Tezcatlipoca

Tezcatlipoca (Rokende spiegel) was volgens de Azteekse mythologie de god van de nacht en de nachthemel, het noorden, de kou en de oorlog. In de legenden komen bovendien 'nachtelijke' elementen van verleiding, bedrog, en zwarte toverkunst naar voren. Tezcatlipoca werd naar het schijnt al vereerd door de Olmeken en werd algemeen populair vanaf de tiende eeuw.

Zwarte Tezcatlipoca

Rode Tezcatlipoca

Tezcatlipoca ontleende zijn naam aan zijn belangrijkste attribuut, een spiegel van gepolijst obsidiaan waaruit rook kwam en waarmee hij zijn vijanden kon doden. Deze spiegel zat op de plaats van zijn linkervoet, die hij kwijt was geraakt in het gevecht tegen een aardmonster.

Quetzalcoatl en Tezcatlipoca

Tezcatlipoca was de tweelingbroer en tegenstander van Quetzalcoatl, de 'Witte Tezcatlipoca'.

Tezcatlipoca zelf werd soms de 'Zwarte Tezcatlipoca' genoemd, terwijl er ook een 'Blauwe Tezcatlipoca' en een 'Rode Tezcatlipoca' onderscheiden werden. Welke kleur met welke verschijningsvorm geassocieerd werd verschilde per plaats, en ook de functie en eigenschappen van Tezcatlipoca verschilden per plaats, aangezien hij een veelzijdig god was.

Mixcoatl, Omacatl, Titlacahuan, Mextli en Tezcatlanextia werden wel als manifestaties van Tezcatlipoca gezien.

Tezcatlipoca was getrouwd met Xochiquetzal, die hij kidnapte van haar oorspronkelijke echtgenoot Tlaloc. Soms werd hij ook de echtgenoot van de maïsgodin Xilonen genoemd. Tezcatlipoca zorgde er tevens voor dat Quetzalcoatl zich in een dronken bui aan zijn zuster vergreep, waarna deze Tollan verliet.

De Azteken eerden Tezcatlipoca ieder jaar in mei met het Toxcatl festival, hierbij werd onder andere een jonge man geofferd die zich een jaar lang als Tezcatlipoca had voorgedaan.