Kristelig Folkeparti

Stemmenpercentage sinds 1933

Zetels in het Storting sinds 1933

De KrF is gesticht als reactie tegen het groeiende secularisme in Noorwegen tijdens de jaren 1930. De onmiddellijke aanleiding ligt op een ander gebied. In 1933 slaagt Nils Lavik er niet in zich kandidaat te stellen voor de liberale partij Venstre. Daarop wordt in Hordaland een christendemocratische partij opgezet met als leider en kandidaat Nils Lavik. Lavik wordt verkozen en komt in het Storting. In 1936 komt de partij ook op in Bergen, waar men eveneens een parlementszetel verwerft.

Pas na de Tweede Wereldoorlog, in 1945, is de partij nationaal georganiseerd. Men komt nu over heel Noorwegen op en wint daarmee 8 zetels. In 1963 stapt de KrF in een coalitie met Høyre, Venstre en de Senterpartiet, die overigens niet lang stand zal houden. Twee jaar later halen deze vier partijen opnieuw een meerderheid in het Storting. Zo zal de KrF Noorwegen tussen 1965 en 1971 mee besturen. In 1972 wordt opnieuw een vierpartijenkabinet gevormd met partijleider Lars Korvald regeringsleider, maar na de verkiezingen van 1973 komen de sociaaldemocraten opnieuw aan de macht.

In 1981 verkrijgt de niet-socialistische oppositie opnieuw een parlementaire meerderheid. Onenigheid over de abortuskwestie maakt een centrumrechtse regering niet mogelijk. In 1983 lukt het wel en samen met Høyre en de Senterpartiet zal de KrF regeren in de periode 1983-1986 en 1989-1990. Tussen 2001 en 2005 is Bondevik opnieuw premier, dit keer van een regering met Venstre en zonder de centristen. In 2005 leidt de KrF een verkiezingsnederlaag en sindsdien is ze een oppositiepartij.

Op sociaal gebied is de KrF een conservatieve partij. Ze verzet zich tegen euthanasie en abortus. Samen met enkele andere partijen heeft ze van de Noorse wet op biotechnologie een van de strengste ter wereld gemaakt.[1][2][3][4] Wat betreft holebirechten vindt de partij dat twee mensen van hetzelfde geslacht moeten kunnen samenleven. Anderzijds is er verzet tegen het homohuwelijk en adoptierechten voor holebi's. Een standpunt over homoseksuele clerici neemt de partij niet in, zijnde volgens de KrF een binnenkerkelijke zaak.[5]

Onder Kjell Magne Bondevik en Valgerd Svarstad Haugland is de partij iets naar links opgeschoven. Het slechte resultaat in 2009 zorgt voor wat spanningen tussen de conservatieve en liberalen facties binnen de Kristelig Folkeparti. De strijd tussen beide vleugels laaide opnieuw op in 2018 toen partijleider Knut Arild Hareide aangaf dat hij de gedoogsteun aan het kabinet Solberg wilde beëindigen en meewerken aan de vorming van een linkse coalitie onder leiding van Arbeiderpartiet. Het lukte hem echter niet de partij mee te krijgen hetgeen leidde tot zijn vertrek. In plaats van steun voor links werd de gedoogsteun voor rechts ingeruild voor toetreding tot het rechtse kabinet van Erna Solberg.

• Nils Lavik (1938-1951)
• Erling Wikborg (1951-1955)
• Einar Hareide (1955-1967)
• Lars Korvald (1967-1975)
• Kåre Kristiansen (1975-1977)
• Lars Korvald (1977-1979)
• Kåre Kristiansen (1979-1983)
• Kjell Magne Bondevik (1983-1995)
• Valgerd Svarstad Haugland (1995-2004)
• Dagfinn Høybråten (2004-2011)
• Knut Arild Hareide (2011-2018)
• Olaug Bollestad (2019, waarnemend)

• Noorwegen van A tot Z

• (no) (en) Partijwebsite

	Noorse politieke partijen
Det Norske Arbeiderpartiet (49) · Høyre (45) · Fremskrittspartiet (27) · Senterpartiet (19) · Sosialistisk Venstreparti (11) · Venstre (8) · Kristelig Folkeparti (8) · Miljøpartiet De Grønne (1) · Rødt (1) Overige niet-parlementaire partijen (≥ 0,1%): Pensjonistpartiet (0,4%) · Helsepartiet (0,4%) · Partiet De Kristne (0,3%) · Liberalistene (0,2%) · Demokratene (0,1%) · Piratpartiet (0,1%) · Alliansen (0,1%) · Kystpartiet (0,1%) · Nordmørslista (0,1%)