Dubbelmonarchie

Een dubbelmonarchie ontstaat wanneer twee afzonderlijke koninkrijken die door dezelfde monarch worden geregeerd hetzelfde buitenlands beleid volgen, een douane-unie vormen en een gezamenlijke krijgsmacht hebben, maar verder autonoom van elkaar functioneren. De term wordt meestal gebruikt om te verwijzen naar Oostenrijk-Hongarije, een dubbelmonarchie die bestond van 1867 tot 1918.

^? Handelsvlag en staatsvlag ter zee van Oostenrijk-Hongarije.

In de jaren 70 van de 19e eeuw stelden de Prins van Wales (de latere koning Eduard VII) en William Ewart Gladstone voor, de dubbelmonarchie van Oostenrijk-Hongarije als model nemend, dat Ierland en Groot-Brittannië een dubbelmonarchie zouden vormen.[1] Hun inspanningen waren onsuccesvol, maar het idee werd later in 1904 gebruikt door Arthur Griffith in zijn oorspronkelijk werk, The Resurrection of Hungary. Griffith merkte op hoe in 1867 Hongarije van een deel van het keizerrijk Oostenrijk naar een apart gelijkwaardig koninkrijk in Oostenrijk-Hongarije overging. Hoewel zelf geen monarchist, pleitte Griffith voor een dergelijk aanpak voor de Anglo-Ierse relaties. Het idee werd niet overgenomen door ander Ierse politieke leiders. Ierland verliet uiteindelijk, in 1922, het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland om een aparte staat te vormen, de Ierse Vrijstaat.

Later hebben historici de term gebruikt om te verwijzen naar andere voorbeelden waar een koning over twee staten heersten, zoals Hendrik V en Hendrik VI, die in de 15e eeuw feitelijk koning waren van zowel Engeland als Frankrijk als gevolg van de vorming van een marionettenstaat in een groot deel van Frankrijk gedurende de Honderdjarige Oorlog,[2] en het koninkrijk Denemarken en Noorwegen, een dubbelmonarchie die bestond van 1536 tot 1814.[3]

Een dubbelmonarchie is niet noodzakelijk een personele unie. In een personele unie wordt over twee of meer koninkrijken geheerst door dezelfde persoon maar er zijn geen andere gedeelde overheidsstructuren. Staten die in een personele unie met elkaar zijn verbonden hebben aparte legers, een apart buitenlands beleid en aparte invoerrechten. In deze betekenis was Oostenrijk-Hongarije niet slechts een personele unie, daar beide staten een kabinet deelden dat besliste over buitenlands beleid, het leger en gezamenlijke financiën.[4]