Kroeskoppelikaan

De vogel is 160 tot 180 cm lang en heeft een spanwijdte van 270 tot 350 cm.[2] De kroeskoppelikaan lijkt op de roze pelikaan. Bij beide pelikaansoorten is het verenkleed overwegend wit. De onderkant van de vleugels is bijna helemaal wit, behalve de randen van de slagpennen. Bij de roze pelikaan zijn de arm- en handpennen helemaal zwart, daardoor is de achterkant van de ondervleugel egaal zwart, terwijl dit zwart bij de kroeskoppelikaan ontbreekt. De iris is licht en de veren op de kruin zijn slordig gekroesd (de roze pelikaan heeft een donkere iris en de huid rond het oog is roze en er is een nette witte kuif). De poten zijn grijs (vleeskleurig bij de roze pelikaan) . De keelzak is oranjerood (geel bij de roze pelikaan) en biedt ruimte voor veel voedsel. Het verenkleed is bij beide geslachten gelijk.[3]

Zijn voedsel bestaat uit vis, waarvan hij zeker 1 kg per dag nodig heeft. De vogels werken tijdens de jacht samen door in een halve cirkel te gaan zwemmen en zo de vissen bijeen te drijven, waarna deze worden opgeschept. In zoet water wordt vooral op karper, baars, blankvoorn, rietvoorn en snoek gevist en in zout en brak water op paling, harders, grondels en garnalen.[1]

De vogel broedt in dichte vogelkolonies in zoetwatermoerassen. Jongen van 3 tot 4 weken oud worden ondergebracht in een "crèche". De ouders houden er geen toezicht op, maar brengen wel regelmatig voedsel. De jongen maken hun eerste vlucht als ze een maand oud zijn en na zes weken kunnen ze zelfstandig op visvangst.

Huidig leefgebied van de kroeskoppelikaan. Geel: broedgebied. Blauw: overwinteringsgebied. Groen: jaarrond aanwezig.

De kroeskoppelikaan leeft in Eurazië, voornamelijk in Zuidoost-Europa, Klein-Azië, Centraal-Azië en Oost-Azië.

In Europa zijn er broedparen in het Prespameer en het Kerkinimeer (Griekenland), in de Donaudelta (Roemenië), in het Kuhurlujmeer (Oekraïne), in de Donau nabij Srebarna in Bulgarije, in het Meer van Shkodër (Montenegro) en in Nationaal park Divjakë-Karavasta in Albanië.

In het verleden was het leefgebied van deze pelikaan groter. Zo kwam de soort ook in andere delen van Europa voor. De soort broedde in het verleden ook in Nederland, waarschijnlijk tot in de Romeinse tijd. Ook in Engeland leefde de vogel tot de Romeinse tijd.

In 2017 is een kroeskoppelikaan waargenomen in Nederland als dwaalgast[4].

De kroeskoppelikaan is een trekvogel, de broedvogels uit Europa trekken naar het oostelijk deel van de Middellandse Zee en de vogels uit Azië overwinteren zuidelijker in Iran, Irak het Indisch subcontinent en langs de kusten van China. De vogel komt voor in zowel zoetwatermoerassen als in draslanden langs de kust zoals lagunes.

De grootte van de wereldpopulatie is tussen de 10.000 en 20.000 dieren[1] . Dit is een flinke toename sinds 2005, toen de aantallen werden geschat op 6700 tot 9300 volwassen dieren.

Bekende grote kolonies in Europa liggen in natuurgebieden en zijn daardoor goed beschermd. Om deze reden staat de kroeskoppelikaan sinds 2017 niet meer als "kwetsbaar", maar als "gevoelig" op de Rode Lijst van de IUCN.[1]

Met name buiten Europa heeft de vogel echter te lijden door aantastingen in het leefgebied, aanleg van infrastructuur in kustgebieden (waaronder elektriciteitsleidingen) en watervervuiling, maar ook door jacht en overbevissing en hierdoor gaat de vogel nog steeds in aantallen achteruit.

• 
• 
  Kroekoppelikaan in vlucht
• 
• 
  Kroekoppelikanen in vlucht
• 
• 
• 
•