Kristdemokraterna

In 1963 wil de Zweedse regering godsdienstonderwijs op school zo veel mogelijk bannen. Ondanks verzet van christelijke groeperingen en een petitie met meer dan twee miljoen handtekeningen, wordt de beslissing toch doorgezet. Het sterkt wie campagne voert tegen de regering alleen maar in het geloof dat Zweden nood heeft aan een christendemocratische partij. In die zin verschilt de partij van andere Europese christendemocratische partijen als het Nederlandse CDA en de Belgische partij CD&V. Die hebben beiden een geschiedenis die teruggaat tot de 19de eeuw en vertegenwoordigen sindsdien een sociaal conservatieve stroming in hun land. In Zweden is het de bedoeling om de rechten van religieuze minderheidsgroepen de verdedigen.

Eminence grise van de KD, Alf Svensson in 2009.

In 1964 worden discussies gevoerd over de oprichting van de partij, onder andere in de krant Dagen en op een conferentie. Men kijkt over de grens naar Noorwegen en de Kristelig Folkeparti van dit land. Ook in Finland wil men een gelijkaardige partij oprichten. Op 20 maart van dat jaar is het dan zo ver: voortaan bestaat de Kristen Demokratisk Samling (KDS) (Nederlands: Christendemocratische Unie). Birger Ekstedt wordt tot eerste voorzitter verkozen. Op het einde van het jaar heeft de KDS al 14 500 leden.

De verkiezingen van 1964 leveren de KDS 1,8% van de stemmen op, onvoldoende voor een zetel in de Riksdag. Op het lokale niveau heeft de partij twee jaar later wel al ongeveer 350 zetels. De kiesdrempel van 4%, die in 1971 wordt ingesteld, maakt een doorbraak van de KDS er niet makkelijker op.

In 1972 overlijdt partijvoorzitter Ekstedt plots, vijf dagen na zijn herverkiezing. De voorzitter van de jongerenorganisatie, de relatief onbekende Alf Svensson, wordt de nieuwe leider en zal een van de belangrijkste namen in de Zweedse politiek worden. De partij blijft electoraal wel steeds onder de 2%. Daarbij komt nog dat de partij zich enkele jaren later niet als ‘rechts’ wil kwalificeren, terwijl de politieke tendens in het land wel rechts is. Men roept de kiezers op hun stem niet te verkwanselen en dus niet KDS te stemmen. De partij haalt slechts 1,4% van de stemmen dat jaar (1976).

In het begin van de jaren 1980 herziet de partij haar politiek manifest. Men stelt zich minder conservatief op tegen abortus, keert zich tegen kernenergie en gaat voor alternatieve energie. In 1982 weet de KDS voor het eerst meer dan 100 000 kiezers te bekoren (1,9% van de stemmen).

Al in de latere jaren 1970 wordt het idee voor electorale samenwerking met de Centerpartiet geopperd. Die komt er uiteindelijk pas bij de verkiezingen van 1985 onder de noemer Centern (Nederlands: Het Centrum). Hoewel de Centrumpartij zich niet aan alle gemaakte afspraken houdt, slaagt partijvoorzitter Alf Svensson er toch in de Riksdag binnen te komen.

Partijvoorzitter Göran Hägglund.

In 1987 herziet de KDS niet alleen haar programma, maar ook haar naam: voortaan spreekt men van de Kristdemokratiska Samhällspartiet (Nederlands: Christendemocratische Sociale Partij), de afkorting blijft KDS. De samenwerking met de centristen is intussen verbroken, waardoor de partij met 2,8% van de stemmen in 1988 nog steeds onder de kiesdrempel blijft. Alf Svensson, moet het parlement verlaten, maar is intussen een erg populair politicus geworden. Bovendien wordt zijn partij nu overal erkend.

De verkiezingen van 1991 leveren winst voor centrumrechts, ook voor de christendemocraten. De partij haalt ineens 7% van de stemmen. In de daaropvolgende centrumrechtse regering levert de partij drie ministers, waaronder Svensson. Ook na de verloren stembusgang van 1994 kan de partij in het parlement blijven.

In 1996 nemen de christendemocraten hun huidige naam aan, simpelweg Kristdemokraterna (afgekort KD), heet de partij nu. In 1998 haalt de KD haar beste resultaat ooit: 11% van de stemmen en de vierde van het land. In 2002 moet daar wat van af, maar de KD blijft de op drie na grootste.

2004 wordt het jaar waarin de inmiddels befaamde voorzitter Alf Svensson zijn positie afstaat aan zijn gedoodverfde opvolger Göran Hägglund. In 2005 heeft de partij meer dan 24 000 leden en is ze vertegenwoordigd in bijna elke regio en gemeente.

Bij de verkiezingen van 2006 maakt de KD deel uit van de winnende Alliansen en mag ze in de daarop gevormde regering drie ministers leveren waaronder oudgediende Mats Odell en voorzitter Göran Hägglund. In 2010 verliest de KD een procentpunt ten opzichte van 2006. Daarmee haalt de partij nog 20 zetels, vijf minder dan bij de vorige stembusgang.[1]