Nağaybäklär

Het is onbekend waaruit de Nağaybäklär zijn ontstaan. Sommigen denken dat de Nağaybäklär zijn voortgekomen uit de Nogai-Kyptsjaken. Een andere theorie verklaard dat zij een Basjkierse subgroep zijn, die eens werden geleid door een beg (adellijk persoon) met de naam Nağay. Weer andere theorieën zeggen dat het een getatariseerd Fins-Oegrisch volk is, dat vroeger de grenzen bewaakte van het kanaat Kazan.

In Tatarije is de dominante theorie echter dat ze Dienende Tataren (Yomışlı Tatarlar; een Tataarse bevolkingsklasse) waren in het kanaat Kazan, die door tsaar Ivan de Verschrikkelijke gekerstend werden en vervolgens werden verplaatst naar de grens tussen de nomadische Basjkieren wiens gebieden reeds waren geannexeerd door Rusland en de Horde-gebieden van de nomadische Kazachen, die nog niet veroverd waren door de Russen.

In het Russische Rijk stonden ze vanaf het begin van de 18e eeuw bekend als de "Oefimse nieuwgedoopten". De naam 'Nağaybäklär' kwam pas in de 19e eeuw in gebruik.

De Nağaybäklär namen verschillende tradities over van de Kozakken, die naar hun gebieden werden gestuurd om ze te beschermen tegen invallen van buitenaf, en werden daarom soms ook wel Tataar-Kozakken genoemd. De traditionele kleding van vrouwelijke Nağaybäklar lijkt op die van de Keräşen-Tataren, maar de kleding van de mannen bevat veel elementen van de uniformen van de Kozakken. De Nağaybäklär werden in de 18e eeuw onderdeel van de Orenburg-Kozakken als beloning voor hun trouw aan de tsaar tijdens de Basjkierse en Tataarse opstanden van de 18e eeuw.

In 1729 werden 25 Nağaybäkse dorpen geteld in de Daruğa Kazan van de oejezd van Oefa. Eind 18e eeuw woonden ze vooral in de oejezd van Verchneoeralsk en daarbinnen vooral in het fort Nogajbakski (het huidige dorp Nagajbakski in de oblast Tsjeljabinsk), het dorp Bakaly en nog 12 andere dorpen. Naast Nağaybäklär-Kozakken woonden ook veel Teptjaren-Tataren en Keräşen-Tataren in deze dorpen, waartussen veel huwelijken plaatsvonden.

In de 18e en 19e eeuwen dienden ze in de gouvernementen Oefa en Orenburg. Begin 19e eeuw namen ze deel aan de Napoleonitische oorlogen en de daaropvolgende bezetting van Parijs. Toen ze terugkeerden stichtten ze het dorp Parizj (Russisch voor "Parijs"). Een deel van de Nağaybäklär leefden in de Kozakkendorpen Podgorny Girjal, Allabajtal, Iljinskoje en Nezjenskoje van het gouvernement Orenburg. Begin 20e eeuw vermengden zij zich met de Tataarse bevolking en namen de islam aan.

Nu wonen de meeste mensen die zich nog als Nağaybäklär identificeren in de districten Nagajbakski en Tsjebarkoelski van de oblast Tsjeljabinsk. Tussen 1920 en 1926 werden zij beschouwd als een aparte "bevolkingsgroep". Bij volkstellingen werden ze apart geregistreerd als Nağaybäklär in de toenmalige RSFSR, maar bij latere Sovjetvolkstellingen werden ze weer aangeduid als 'Tataren'. Bij de Sovjetvolkstelling van 1989 was dit nog steeds het geval, maar uit de data valt af te leiden dat zich toen nog steeds 11.200 mensen zo aanduidden. In 2002 was het aantal mensen dat zich tot de Nağaybäklär rekende echter teruggelopen tot 9.600.