Maria Baers

Maria Baers verloor al vroeg beide ouders zodat ze op jonge leeftijd mee instond voor de opvoeding van haar jongere zus Margriet en haar twee jongere broers Joris en Eduard (procureur des konings in Antwerpen tijdens de tweede wereldoorlog[1]). Na haar middelbaar onderwijs aan het Instituut Onze-Lieve-Vrouw te Antwerpen studeerde ze filosofie aan het Institut Saint-Louis te Brussel. Na haar kandidatuursjaren ging ze naar de Universiteit van Fribourg in Zwitserland om er sociale wetenschappen te gaan studeren.

In 1908 begon ze te werken als sociaal werkster voor de arbeidsters in Antwerpen. Ze was onder meer actief in de Vrouwenbond Constance Teichmann die in 1910 door Marie-Elisabeth Belpaire was opgericht. In 1911 onrganiseerde ze de allereerste Vlaamse Sociale Studiedagen voor Vrouwen.

Op vraag van kardinaal Mercier kwam Baers in 1912 naar Brussel en stichtte er samen met Victoire Cappe het Algemeen Secretariaat der Christelijke Vrouwenvakverenigingen van België dat in 1917 het Algemeen Secretariaat der Christelijke Sociale Vrouwenwerken van België werd. Baers werd voorzitster van de Vlaamse afdeling terwijl Cappe de Franstalige afdeling leidde. Uit dit secretariaat ontstond in 1920 de Kristelijke Arbeiders Vrouwenbeweging, de geëmancipeerde beweging voor arbeidersvrouwen. Tot 1951 was Baers voorzitster van de KAV.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd ook gestart met de sociale vorming voor vrouwen. In 1916 startte Baers met de eerste sociale opleidingen met behulp van professor Victor Brants. De jaren nadien werd deze opleidingen verfijnd om in 1920 uit te monden in de oprichting van de Katholieke Sociale Normaalschool voor Vrouwen te Brussel, de allereerste sociale school van België.

In 1921 werd ze ondervoorzitster van het Algemeen Christelijk Vakverbond. Baers had vooral aandacht voor de opvoeding van de vrouw, de werkomstandigheden van de vrouw, de waardering van de huisvrouw en de openbare hygiëne. Ze werkte nauw samen met het Algemeen Christelijk Werknemersverbond, waarvan de KAV deel uitmaakte, en met politici zoals Cyrille Van Overbergh, Prosper Poullet, Paul Tschoffen en Edmond Rubbens.

Vanaf 1925 werd Baers ook internationaal actief; ze werd lid van de Internationale Katholieke Unie voor Maatschappelijk Werk waarvan ze in 1927 algemeen secretaresse en in 1950 voorzitster werd.

In 1936 werd Baers gecoöpteerd senator en was daarmee de eerste Belgische katholieke vrouwelijke senator. Zij was vanaf 1945 voorzitster van de senaatscommissie Volksgezondheid en Gezin en ze kon door het indienen van wetsvoorstellen het verbod op vrouwenarbeid in de mijnen en groeven en de bescherming van de titel maatschappelijk assistent verwezenlijken. Baers werd in 1945 secretaris van het Bureau van de Senaat en bleef senatror tot in 1954.

In 1939 zetelde Baers voor België in de Commissie voor Sociale Vraagstukken van de Volkenbond. Ze was in 1946 medestichtster van de Hoge Raad voor het Gezin en werd ondervoorzitster hiervan tot in 1953.

Een auditorium van de Vlaamse Gemeenschap te Brussel is naar Maria Baers vernoemd.

• G. Thielemans-De Backer, M. Baers, haar leven en werk (1960)
• Un an après le décès de Maria BAERS: Quelques témoignages! (1961). In: Service Social Dans le Monde, jaargang 20, nº 1
• S.H. Scholl e.a., Zij bouwden voor morgen (1966)
• A. de Decker en R. Christens, Vormingswerk in vrouwenhanden, I en II (1986 en 1988)
• 1885-1985, 100 jaar Instituut Onze-Lieve-Vrouw te Antwerpen, jubileumuitgave 1985

• Maria Baers in de ODIS