Meeuwen (vogels)

De meeste meeuwen, met name de soorten uit het geslacht Larus, zijn carnivoor en ze eten zowel aas als levende prooien. De prooidieren bestaan meestal uit krabben en visjes. Met uitzondering van de drieteenmeeuwen zijn meeuwen vogels van de kust en het binnenland die zelden ver op zee of in bossen te vinden zullen zijn. De grotere soorten krijgen na vier jaar hun volwassen verenkleed, bij de kleinere soorten is dit over het algemeen na twee jaar al het geval. De grootste soorten hebben een bijzonder hoge levensverwachting: er is een geval bekend van een zilvermeeuw die 49 jaar werd.

Meeuwen broeden in grote, drukke en lawaaierige kolonies. Ze leggen twee of drie gespikkelde eieren in een nest gemaakt van plantaardig materiaal. De jongen zijn nestvlieders; ze worden met donker gevlekt dons geboren en kunnen direct lopen.

Meeuwen (met name de grotere soorten) zijn vernuftige, nieuwsgierige en intelligente vogels. Ze spreiden complexe communicatiemethodes tentoon en hebben sterk ontwikkelde sociale structuren. Zo is in veel meeuwenkolonies defensief pestgedrag waar te nemen, waarmee potentiële vijanden op afstand worden gehouden. Sommige soorten, zoals de zilvermeeuw, hebben vaardigheden ontwikkeld om gereedschap te kunnen gebruiken. Vele soorten hebben zich op succesvolle wijze aangepast aan het menselijke milieu en zijn nu zeer algemeen in bewoonde gebieden. Andere soorten verkrijgen hun voedsel door middel van kleptoparasitisme.

De taxonomie van meeuwen is erg ingewikkeld vanwege hun grote verspreidingsgebied en de veel voorkomende hybridisatie die leidt tot grote genetische spreiding tussen soorten. Sommige soorten werden wel als ringsoort beschouwd, maar door onderzoek uit 2004 wordt die hypothese in twijfel getrokken.[2] Tot voor kort werden de meeste soorten meeuwen bij het geslacht Larus ingedeeld, maar aan de hand van onderzoek aan mitochondriaal DNA is gebleken dat die indeling polyfyletisch is. Aangezien men binnen de hedendaagse taxononie zo veel mogelijk naar monofyletische taxa streeft, zijn de geslachten Ichthyaetus, Chroicocephalus, Leucophaeus, en Hydrocoloeus heropgericht.[3]

Hybridisatie tussen meeuwensoorten is een vrij algemeen verschijnsel, hoewel de frequentie afhangt van de specifiek betrokken soorten. Mede hierdoor is met name de taxonomie van de grote meeuwen uit het geslacht Larus zeer complex en er wordt ook wel aangenomen dat hybridisatie een rol kan hebben gespeeld bij de vorming van de diverse soorten.

In het dagelijks taalgebruik worden diverse meeuwensoorten ook wel aangeduid als 'zeemeeuw'. Deze term kan door de leek worden aangewend om een bepaalde algemene soort aan te duiden, maar heeft geen taxonomische status. In België en Nederland worden de kokmeeuw, zilvermeeuw en stormmeeuw het meest met deze naam aangeduid, aangezien die het meest algemeen zijn langs de kust.

• 
  Grote Mantelmeeuw boven haven van Texel
• 
  Californische meeuw
• 
  Zilvermeeuw
• 
  Hartlaubs meeuw
• 
  Kokmeeuw
• 
  Audouins meeuw
• 
  Roodsnavelmeeuw
• 
  Drieteenmeeuw

De meeuw staat symbool voor vrijheid, maar ook voor zorgeloosheid, hoop en liefde. De NSB gebruikte het symbool van de meeuw in zijn propaganda. Met name bij de jongerentak van de NSB, de Jeugdstorm, nam de meeuw een prominente plaats in. Tegenwoordig is de meeuw terug te vinden in het logo van de PVV (Partij Voor de Vrijheid). Een bekend (verfilmd) boek is dat van Richard Bach, Jonathan Livingstone Seagull. Het verhaal gaat over een meeuw die het vliegen op zichzelf als een hoger doel gaat bezien en niet langer als iets functioneels. De meeuw is hier een metafoor voor de mens in de zoektocht naar het hogere.

Hieronder vindt u een determinatietabel voor de meest voorkomende meeuwen aan de Nederlandse en Belgische kust.

De meeuw wordt tegenwoordig nog nauwelijks gegeten. In de Middeleeuwen stond de meeuw echter wel vaak op het menu. Hij werd gekookt en vervolgens gevuld met veel specerijen zoals peper, saffraan en kaneel.