Jamnacultuur
De jamnacultuur (Russisch: яма, kuil), ook kuilgrafcultuur of okergrafcultuur, is een cultuur uit de periode van de overgang van kopertijd naar bronstijd, ongeveer 3600 v.Chr. tot 2300 v.Chr. tussen de Bug, Dnjestr en de Oeral. Het was een overwegend nomadische cultuur, maar dicht bij rivieren werd wat landbouw beoefend en er zijn wat forten op heuvels gevonden.
Kenmerken
Kenmerkend voor de cultuur zijn de begrafenissen in koergans (tumuli) in kuilgraven waarin het lijk achteroverliggend met gebogen knieën werd bijgezet. De lichamen werden bedekt met oker. Er zijn bijgraven in deze koergans aangetroffen, vaak als latere toevoegingen. Van belang zijn de dieroffers die bij begrafenissen werden gebracht (runderen, schapen, geiten en paarden), een kenmerk dat in verband wordt gebracht met Proto-Indo-Europeanen.
Aangenomen wordt dat de cultuur teruggaat op de Chvalynskcultuur aan de middenloop van de Wolga en de Sredny Stog-cultuur aan de middenloop van de Dnjepr.
De jamnacultuur stond sterk onder invloed van de Majkopcultuur. Van deze namen ze de bronstechnologie uit de Kaukasus over. Via de Coțofenicultuur bereikte deze vervolgens Midden-Europa.
In het westen van zijn verspreidingsgebied werd de jamnacultuur opgevolgd door de catacombencultuur en in het oosten door de Poltavkacultuur en de sroebnacultuur.
In de koerganhypothese van Marija Gimbutas wordt de jamnacultuur geïdentificeerd met de late Proto-Indo-Europeanen en is samen met de eraan voorafgaande Sredny Stog-cultuur een kandidaat voor de Urheimat (thuisland) van het Proto-Indo-Europees. De oudste resten van een kar met wielen in Oost-Europa zijn gevonden in de Storozjova mohyla koergan (Dnipro, Oekraïne), in 1949 opgegraven door Aleksei Terenozjkin, die met de jamnacultuur in verband wordt gebracht.
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
 |
Zie de categorie Yamna culture van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |