Kelpen-Oler
Kelpen-Oler (Limburgs: Kelpe-Oler) is een kerkdorp in Limburg (Nederland) en valt onder de gemeente Leudal. Het dorp heeft (in 2019) ongeveer 1.150 inwoners.
Plaats in Nederland  | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie | .svg.png){kind=small} | ||
| Gemeente |  | ||
| Coördinaten | 51° 13′ NB, 5° 50′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (BAG, 2019) | 1.150[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 6037 | ||
| Netnummer | 0495 | ||
| Woonplaatscode | 2951 | ||
| Belangrijke verkeersaders | A2 N280 | ||
| |||
Geschiedenis
Eerste vermelding
De eerste vermelding van Kelpen en Oler komt voor in een oorkonde uit het jaar 1329, waarbij Gerard, heer van Horn, zijn vrijerfgoed Wessem met al zijn onderhorigheden in leen opdraagt aan Willem VI van Gulik. Als behorende onder Wessem worden daarbij onder meer vermeld "villarum de Kelpen et de Oirle", oftewel de gehuchten Kelpen en Oler. Enkele bodemvondsten, zoals urnen en stenen gebruiksvoorwerpen, in zowel Kelpen als Oler, wijzen er echter op dat dit gebied ook in de prehistorie reeds bewoond werd.
De gehuchten Kelpen en Oler
Kelpen en Oler, zijn twee gehuchten die tot de twintigste eeuw van elkaar werden gescheiden. Het waren heide-ontginningsdorpjes. Zij behoorden aanvankelijk tot de heerlijkheid Wessem, na 1795 bij Grathem, dat in 1991 met een aantal andere kernen bij de gemeente Heythuysen werd gevoegd. In 2007 fuseerde deze gemeente met een aantal andere gemeenten tot Leudal.
Begin 20e eeuw begonnen Kelpen en Oler geleidelijk in omvang toe te nemen. Kelpen werd gevormd door de lintbebouwing die vanaf Station Kelpen (1903-1965) zich naar het zuiden uitstrekte. In 1905 kwam er een openbare lagere school, in 1929 een katholieke lagere school en in 1935 een eigen kerk, waaromheen zich enige dorpsbebouwing ontwikkelde. Het dorp waarin de kerk zich bevond werd tot 1 januari 1999 aangeduid als Kelpen, hetgeen feitelijk onjuist was. Sinds die datum is de officiële naam: Kelpen-Oler.
Beschrijving
Kelpen-Oler is gelegen ongeveer tien kilometer ten oosten van Weert en ongeveer twaalf kilometer ten westen van Roermond, vlak ten zuiden van de spoorlijn Budel - Vlodrop.
Bezienswaardigheden
- De Sint-Liduinakerk uit 1936.
Natuur en landschap
Kelpen-Oler ligt op een hoogte van ongeveer 29 meter. Een belangrijk water is Kanaal Wessem-Nederweert. Ook de Tungelroyse Beek, die in het noorden de grens vormt, is een belangrijke waterloop. De omgeving van Kelpen-Oler bestaat grotendeels uit landbouwontginning, en er zijn ook enkele natte natuurgebieden, namelijk Keversbroek en De Moost.
Verenigingen en folklore
In Kelpen-Oler zijn diverse verenigingen actief. Tot het seizoen 2012-2013 had het dorp een eigen amateurvoetbalvereniging, de VV KOC, die in dat jaar met de club uit Grathem opging in VV GKC.
De inwoners van Kelpen-Oler worden tijdens de carnaval "Kujeldreiers" genoemd. In 1970 werd ook een carnavalsvereniging met die naam opgericht. Er zijn meerdere verklaringen over de betekenis en herkomst van de woorden 'kujel' en 'Kujeldreier'. De meest logische verklaring wordt uitgebeeld door het Kujeldreiersbeeld. De kujel is een dichtgebonden boerenzakdoek gevuld met stenen of aardappels. Wanneer er, in vroegere tijden, een conflict was tussen de inwoners van Oler en Grathem, nam de bevolking van Oler de kujel bij de hand en verkocht, als nodig, de tegenstander een draai om de oren.
Verkeer
Weg
Kelpen-Oler is vooral bekend van zijn eigen aansluiting op de autosnelweg A2. Deze aansluiting is open vanaf de openstelling van het traject Kelpen - Grathem op 7 mei 1966. De afslag verbindt de autosnelweg A2 met de provinciale weg N280 (Weert - Roermond).
Spoor
Kelpen beschikte over een treinstation gelegen aan de IJzeren Rijn tussen Weert en Roermond. Station Kelpen werd geopend op 20 juli 1879 en heeft gediend als station voor goederen- en personenvervoer. Het station kreeg hooggeëerde gasten. Zo stopte er eens de Russische Tsaar Nicolaas II met zijn familie die op doortocht waren naar Brussel.
Het ging berg afwaarts met station Kelpen, zoals blijkt uit een telling van in- en uitstappende personen per 9 treinen.
- Juni 1933: 7 in, 5 uit.
- December 1933: 11 in, 8 uit.
Zodoende stopten er vanaf 15 mei 1934 geen reizigerstreinen meer in Kelpen, enkel nog goederentreinen. Het station is in 1964 volledig uit dienst genomen.
Bus
Kelpen-Oler is bereikbaar met buslijn 76 die Ell met Maasbracht verbindt en omgekeerd. Sinds december 2016 stopt er aan de N280 (met als straatnaam Rijksweg Zuid) bij restaurant de Molshoof de Limburgliner 371.
Water
Kanaal Wessem-Nederweert is naast de autosnelweg A2 gelegen. Er is een aanlegplaats voor schepen in Kelpen-Oler.
Nabijgelegen kernen
 |
Zie de categorie Kelpen-Oler van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Plaatsen in de gemeente Leudal | |
|---|---|---|
|
Dorpen: Baexem · Buggenum · Ell · Grathem · Haelen · Haler · Heibloem · Heythuysen · Horn · Hunsel · Ittervoort · Kelpen-Oler · Neer · Neeritter · Nunhem · Roggel | ||