Pierre Emmanuel Félix Chazal

Chazal was de zoon van Jean-Pierre Chazal, een vooraanstaande ambtenaar in het revolutionaire Frankrijk. Jean-Pierre Chazal was in 1792 lid van de Nationale Conventie, stemde net zoals Jacques-Louis David en Jean-Paul Marat in met de doodstraf of onthoofding van Lodewijk XVI. Even later was hij betrokken bij de inbeschuldigingstelling van Marat. Als lid van de Raad van de Vijfhonderd begunstigde hij Napoleon die hem tot prefect van de Hautes-Pyrénées benoemde in 1802 en hem baron de l'Empire maakte in 1809. Na de val van Napoleon legde de Restauratie beslag op zijn bezit en verbande hem. In 1816 vestigde hij zich met zijn vrouw Marie-Françoise Palatine De Laville en de achtjarige Félix in Brussel.

Félix huwde in 1829 in Luik met Anne-Thérèse Graff. Ze kregen vier zoons die alle vier officier werden:

• Gustave Félix Chazal (1832-1886), generaal-majoor
• Jules Ernest Chazal (1834-1865), kapitein, sneuvelde in Tacámbaro, als lid van de militaire expeditie in Mexico
• Adolphe Charles Chazal (1836-1921), kapitein-commandant
• Léon Alexis Chazal (1841-1922), luitenant-kolonel. Deze laatste had drie kinderen, die kinderloos bleven, en van wie de laatste in 1970 overleed.

In 1830 speelde Chazal een actieve rol bij de Belgische Opstand en onafhankelijkheid in 1830, wat hem een schitterende carrière in het Belgisch leger en in de politiek opleverde. Hij werd een vertrouweling van koning Leopold I.

Chazal verkreeg in 1844 de Belgische nationaliteit. In 1857 werd hij in de Belgische erfelijke adel opgenomen, met baronstitel voor hem en zijn zoons. Zij waren de laatste naamdragers Chazal.

• 1830: het Voorlopig Bewind benoemt hem tot intendant-generaal (divisie-generaal)

Chazal staat links onderaan op een paard afgebeeld op deze 'Tafereel van de Septemberdagen 1830 op de Grote Markt te Brussel.' Gustave Wappers schilderde deze monumentale weergave met olieverf op een doek van 444 op 660 cm in 1835.

• 1830-1833: commandant Belgisch Leger
• 1833-1837: commandant provincie Luik
• 1833: IJzeren Kruis 1830
• 1837-1839: commandant 9de Linie Regiment in Luik
• 1842: generaal-majoor
• 1846-1865: vleugeladjudant van de Koning
• 1847: luitenant-generaal
• 1847-1850: Minister van Oorlog
• 1850: Bevel 9de infanteriedivisie en 2de territoriale divisie
• 1850-1875: militair gouverneur Koninklijke residenties
• 1851-1859: commandant 2de Territoriaal en 2de Infanteriedivisie
• 1853: vertegenwoordiger van de koning bij de troonsbestijging van Tsaar Alexander II
• 1857: erkenning adeldom met de titel baron, erfelijk bij eerstgeboorte
• 1859-1866: minister van Oorlog
• 1865-1892: vleugeladjudant van Leopold II
• 1866-1870: commandant 4de Territoriaal Divisie
• 1870: commandant van het Observatiekorps
• 1870-1874: commandant van het 2de Territoriaal Divisie
• 1874-1875: commandant van de 2de Militaire Omschrijving
• 1875-1892: adjudant-generaal, chef militair huis Leopold II

Chazal is ook bekend vanwege een duel met het Antwerpse Kamerlid Jan De Laet (van de Meetingpartij) op 8 april 1865. Een wet uit 1841 omschreef duelleren als een misdrijf. De inzet was een aanwervingsformulier voor een Belgisch vrijwilligersleger bij de Franse interventie in Mexico. Chazal verloor. In 1865 werd hij veroordeeld door het Hof van Cassatie, bevoegd voor misdrijven van ministers in functie. Hij kreeg gratie van de Senaat door toedoen van Leopold II.

In 1866 werd hij minister van Staat en bestudeerde hij de buitenlandse militaire organisatie. Tijdens de Frans-Duitse Oorlog voerde hij het bevel over het Observatieleger. Nadat Napoleon III zich overgaf in Sedan, begeleidde hij hem van de Belgische grens naar zijn gevangenschap in Wilhelmshöhe via Verviers. In 1875 trok hij zich terug op zijn kasteel Uzos in Pau Frankrijk waar hij zijn memoires schreef en in januari 1892 overleed.

Chazal heeft een standbeeld in Leopoldsburg. De kazerne en de oefenterreinen van het Belgisch leger ontstonden in 1835 ter verdediging tegen Nederland. Leopold I verbleef er in de beginjaren van België geregeld in zijn villa. Het standbeeld toont Chazal rechtopstaand met officiersmantel, leunend op zijn zwaard. Het voetstuk toont een leeuw met een vlag, eikentakken en een geweer. Drie half verheven bronzen geven taferelen uit zijn leven weer.

• Hendrik CONSCIENCE, Geschiedenis mijner jeugd, A.W. Sijthof, Leiden z.j. [ca. 1880]
• Marie-Anne PARIDAENS, Pierre Chazal, in: | Biographie nationale de Belgique, Tome 42, Brussel, 1981, col. 159-167.
• Oscar COOMANS DE BRACHÈNE, État présent de la noblesse belge, Annuaire 1986, Brussel, 1986.
• Leo TINDEMANS, Duel met de minister, De Nederlandse Boekhandel, Kapellen, 1991 ISBN 90-289-1675-X

• Webpagina met een biografie en beeldmateriaal