Grote Beer

Grote Beer (Ursa Major,[1] afkorting UMa) is een sterrenbeeld aan de noorderhemel, tussen rechte klimming 8u05m en 14u27m en tussen declinatie +28° en +73°. Op de breedte van de Benelux is het grotendeels circumpolair en gaat dus nooit onder. Het helderste stuk van het sterrenbeeld staat bekend onder de bijnaam "de Steelpan" en is gemakkelijk aan de hemel te vinden. Het kan als oriëntering dienen voor het opzoeken van enkele sterren.

  • De verbinding Beta - Alpha vijf keer verlengd wijst naar Polaris, de Poolster.
  • De verbinding Delta - Alpha wijst naar Capella.
  • De verbinding Delta - Beta wijst naar Castor en Pollux
  • De verbinding Delta - Gamma wijst naar Regulus
  • Het verlengen van de boog van de steel wijst naar Arcturus, hoofdster van Ossenhoeder
  • Wordt deze verbinding nog verder doorgetrokken, komt men uit bij Spica, hoofdster van Maagd
Kaart van het sterrenbeeld Grote Beer.

Sterren

De "Steelpan", het opvallendste deel van dit sterrenstelsel, zoals te zien met het blote oog.

(in volgorde van afnemende helderheid)

Steelpan:

  • Alioth (ε, epsilon Ursae Majoris)
  • Dubhe (α, alpha Ursae Majoris)
  • Alkaid (η, eta Ursae Majoris)
  • Mizar (ζ, zeta Ursae Majoris)
  • Merak (β, beta Ursae Majoris)
  • Phad (γ, gamma Ursae Majoris)
  • Megrez (δ, delta Ursae Majoris)

Grote Beer in zijn geheel:

In dit sterrenbeeld vindt men de ster Mizar, met Alcor een nog juist met het blote oog te scheiden visuele dubbelster.

Bezienswaardigheden

In de Grote Beer zijn tamelijk veel sterrenstelsels te vinden, zie hiervoor de lijst van Messierobjecten. Interessant, maar niet zichtbaar, is ook het in 2005 ontdekte Ursa Major dwergstelsel.

  • Het Bodestelsel is een spiraalvormig sterrenstelsel op een absolute magnitude van -20,8 en op een afstand van 12 miljoen lichtjaar.
  • NGC 4102 is een balkspiraalstelsel op en afstand van 69 miljoen lichtjaar.
  • NGC 4605 is een balkspiraalstelsel dat ligt 15,3 miljoen lichtjaar van de Aarde.
  • De Uilnevel is een planetaire nevel op een magnitude van 9,9.
  • Het Sigaarstelsel is een onregelmatig sterrenstelsel op een magnitude van 8,4 en op een afstand van 12 miljoen lichtjaar.
  • Het Windmolenstelsel is een spiraalvormig sterrenstelsel op een magnitude van 7,9 en op een afstand van 21 miljoen lichtjaar.
  • Winnecke 4 is een tweetal sterren op magnitudes van 9,0 en 9,3.
  • Het telescopisch asterisme Broken Engagement Ring op iets meer dan één graad ten westen van de ster Beta Ursae Majoris (β Uma, Merak).

Aangrenzende sterrenbeelden

(met de wijzers van de klok mee)

Trivia

Noten

  1. De juiste vertaling van het latijnse Ursa Major is Grotere Berin. De naam verwijst naar de Grote Godin Artemis die als Grote Berin de loop der sterren regeerde.
  2. Deze kaart laat de hemelkoepel zien alsof hij van buitenaf bekeken wordt zoals toentertijd gebruikelijk was, de sterren staan dus in spiegelbeeld t.o.v. moderne kaarten

Zie de categorie Ursa Major (constellation) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.