Bulkgoed
Bulkgoed, massagoed of stortgoed zijn goederen die niet per stuk worden verpakt en geladen zoals containers, pallets of dozen maar los in het ruim van een schip, of in een vrachtwagen of wagon worden gestort. Grote havens met veel overslag van bulkgoederen zijn de haven van Rotterdam, de haven van Antwerpen en de haven van Zuid-Louisiana.
Geschiedenis
Vervoer in bulk bestaat al lange tijd, maar vooral na de jaren 50 vond een enorme schaalvergroting plaats. Waar eerder veel tussendekkers gebruikt werden, ontstonden onder druk van een sterk toegenomen vraag uit vooral Europa en Japan gespecialiseerde bulkcarriers. Dit werd vooral gestimuleerd door multinationals zoals oliemaatschappijen, staal- en aluminiumfabrieken en de kunstmestindustrie die op zoek waren naar goedkope grondstoffen van goede kwaliteit. Aanvankelijk was dit met bedrijfsrederijen, later veel met onafhankelijke rederijen (independents). Met schepen met een draagvermogen van enkele honderdduizenden tonnen maakt de bulkvaart in tonnage ongeveer driekwart uit van de totale koopvaardijvloot. De grootste bulkcarrier ter wereld is de ijzerertscarrier Berge Stahl.
Een aantal producten zoals ruwe olie en ijzererts wordt vrijwel alleen in bulk vervoerd, maar bij andere producten kunnen de partijen zo klein zijn dat ze ook wel als stukgoed worden vervoerd.
Categorieën
Stortgoed kan in twee categorieën worden opgedeeld:
- natte bulk;
- droge bulk:
- major bulk;
- minor bulk.
Natte bulk
De belangrijkste natte bulk is:
- ruwe olie;
- olieproducten;
- vloeibare chemicaliën;
- plantaardige oliën;
- wijn.
Droge bulk
Major bulks
Bij de major bulks zijn de partijen vaak zo groot dat dit een volledige lading voor een zeeschip is. De vijf major bulks zijn:
Minor bulks
De minor bulks worden over zee vooral als deellading vervoerd. De belangrijkste zijn:
- metaalproducten;
- schroot;
- cement;
- gips;
- non-ferrometaal ertsen;
- suiker;
- zout;
- zwavel;
- bosproducten;
- houtsnippers;
- chemicaliën.
Vervoer
Vloeistoffen en gassen worden vervoerd in tankers en tankwagens en vaste stoffen in granulaire vorm in bulkcarriers en bulkauto's. Schepen worden veelal gelost met een kraan voorzien van een grijper of leeggezogen door middel van een elevator die volgens het onderdrukprincipe werkt.
Bij tank- en silowagens wordt een slang aan de wagen en aan de tank of silo van de afnemer gekoppeld, en daarin overgebracht. Bij vloeistoffen en gassen wordt de lading met behulp van een pomp overgebracht, bij een silowagen wordt de lading met behulp van perslucht in de silo van de afnemer geblazen. Bij een bulkauto voorzien van een laadbak wordt de lading met behulp van de zwaartekracht gelost, waarbij een kraan met grijper gebruikt kan worden, of een kiepinstallatie die de laadvloer in een schuine positie brengt, waardoor de lading uit de laadbak valt.
Literatuur
- Stopford, M. (2009): Maritime economics, 3rd edition, Routledge.