Haven van Barcelona

De haven van Barcelona is net zo oud als de stad zelf, maar bevond zich in eerste instantie aan de zuidelijke kant van de heuvel Montjuïc, toen nog een schiereiland, op een strand dat zich uitstrekte tot de rivier de Llobregat. Over een lang stuk kust was dit de enige beschermde plek die veilig als haven gebruikt kon worden. Tijdens de Middeleeuwen groeide de stad dankzij de haven uit tot de belangrijkste kustplaats van het kroon van Aragón. Desalniettemin bleef de haven aan de zuidelijke zijde van de Montjuïc, terwijl de stad aan de noordelijke zijde ligt.

Pas in 1378 werd er een begin gemaakt met de verplaatsing van de haven. In dat jaar vroeg het bestuur van de stad aan Peter IV de bouw af te ronden van de koninklijke scheepswerven en een haven aan de noordkant van de Montjuïc, aan de rand van de stad. Deze bouw was begonnen onder Peter III, maar nooit voltooid. De scheepswerven bestaan nog steeds en huisvesten tegenwoordig het maritiem museum van de stad, nabij metro Drassanes (Drassanes is Catalaans voor 'scheepswerf'). Eén van de belangrijkste redenen voor het verplaatsen was het verzanden van de havens aan de zuidkant van Montjuïc.

In 1438 begon de aanleg van de haven daadwerkelijk, op bevel van Alfons V, maar tien jaar later zou een storm de bouwplaats vernietigen. Pas in 1477 werd de eerste steen van de definitieve haven gelegd, in eerste instantie een golfbreker die het vasteland verbond aan een eilandje voor de kust. Op de locatie van dat eilandje ligt tegenwoordig de wijk La Barceloneta.

Franse gravure uit de 18e eeuw van de haven van Barcelona

Het gedeelte tussen La Barceloneta en de Barri Gòtic is het oudste gedeelte van de huidige haven. Door de tijd heen breidde de haven zich steeds verder naar het zuiden uit. De havens die kant op worden steeds groter en dieper, net zoals de scheepvaart van schaal vergrootte. Het oude gedeelte, Port Vell, tussen La Barceloneta en het stadscentrum, is tegenwoordig een jacht- en plezierhaven geworden; op de ooit zo drukke havenpier Moll d'Espanya bevinden zich tegenwoordig een winkelcentrum, een grote bioscoop en het aquarium van Barcelona. Verder naar het zuiden, aan de voet van de Montjuïc en ten zuidwesten daarvan, bevindt zich tegenwoordig de industriële haven. In dat gebied is er een vrijhandelszone, Zona Franca, die in twee fases is gebouwd. Het tweede gedeelte is eind jaren negentig van de 20e eeuw aangelegd, het gebied omvat nu in totaal 210 hectare.

In 2007 is de monding van de Llobregat 2 kilometer naar het zuiden verplaatst, waardoor er 5 terminals en 1.300 meter kade aan de haven toegevoegd konden worden. Daarnaast is de haven sinds 2010 via spoor aangesloten op de rest van Europa door middel van een rechtstreekse verbinding met Frankrijk met continentale spoorwijdte, waardoor aan de grens goederen niet meer overgeheven hoeven te worden (Spaanse sporen liggen verder uit elkaar dan in de meeste andere landen van Europa en treinen rijden dus niet verder dan de grens).

Torre Jaume I, de middelste toren van de kabelbaan over de oude haven

De haven van Barcelona ligt tussen de wijk La Barceloneta en de monding van de rivier de Llobregat, nabij El Prat de Llobregat en het vliegveld van Barcelona. De jacht- en plezierhaven bevindt zich in de oude haven en ligt aan het centrum van de stad vast, aan het begin van de Ramblas bij het monument a Colom. Het gedeelte van de haven waar de meeste goederen worden verscheept, bulk en containers, ligt aan de zuidzijde, bij de Zona d'Activitats Logisticas (ZAL).

De haven is goed bereikbaar: over de weg kan men bij de gehele haven komen via de ringweg Ronda Litoral, wegnummer B-10. Daarnaast is er sinds eind 2010 een directe spoorverbinding met continentale spoorwijdte met Frankrijk en de rest van Europa, waardoor de haven goed verbonden is met het achterland. Bovendien is er een normaalspoorverbinding gepland langs de gehele Middellandse Zeekust tot aan Algeciras, wat de afvoermogelijkheden van de haven verder verbeteren zal.

Een cruiseschip in de haven van Barcelona

De Rambla del Mar

De containerterminals in de haven

olie-opslag in de haven

Barcelona heeft de belangrijkste passagiershaven van de Middellandse Zee en de vijfde belangrijkste ter wereld, na een aantal Caraïbische havens. Dit komt door de vele veerboten die vanuit de haven vertrekken, naar onder andere de Balearen en Italië, maar met name ook door de recente ontwikkeling van het cruisetoerisme in de haven. De aantrekkingskracht voor dit toerisme ligt in de nabijheid van het stadscentrum en het toeristische achterland.

Veerboten leggen aan weerszijden van Moll 18 ('pier 18') aan, waarop ook het World Trade Center gevestigd is. Cruiseschepen leggen op meerdere plekken in de haven aan, waaronder aan de Moll d'Espanya in de oude haven van de stad. De grootste schepen leggen aan de Moll Oriental (Oosterpier) aan, op zo'n 2 kilometer van het stadscentrum. In totaal zijn er 7 terminals ingericht voor het aanleggen van cruiseschepen.

In 2010 deden in totaal 3.444.491 passagiers de haven aan, waarvan 1.096.515 aan of van boord een ferry gingen, en 2.347.976 personen op een cruiseschip de stad aandeden. Dit is een groei van 9,06% van het cruiseverkeer ten opzichte van 2009.

De jachthaven bevindt zich in de Port Vell, het oude gedeelte van de haven bij het stadscentrum. Naast deze jachthaven heeft Barcelona nog twee andere jachthavens: Port Olimpic, en nog een andere bij het Forum, in de wijk Diagonal Mar.

• Website van de haven

Zie de categorie Port of Barcelona van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.