Cluj-Napoca

Rooms-Katholieke en Evangelische kerk in het stadscentrum, op de achtergrond de buitenwijken

Cluj-Napoca in het jaar 1911

De Sint-Michielskerk in Cluj-Napoca (16e eeuw)

De oorspronkelijke naam van de stad is Klausenburg of Kolozsvár. De Roemeense naam van de stad is Cluj (spreek uit: kloezj). In 1974 werd Napoca aan de officiële naam toegevoegd, waarmee de toenmalige dictator Ceaușescu wilde onderstrepen dat de oorsprong van de stad op de Dacisch-Romeinse nederzetting Napoca zou teruggaan. In de volksmond wordt de stad nog steeds Cluj genoemd of Kolozsvár (spreek uit: Kolozjvaar) door de Hongaarse minderheid.

De officiële naam van het gelijknamige district Cluj (Hongaars: Kolozs) werd niet veranderd.

Cluj-Napoca is van oudsher een stad met een etnisch, religieus en nationaal gemengde bevolking. Ze is in de 12de eeuw gesticht door kolonisten uit de Duitse landen als Klausenburg en de bouwstijl van het middeleeuwse centrum getuigt van hun aanwezigheid. Hongaren maakten daarna als adellijke bovenlaag eeuwenlang de dienst uit, in wat nu Kolozsvár heette. De 19de-eeuwse wijken rond het oudste centrum zijn gebouwd in de weelderige Hongaarse variant van de Sezession (Jugendstil). Duitstaligen vormden in de 19de eeuw nog maar een kwart van de bevolking, en Roemenen namen toe maar als sociale onderlaag van dienstpersoneel en arbeiders. In 1918 kwam de stad, met geheel Transsylvanië, in Roemeense handen. De verhoudingen tussen de verschillende bevolkingsgroepen verliepen moeizaam: in het Interbellum werd de Hongaarse ambtenarij verwijderd, de bovenlaag politiek en economisch ontmanteld en de universiteit geroemeniseerd. Tussen 1941 en 1945 mocht Hongarije Noord-Transsylvanië herannexeren en vond een wisseling van de wacht plaats. Dat betekende na de oorlog, toen de stad weer Roemeens werd, een afrekening, maar toch verbeterden de verhoudingen korte tijd in het kader van de communistische volkerenvriendschap. Een Hongaarse universiteit werd in beperkte vorm hersteld. Onder Ceauşescu verslechterde de situatie en verdween die universiteit weer, terwijl de Hongaren door een grote instroom van Roemenen uit alle delen van het land definitief werden overvleugeld door de Roemenen en in aantal onder de 20% norm zakten, die wettelijk nodig is voor een tweetalig openbaar bestuur en onderwijs. (Zie Roemenisering van Transsylvanië) Na Ceauşescu werd de stad van 1992 tot 2004 bestuurd door de nationalistische burgemeester Gheorghe Funar, die onder meer naam maakte door de Hongaarse organisaties en scholen te belemmeren zich te herstellen en het straatmeubilair in de Roemeense nationale kleuren te laten schilderen. Rumoer ontstond toen hij de Hongaarse koning welke de stad had laten stichten, van zijn sokkel op het stadsplein wilde halen. Onder het nieuwe bewind van de huidige burgemeester Emil Boc verandert het straatmeubilair weer van het Roemeense rood, geel, blauw in Transsylvaans rood met wit. Een Hongaarse universiteit is heropgericht op een bescheidener schaal dan de Roemeense. Cluj heeft een multiculturele samenleving onder Roemeense dominantie. Het aandeel van de Hongaren in de bevolking van de stad is in de loop van de 20e eeuw geslonken van ruim 80% in 1910 tot minder dan 20% nu. Het Duitstalige element is verdwenen.

Hongaarse gemeenschap

Hongaarstalige Opera van Cluj-Napoca

De bijna 50.000 etnische Hongaren vormen een belangrijke minderheid (voor 1956 zelfs de meerderheid) in de stad. In Cluj werd de Hongaarse koning Matthias Corvinus geboren. Zijn geboortehuis ligt in het centrum en is voorzien van een gedenkplaquette. In de stad zijn veel instituties te vinden die de centrale vestiging vormen voor de Hongaarse gemeenschap in Roemenië zoals de Transsylvaans-Hongaarse museumfederatie, de Hongaarse academie voor wetenschap en het Bolyai genootschap. Ook bevindt zich in de stad het Hongaars Staats theater en de Hongaarse opera. De Unitarische, Evangelische en Reformatorische kerken hebben hun centrale vestiging voor geheel Roemenië in Cluj-Napoca. Ook de protestantse predikantenopleiding is te vinden in de stad. Daarnaast verschijnen er in de stad een aantal Hongaarse dag- en weekbladen en is er eens per jaar in augustus een groot festival in het centrum van de stad: de Hongaarse Dagen van Kolozsvár.

Cluj (of Kolozsvár) is met name in het centrum herkenbaar als Midden-Europese stad met haar Rooms-Katholieke, Hongaars-Gereformeerde en Evangelisch-Lutherse kerken. In het stadsbeeld zijn naast het centrum aan het begin van de jaren '20 van de twintigste eeuw een aantal kerken en gebouwen gerealiseerd voor de Roemeense gemeenschap.

Babeş-Bolyaiuniversiteit van Cluj-Napoca.

In de 2e eeuw voor Chr. bestond op de plaats waar nu Cluj-Napoca ligt een Dacische nederzetting met de naam Napoca, die onder keizer Trajanus door de Romeinen werd overgenomen. Nog voor de Middeleeuwen werd dit Napoca verwoest.
Transsylvanië behoorde sinds 896 tot het Hongaarse rijk, nadat de Hongaren het land hadden betreden, waarna Duitse immigranten, traditioneel "Saksen" genoemd, in de 13e eeuw de nieuwe nederzetting Klausenburg stichtten. In 1270 kreeg deze stadsrechten van koning Stefan V. Deze stad ontwikkelde zich tot de belangrijkste van Zevenburgen. Matthias Corvinus, een van de belangrijkste Hongaarse koningen, werd er in 1443 geboren. Zevenburgen kwam na 1526 als zelfstandig vorstendom onder Turkse invloed, werd later Oostenrijks en vanaf 1867 Hongaars (binnen de Dubbelmonarchie). Inmiddels was Cluj een van de grootste steden van Hongarije. Dat land moest de stad in 1918 met de rest van Zevenburgen echter aan Roemenië geven. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de stad weer enkele jaren Hongaars, daarna weer Roemeens.

Bezienswaardig zijn diverse musea, de RK kathedraal (15de eeuw), de Hongaars Gereformeerde Kerk (15e eeuw), resten van de stadsomwalling, de botanische tuinen en het Paleis Bánffy in barokstijl. Ook de omgeving van de stad is zeer de moeite waard. De Hongaars Gereformeerde kerk is de hoofdzetel van het District Transsylvanië (Hongaarse Gereformeerde Kerk).

Tramlijn in Cluj-Napoca

De stad is doende de infrastructuur op te knappen. Omdat de stad "ingeklemd" ligt tussen heuvels, moet het vele (lokale) verkeer dwars door het centrum heen. Er zijn ook routes speciaal voor het vrachtverkeer aangewezen, maar door de toenemende welvaart neemt ook het autobezit toe. Sinds begin 2007 is men in de stad begonnen met het aanleggen van rotondes op belangrijke kruispunten. Hierdoor stroomt het verkeer sneller door en vermindert de kans op ongelukken aanzienlijk.

Sinds mei 2007 is men gestart met het aanleggen van een ringweg aan de oostelijke kant van Cluj. Middels een groot viaduct kan men bij Feleac zonder oponthoud richting Apahida rijden. Met een lengte van rond de 35 kilometer moet deze weg het verkeer vanuit het zuiden van het land veilig en zonder oponthoud naar steden als Dej en Maramureș leiden. De ringweg loopt vlak langs het internationale vliegveld van Cluj, Cluj-Napoca International Airport.

Aan de andere kant van de stad zal de veelgenoemde snelweg "Autostrada Transilvania" lopen. Deze snelweg zal van Boekarest naar Oradea lopen en uiteindelijk verbonden worden met Hongarije. Het eerste gedeelte van de A3 dat geopend werd is Cluj-Napoca-West (Gilău) - Turda - Câmpia Turzii, dat een lengte heeft van 50 km. Eerst zou dat geopend moeten worden in 2006, maar vanwege grote vertragingen liep het project ver achter op schema en is de eerste 43 km van Gilău naar Turda op 1 december 2009 opgeleverd.

Ortodoxe kathedraal Cluj-Napoca (gereed in 1933)

Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2016 werden drie partijen gekozen:

• PNL - 17 zetels
• Uniunea Democrată Maghiară din România 5 zetels
• PSD-ALDE 5 zetels

Ook in 2016 werd Emil Boc van de PNL gekozen tot burgemeester van Cluj-Napoca.

De gemeenteraad van Cluj-Napoca bestond in de periode 2012-2016 uit 4 partijen:

• Uniunea Social-Liberală 12 zetels
• Partidul Democrat Liberal 10 zetels
• Uniunea Democrată Maghiară din România 4 zetels
• Partidul Popular - Dan Diaconescu 1 zetel

Het bestuur van de stad werd tussen 2012 en 2016 gevormd door een coalitie van de Partidul Democrat Liberal en de Hongaarse UDMR onder leiding van burgemeester Emil Boc.

Gedurende vele jaren was FC Universitatea Cluj de belangrijkste voetbalclub van Cluj-Napoca. Geen club van buiten hoofdstad Boekarest speelde zo veel seizoenen in Liga 1. Door financiële problemen speelt de club sinds 2015 niet meer op het hoogste niveau. Stadgenoot CFR Cluj zorgt ervoor dat Cluj-Napoca nog wel vertegenwoordigd is in Liga 1. CFR Cluj werd in 2008, 2010 en 2012 landskampioen van Roemenië.

• Matthias Corvinus (1443–1490), koning van Hongarije
• István Bocskai (1557–1606), Zevenburgse edelman
• János Bolyai (1802–1860), Hongaarse wiskundige
• Bertalan Székely (1835-1910), Hongaars kunstschilder
• Dezső Bánffy (1843–1911), Hongaars politicus
• Hugo II Logothetti (1852–1918), Oostenrijks-Hongaars diplomaat
• Miklós Bánffy (1873–1950), Hongaars schrijver en politicus
• Abraham Wald (1902–1950), Oostenrijk-Hongaars-Amerikaanse wiskundige
• Tibor de Machula (1912–1982), Hongaarse cellist
• Ion Negoițescu (1921–1993), literatuurhistoricus, criticus, schrijver en dichter
• László Jeney (1923–2006), Hongaars waterpolospeler
• János Kőrössy (1926–2013), jazzpianist, arrangeur en componist
• László Tőkés (1952), Hongaars-Roemeens politicus
• Mircea Tiberian (1955), jazzpianist
• Péter Eckstein-Kovács (1956), politicus
• Csaba Böjte (1959), franciscaanse monnik
• Christian Saceanu (1968), Duits tennisspeler
• Anca Barna (1977), tennisspeelster
• Daniela Oltean (1980), langebaanschaatsster
• Christian Duma (1982), Duitse atleet
• Răzvan Cociș (1983), voetballer

Gezicht op de stad

• 
  Matthias Corvinus
• 
  Cluj in 1759
• 
  Sint-Michielskerk
• 
  Lucian Blaga-theater
• 
  Iuliu Maniu-straat
• 
  Eroilorstraat
• 
  Rechtbank
• 
  Begraafplaats Hajongard
• 
  Paleis Bánffy, thans Kunstenmuseum
• 
  Centrale Universiteitsbibliotheek, Babeș-Bolyaiuniversiteit
• 
  Kleermakersbastion
• 
  Matthias Corvinus-monument
• 
  Museumplein
• 
  Posthuis
• 
  Brassai-lyceum
• 
  Villa Pakey
• 
  Stadhuis
• 
  Standbeeld van Sint-Joris
• 
  Botanische tuin van Cluj-Napoca
• 
  Stadspark
• 
  Stadspark
• 
  Turdakloof

Zie de categorie Cluj-Napoca van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Grootste steden van Roemenië

Alba Iulia · Alexandria · Arad · Bacău · Baia Mare · Bârlad · Bistrița · Botoșani · Brașov · Brăila · Bucureşti (Boekarest) · Buzău · Călărași · Cluj-Napoca · Constanța · Craiova · Deva · Drobeta-Turnu Severin · Focșani · Galați · Giurgiu · Hunedoara · Iași · Mediaș · Oradea · Piatra Neamț · Pitești · Ploiești · Râmnicu Vâlcea · Reșița · Roman · Satu Mare · Sfântu Gheorghe · Sibiu · Slatina · Slobozia · Suceava · Târgoviște · Târgu Jiu · Târgu Mureș · Timișoara · Tulcea · Turda · Vaslui · Zalău

Steden en gemeenten in district Cluj

Steden met gemeentestatus: Cluj-Napoca · Turda · Câmpia Turzii · Dej · Gherla Stad zonder gemeentestatus: Huedin Gemeenten: Aghireșu · Aiton · Aluniș · Apahida · Așchileu Mare · Baciu · Băișoara · Beliș · Bobâlna · Bonțida · Borșa · Buza · Căianu · Călățele · Cămărașu · Căpușu Mare · Cășeiu · Cătina · Câțcău · Ceanu Mare · Chinteni · Chiuiești · Ciucea · Ciurila · Cojocna · Cornești · Cuzdrioara · Dăbâca · Feleacu · Fizeșu Gherlii · Florești · Frata · Gârbău · Geaca · Gilău · Iara · Iclod · Izvoru Crișului · Jichișu de Jos · Jucu · Luna · Măguri-Răcătău · Mănăstireni · Mărgău · Mărișel · Mica · Mihai Viteazu · Mintiu Gherlii · Mociu · Moldovenești · Negreni · Pălatca · Panticeu · Petreștii de Jos · Ploscoș · Poieni · Râșca · Recea-Cristur · Săcuieu · Săndulești · Săvădisla · Sânncraiu · Sânmartin · Sânpaul · Someșeni · Sic · Suatu · Tritenii de Jos · Tureni · Țaga · Unguraș · Vad · Valea Ierii · Viișoara · Vultureni