Kijkduin (vuurtoren)

Al lang voor de Lange Jaap stonden in dezelfde buurt bij Kijkduin vuurtorens of bakens. Nog voor de bouw van het fort, stond er een toren met een licht dat opgewekt werd door hout en kolen te stoken. In 1822 werd er een door Jan Valk ontworpen, nieuwe ronde, stenen toren van circa zesenveertig meter hoog gebouwd midden op het inmiddels opgetrokken Fort Kijkduin, hetgeen op zich al een relatief hoge locatie was. Aanvankelijk bestond de verlichting uit zesentwintig olielampen met holle spiegels als reflectoren, dit licht was zichtbaar tot op ongeveer tien kilometer afstand. In 1853 werden de olielampen van deze oude toren vervangen door een ander type lamp met lenzenstelsel in plaats van reflectoren.

De zestienzijdige toren is geheel opgetrokken uit gietijzeren platen met een opstaande rand die aan elkaar geschroefd zijn waardoor de vuurtoren erg zwaar is (506.100 kg gietijzer). De ontwerper van de vuurtoren was Quirinus Harder, voormalig hoofdconstructeur van de bouwkundige dienst van het loodswezen. De toren werd gebouwd door de firma Penn & Bauduin.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de vuurtoren in camouflage-kleuren geschilderd. In 1979 werd er een radarinstallatie op de vuurtoren geïnstalleerd.[2]

In 1992 werd de kap van de vuurtoren vervangen door een nieuw exemplaar.[3] De oude koepel is te vinden op de voormalige rijkswerf Willemsoord te Den Helder. Sinds 1998 is de Lange Jaap gesloten voor publiek vanwege breuken in de gietijzeren vloeren.

In 2015 waaide tijdens een storm de radarinstallatie van de toren, hierdoor was er tijdelijk geen radardekking in het Schulpengat.[4]

Bij de bouw in 1877 werd een Argandse lamp geplaatst met stilstaande lenzen. In 1903 kwam daar een draaiend lenzenstelsel voor in de plaats dat in een ronde bak met kwik dreef. Zo'n kwikbad maakt het mogelijk het lenzenstelsel met relatief weinig kracht door een uurwerkachtige constructie aan te drijven, maar kan ook zorgen voor problemen met rondspattend kwik als de top van de toren door harde wind heen en weer beweegt.

Dit eerste lenzenstelsel uit 1903 van de Lange Jaap had een schitterlicht met twee schitteringen in tien seconden dat op ongeveer zesendertig kilometer nog te zien was. In 1912 werd er een sterkere lamp geplaatst en in 1924 een nog sterker elektrisch licht.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in 1940 het toenmalige licht door Duitse mariniers geheel verwoest, waarna de vuurtoren vijf jaar buiten gebruik bleef. Nadat er in 1945 eerst een noodverlichting was geplaatst kon in 1949 een nieuw lenzenstelsel in gebruik worden genomen met vier schitteringen in twintig seconden. Halverwege de jaren zestig is het kwiklager vervangen door een groot kogellager. Tegenwoordig is de Lange Jaap op vierenvijftig kilometer afstand te zien.

• Website over de Lange Jaap

• Lijst van vuurtorens in Nederland

Zie de categorie Lange Jaap Lighthouse van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.