belvédère
Informatiebord Plan Belvédère, 2014
LocatieMaastricht-Noordwest
Openingsdatum2025?
EigenaarGemeente Maastricht, privé-eigenaren
ArchitectPalmbout Urban Landscapes
OntwikkelaarWijkontwikkelingsmaatschappij (WOM) Belvédère
Officiële website

Achtergrond
Industrieterrein Bosscherveld, 1961
Maquette Plan Belvédère
Infocentrum Belvédère

Midden jaren 1990 ontstond binnen het ambtelijk apparaat van de gemeente Maastricht de behoefte om tot een structuurvisie te komen voor het noordwesten van Maastricht. Dit 280 hectare grote gebied omvat de buitenwijken Boschpoort, Frontenkwartier, Belvédère en Bosscherveld, en daarnaast delen van de centrumwijken Statenkwartier en Boschstraatkwartier. Kenmerkend voor deze wijken is/was de rommelige infrastructuur en de aanwezigheid van merendeels verouderde industrieën. Het gebied wordt doorsneden door de Zuid-Willemsvaart, Spoorlijn 20 (Hasselt-Maastricht) en de aanlanding van de Noordbrug, de belangrijkste route voor het oost-westverkeer in de stad. In 1998 kreeg de stedenbouwkundige Frits Palmbout de opdracht een stedenbouwkundig plan te bedenken voor dit achteraf gelegen en onsamenhangende gebied.[1]

Plan Palmbout

Volgens het in 1999 gepresenteerde masterplan van Palmbout Urban Landscapes zou het verouderde industriegebied tussen het jaar 2000 en 2025 getransformeerd worden in een modern woon- en werkgebied met up-to-date infrastructuur. Belangrijke elementen in het plan waren: het verleggen van de westelijke aanlanding van de Noorderbrug, de gedeeltelijke verplaatsing van industriële bedrijven, de herinrichting van de overgebleven bedrijventerreinen, de herbestemming van industriële monumenten, de bouw van diverse woongebieden (met in totaal 4500 woningen) en de ontwikkeling van het Frontenpark. Een van de meest opzienbarende onderdelen van het oorspronkelijke plan betrof de bouw van een woonwijk op de Belvédèreberg, een kunstmatige heuvel die ontstaan is op de plek van een vuilstortplaats.[2]

Na 2005 moesten de ambities voor het plan van Palmbout worden bijgesteld in verband met de crisis op de huizen- en kantorenmarkt en de verwachte bevolkingskrimp in Zuid-Limburg. Ook haakten enkele investeerders af (ING Vastgoed en BPF Bouwinvest), waardoor de gemeente Maastricht de kar alleen moest trekken.[3] De gemeente besloot prioriteit te geven aan de herontwikkeling van het binnen de singels gelegen deelgebied van Plan Belvédère. Dit gebied werd weer opgedeeld in kleinere plangebieden, waarna begonnen werd met het meest kansrijke en minst gecompliceerde: de herontwikkeling van de voormalige gemeentewerf en brandweerkazerne (Plan Lindenkruis).

In de Sphinx showroom uit 1950 is een informatiecentrum ingericht, Hier staan ook enkele maquettes van het gebied opgesteld.

In november 2019 won het Plan Belvédère van Palmbout Urban Landscapes en de Gemeente Maastricht de ARC19 Stedenbouw Award, een initiatief van het tijdschrift de Architect.[4]

Gerealiseerde deelplannen

Binnensingelgebied

De ontwikkeling van de binnen de singels gelegen terreinen kreeg in 2006 een flinke impuls door het vertrek van de sanitairfabriek Koninklijke Sphinx uit de binnenstad. De naoorlogse, niet-monumentale fabriekshallen werden gesloopt en op het vrijgekomen terrein werd een groot parkeerterrein ingericht en werd geëxperimenteerd met stadslandbouw ('Sphinxpark'). Daarnaast werden nieuwe bestemmingen gezocht voor de leegstaande monumentale fabriekspanden op het terrein, dat sinds 2013 wordt aangeduid als Sphinxkwartier.[5] De Timmerfabriek en het enorme Eiffelgebouw ondergingen een casco restauratie, waarna de gegadigden zich al vrij snel melden, eerst voor de Timmerfabriek (Muziekgieterij, Bureau Europa en filmhuis Lumière), daarna ook voor de andere gebouwen (o.a. UNU-Merit, Pathé Nederland, The Student Hotel, Loods 5 en Maison Blanche Dael).[6]

Anno 2018 is het deelgebied Lindenkruis grotendeels bebouwd (ca. 260 woningen), hebben de meeste gebouwen rondom het Bassin nieuwe bestemmingen gevonden en zijn er vergevorderde plannen voor de rest van het Sphinxterrein. In september 2018 startte de bouw van de eerste appartementengebouwen aan de Maagdendries.

  • Bouwplan Lindenkruis
  • Nieuwbouw Pathé bioscoop
  • Nieuwbouw Muziekgieterij
  • Renovatie Loods 5

Buitensingelgebied

In de buiten de singels gelegen wijken van Plan Belvédère heeft de afgelopen jaren de nadruk gelegen op grote infrastructurele werken, waarvan het opschuiven van de aanlanding van de Noorderbrug en het aanpassen van de daarop aansluitende verkeersstructuur de belangrijkste ingreep was (2015-2018). Deze ingrijpende operatie was alleen mogelijk door aanzienlijke subsidies van het Rijk en de Provincie Limburg.[7] Daarnaast zijn de voorbereidingen voor de sneltram Hasselt - Maastricht in volle gang. Dit project wordt voor een groot deel gefinancierd door de Belgische overheid.

In de wijk Boschpoort is rondom de Jo-Jo-Haven, inmiddels omgedoopt tot Belvédère-haven, een bescheiden woonwijkje gerealiseerd. Aan de Belvédèrelaan, de nieuwe verbindingsweg met België, is een bedrijventerrein voor grootschalige detailhandel gekomen, waar zich de eerste bouwmarkten en meubelwinkels hebben gevestigd. Het verkeersluw maken van de Frontensingel en de Cabergerweg heeft geleid tot een versnelde ontwikkeling van het Frontenpark. Door de aanleg van een tunnel in een droge gracht onder de Cabergerweg zullen de vestingwerken van de Hoge en Lage Fronten in 2019 met elkaar verbonden worden.[8] Enkele oude fabriekspanden in het gebied, waaronder de Rubberfabriek Radium, hebben een culturele bestemming gekregen.

  • Verlegde aanlanding Noorderbrug
  • Reconstructie Fort Willemweg - Cabergerweg
  • Aanleg Spoorpad in Frontenpark
  • Radium Rubber, vm. kantoor en schoorsteen

Toekomstplannen

Voor het middendeel van het Sphinxterrein (het huidige parkeerterrein) zijn nog geen concrete bouwplannen. Hetzelfde geldt voor het nog in bedrijf zijnde Sappi-terrein en het al vele jaren gekraakte Landbouwbelang. Het idee om de Belvédèreberg voor woningbouw te bestemmen is inmiddels geheel verlaten. In 2014 verleende de gemeente Maastricht vergunning aan Royal Imtech N.V. om op het vlakke deel van de heuvel circa 40.000 zonnepanelen te plaatsen met een totale oppervlakte van 10 hectare. Nadat Imtech in 2015 failliet was gegaan, werd het plan voor deze Duurzame Energiecentrale Limburg overgenomen door Nazorg Limburg BV.[9] Deze plannen staan los van die voor een tweede 'zonneweide' met ca. 60.000 panelen in het vlakbij gelegen Lanakerveld.

Verwacht wordt dat de definitieve invulling van het Plan Belvédère pas ruim na 2025 zal worden verwezenlijkt.[1]

Zie ook
Zie de categorie Plan Belvédère (Maastricht) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.