Kraanbrug (brugtype)

Een kraanbrug is een beweegbare brug die open en dicht gaat door te draaien om een verticale z-as.

Kraanbrug bij Fort Ronduit, Naarden

Trommel van het windwerk van de kraanbrug bij Fort Ronduit

De kraanbrug bij Leerdam; september 1986.

Trein op de spoorlijn Groningen – Winschoten rijdt over een kraanbrug over de Helperlinie met op de achtergrond een van de lunetten of forten; 1868.

Op het landhoofd zijn twee of meer driehoekvormige armen bevestigd die kunnen draaien. De draaiassen van de armen staan op het landhoofd; de punt van de driehoek rust op het bruggenhoofd dat zich op het andere landhoofd bevindt. Als de brug is gesloten staan de armen haaks op de vaarrichting, in geopende toestand zijn ze tegen het landhoofd aangedraaid, parallel aan de vaarrichting.

De kraanbrug is een uitvinding van de Hollandse spoorwegingenieur Frederik Willem Conrad (1800-1870). Het voordeel van de kraanburg is dat hij goedkoop is en gemakkelijk te bedienen. Het nadeel is echter dat het wegdek eerst verwijderd dient te worden voordat de brug kan worden geopend. Vandaar dat de gebouwde kraanbruggen vooral spoorbruggen zijn.

Voor militair gebruik was de kraanbrug ook populair omdat de weggedraaide brug niet zoals een klapbrug een doelwit was voor vijandelijk vuur en het uitzicht van de verdedigers belemmerde. De kraanbrug bij Fort Ronduit (het noordelijkste fort van de Nieuwe Hollandse Waterlinie ten noorden van de vesting Naarden) werd in 2006 gerestaureerd.