Ontbossing
Ontbossing is het verdwijnen van bos door handelingen van mensen voor commerciële doeleinden, of om land te winnen voor landbouw of voor nederzettingen. Met name het verdwijnen van grote stukken tropisch regenwoud in het Amazonebekken is de laatste jaren in het nieuws gekomen door acties van Greenpeace en andere milieuorganisaties.
Gevolgen
Ontbossing kan verstrekkende negatieve gevolgen hebben. Dieren en planten (waarvan vele nog niet of nauwelijks onderzocht en beschreven zijn) kunnen verdwijnen en gehele ecosystemen kunnen ontregeld en uitgeroeid worden. Ontbossing is de oorzaak van erosie en draagt bij aan de opwarming van de Aarde. In het Amazonebekken is het regenwoud de natuurlijke habitat van verschillende indianenstammen.
Ontbossing kan ook leiden tot overstromingen van rivieren. De wortels van de bomen die voorheen het regenwater (en de vruchtbare bovenlaag) vasthielden doen dat na ontbossing niet meer. Hierdoor zal het water direct langs de hellingen naar de rivier toe stromen. Als er veel regen valt kan de rivier deze grote hoeveelheden water niet meer aan en zal de rivier stroomafwaarts buiten haar oevers treden. Bovendien neemt de hoeveelheid verdamping af omdat water meteen wegstroomt. Hierdoor kan ook de neerslaghoeveelheid afnemen.
Door het verdwijnen van bomen wordt, wanneer het hard en langdurig geregend heeft, ook de dunne bovenlaag van vruchtbare grond weggespoeld. De grond wordt dan niet meer bij elkaar gehouden door de wortels van de bomen. Ook dit draagt bij tot overstromingen, omdat de weggespoelde grond de rivierbedding opvult.
Het resultaat is een kaal, rotsachtig landschap waar bijna niets meer kan groeien, doorsneden met erosiegeulen. Wanneer de klimatologische omstandigheden zich ervoor lenen, is het zelfs mogelijk dat er verwoestijning optreedt.
Zoöloog Peter Daszak heeft aangetoond dat 31 procent van de nieuwe infectieziekten gelinkt kan worden aan de aantasting van tropisch bos voor mijnbouw, landbouw en verstedelijking.[1] Ontbossing vergroot zo onrechtstreeks het risico op het onstaan van een pandemie.
Maatregelen
Vanwege de toenemende onrust over het tempo van ontbossing in vele tropische landen, startte men in 1976 met een lange reeks onderhandelingen als onderdeel van het Programma voor Grondstoffen tijdens de vierde zitting van de UNCTAD. De uiteindelijke uitkomst van die onderhandelingen was de overeenkomst ITTA, 1983 die onder andere de oprichting en het werk van de International Tropical Timber Organization (ITTO) regelde. In 1994 werd het vervolgverdrag ITTA, 1994 gesloten.
Monitoring
Monitoring van ontbossing gebeurt voornamelijk door het vergelijken van satellietbeelden. Een van de belangrijkste observaties gebeurt in het Landsat Science programma van NASA.[2] Een ander initiatief is Global Forest Watch, een interactief instrument van het World Resources Institute om per land en per jaar de netto-ontbossing te analyseren.[3]
Afbeeldingen
Verbrand oerwoud dat plaats maakt voor landbouw in zuidelijk Mexico.
Ontbossing op de Riouwarchipel (Indonesië).
Ontbossing van oude Eucalyptuswouden ten behoeve van pijnboomplantages op Tasmanië.
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Ontbossing van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
| Beluister | (info) |