Van der Noot (familie)

De familie van der Noot was zeer uitgebreid, met talrijke takken die echter vaak uitdoofden. Ook al behoorde de familie sinds onheuglijke tijden tot de adel, werden verschillende persoonlijke adelsverheffingen of titelvermeerderingen geacteerd. Te vermelden zijn:

• 1454: Wouter van der Noot, werd tot ridder geslagen.
• 1589: Willem van der Noot, raadsheer in de Justitieraad van Brabant, werd tot ridder geslagen door koning Filips II van Spanje.
• 1610: Jacques van der Noot, schepen van de stad Brussel, heer van Kiezegem, werd tot ridder geslagen door de aartshertogen Albrecht en Isabella.
• 1675: verheffing tot baronie van de Brabantse heerlijkheid Kiezegem (Tielt-Winge) ten gunste van Leonard van der Noot, burgemeester van Brussel, zoon van Jacques van der Noot.
• 1678: verheffing tot baronie ("voor zoveel nodig") van de Brabantse heerlijkheid Carloo (Ukkel) ten gunste van Rogier-Wouter van der Noot, kapitein bij de infanterie.
• 1716: toekenning van de titel graaf, overdraagbaar bij eerstgeboorte, aan Charles-Bonaventure van der Noot, door keizer Karel VI.
• 1769: toekenning van de titel graaf, overdraagbaar bij eerstgeboorte, aan Jean-Joseph van der Noot (de Duras), baron van Carloo, lid van de Tweede Stand van de Staten van Brabant, door keizerin Maria Theresia.

Wouter III van der Noot (1351-1432) was de stamvader van twee familietakken. De eerste met zijn vrouw Margaretha van Hertrijke, de tweede met zijn tweede vrouw Jutte Collays. Hierna worden de nakomelingen besproken die uit deze twee lijnen voortsproten (Maximiliaan, François en Joseph) en na het herstel van de adel opnieuw adellijke status verwierven.

De voorvaders van Maximiliaan en François van der Noot, vanaf de stamvader, waren:

• Wouter III van der Noot (1355-1432), x Margaretha van Hertrijke.
  • Wouter IV van der Noot (1398-1452), x Elisabeth Eggloy.
    • Wouter V van der Noot († 1499) x Dymfna van Grimbergen († 1469).
      • Karel van der Noot x Cecile de Ligne.
        • Wouter VI van der Noot x Catharina Hinckaert (†1570), vrouwe van Carloo.
          • Gaspard van der Noot (†1573), heer van Carloo, x Jeanne d'Enghien († 1614).
            • Jean van der Noot (†1643) x Jeanne de Masnuy.
              • Gilles van der Noot (†1668) x Anna van Leefdael (†1687). Hun zoon Philips Erard van der Noot werd de dertiende bisschop van Gent.
                • Rogier-Wouter van der Noot, baron van Carloo (1644-1710) x Anna van der Gracht, vrouwe van Cortenbach (†1745). Hun zoon Maximiliaan Antoon van der Noot werd de 15de bisschop van Gent.
                  • Graaf Charles-Bonaventure van der Noot (1684-1761) x Catharina de Waes (†1765).
                    • Graaf Jean-Antoine van der Noot (1729-1792) x Marie Taye, markiezin van Wemmel en d'Assche.
                      • Graaf Maximiliaan van der Noot (zie hierna).
                      • Graaf François van der Noot (zie hierna).

Het Hotel van der Noot d'Assche in Brussel

• Maximiliaan Louis van der Noot (Brussel, 29 mei 1764 - 18 maart 1847), zoon van het echtpaar van der Noot - Taye (hierboven), trouwde in 1798 in Antwerpen met Albertine de Roose (1777-1808) en in tweede huwelijk in Brussel in 1812 met gravin Adelaïde d'Yve de Bavay (1792-1879), met een enige dochter uit het eerste en zeven kinderen uit het tweede huwelijk, van wie slechts één zoon en één dochter trouwden. Onder het ancien régime was hij de laatste baron van Schoonhoven en van Marets, lid van de Tweede Stand van de Staten van Brabant en kamerheer van de keizer van Oostenrijk. Zijn activiteiten tijdens de revolutiejaren worden nergens vermeld. Eens het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden gesticht, werd hij kamerheer van Willem I der Nederlanden, voorzitter van de Ridderschap van Zuid-Brabant en lid van de Tweede Kamer. In 1816 kreeg hij erkenning van erfelijke adel met de titel graaf van der Noot, overdraagbaar op alle afstammelingen en de titel markies d'Assche, overdraagbaar bij eerstgeboorte.
  • Gravin Charlotte van der Noot (1806-1861) trouwde in 1827 met graaf Gustave de Lannoy (1800-1892), kamerheer van Willem I, grootmaarschalk van de hertog van Brabant en van koningin Maria-Hendrika, burgemeester van Anvaing.
  • Theodore van der Noot, markies d'Assche (1818-1889), werd kamerheer bij koning Willem III der Nederlanden, wat aantoont dat de familie de band met Oranje niet verloren had. Hij trouwde met de Russische Catherine Bernardaki (1825-1905). Ze hebben afstammelingen tot heden. Onder hen Elisabeth van der Noot d'Assche (1899-1974), echtgenote gravin Ruspoli.

François Marie Joseph van der Noot (Brussel, 30 april 1770 - Wemmel, 22 december 1837), broer van Maximiliaan, verkreeg in 1816 erkenning van erfelijke adel met de titel graaf, overdraagbaar op alle afstammelingen, en benoeming in de Ridderschap van Zuid-Brabant. Hij trouwde met Marie Keyaerts (1778-1837) en ze kregen zeven kinderen. Twee zoons trouwden, maar in de volgende generatie doofde deze familietak uit.

Antoine Joseph Marie Jacques van der Noot (Brussel, 5 februari 1807 - Moorsel, 26 oktober 1891) werd in 1842 erkend in de erfelijke adel met de titel baron, overdraagbaar bij eerstgeboorte. Hij trouwde in 1833 met de Ierse Catherine Heyland (1812-1842).

Als jonge man werd hij een medewerker van het Voorlopig Bewind en werd hij de ceremoniemeester voor de reis van koning Leopold I van België van De Panne naar Brussel en voor de ceremonie van de eedaflegging op 21 juli 1831. Hij werd vervolgens ambtenaar op het ministerie van Buitenlandse zaken. Hij werd ook burgemeester van Moorsel en provincieraadslid voor Oost-Vlaanderen.

Hij behoorde tot de (minder prestigieuze) tak van de familie van der Noot die afstamde van Wouter III van der Noot (1355-1432) en die zijn tweede vrouw Jutte Collaeys († 1448). De telgen van deze tak waren heer van Vrechem tot op het einde van het ancien régime. De laatste heren van Vrechem waren:

• Maximiliaan van der Noot (†1666), die trouwde met Marie Boote. Zij was vrouwe van Vrechem en bracht deze heerlijkheid binnen bij de van der Noots.
  • Nicolaas van der Noot (†1773), getrouwd met Jérômette van Caverson († 1743).
    • Ferdinand van der Noot (1728-1805), getrouwd met Marie de Moor.
      • Jean-François van der Noot (1768-1807), laatste heer van Vrechem, getrouwd met Petronilla de Meer de Moorsel (1773-1837). Hij vroeg geen herstel in de adellijke status aan.
        • Frédéric van der Noot (1801-1883), burgemeester van Aalst, getrouwd met Rose-Pauline Bounder de Melsbroeck. Hij werd met de titel 'baron' aangesproken, alhoewel hij geen erkenning van erfelijke adel had aangevraagd noch verkregen.
        • Baron Antoine Joseph van der Noot, genaamd de Moorsel, getrouwd met Catherine Heyland.
          • Alexandre van der Noot (Brussel, 1836 - Moorsel, 1900) woonde een aantal jaren in de Verenigde Staten en trouwde er met Emma Laurent (1852-1933).
            • Ferdinand van der Noot (1877-1935), nam, zoals zijn nazaten, de Amerikaanse nationaliteit aan en verdween uit de Belgische adel.
    • Hendrik van der Noot (1731-1827), de leider van de Brabantse revolutie.

• Suite du supplément au nobiliaire des Pays-Bas et du comté de Bourgogne, Hanicq, Mechelen, 1779.
• Généalogie des familles ducales et princières de Belgique. Noot, in: Annuaire de la noblesse de Belgique 3 (1849), pp. 164-176.
• E. LEJOUR, Inventaire des archives van der Noot, Rijksarchief, Brussel, 1954.
• E. LEJOUR, Les Van der Noot de Carloo, in: Intermédiaire des généalogistes, 1954.
• Oscar COOMANS DE BRACHÈNE, État présent de la noblesse belge, Annuaire 1995, Brussel, 1995.