Graszanger
De graszanger of waaierstaartrietzanger (Cisticola juncidis) is een vogel uit de familie Cisticolidae, een recent afgesplitste familie binnen de zangers van de Oude Wereld.
| Graszanger IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2012) | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
_I_IMG_0365.jpg) | ||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||
| ||||||||||||
| Soort | ||||||||||||
| Cisticola juncidis (Rafinesque, 1810) | ||||||||||||
Afbeeldingen Graszanger op  | ||||||||||||
Graszanger op  | ||||||||||||
| ||||||||||||
Kenmerken
De graszanger is een schuwe vogel die zich meestal verborgen houdt in dichte vegetatie. Hij is slechts 10-11 centimeter groot en heeft een korte, afgeronde staart. De bovendelen en kruin zijn bruin tot roestbruin met zeer donkere strepen, de stuit roestbruin, de buitenste staartpennen hebben zwart-witte toppen. De onderzijde is geelachtig. De zang is een tsip tsip tsip, dat hij uit terwijl hij met golvende bewegingen over zijn broedgebied vliegt.
Voortplanting
De graszanger legt 4-6 witte eieren met roodbruine vlekken in een buidelvormig nest dat zich op max. 1 meter hoogte bevindt in dichte vegetatie. Als eerste bouwt het mannetje enkele nesten, waaruit het vrouwtje een keuze maakt. De eieren worden van april tot juli gelegd. Meestal wordt twee keer gebroed. De jongen verlaten na ongeveer 10 dagen het nest en worden hierna nog ongeveer 2 weken door de ouders gevoed.
Verspreiding en leefgebied
Hij komt voor in Zuid-Europa, Noord-Afrika en in Zuid-Azië tot aan Noord-Australië. Binnen dit grote verspreidingsgebied worden 17 ondersoorten onderscheiden:[2]
- C. j. cisticola: westelijk Frankrijk, het Iberisch Schiereiland, de Balearen en noordwestelijk Afrika.
- C. j. juncidis: van zuidelijk Frankrijk tot Turkije en Syrië, ook Egypte en de grote mediterrane eilanden.
- C. j. uropygialis: van Senegal en Gambia tot Ethiopië, Rwanda, Tanzania en Nigeria.
- C. j. terrestris: van Gabon en Congo-Brazzaville tot zuidelijk Tanzania en zuidelijk tot Zuid-Afrika.
- C. j. neuroticus: Cyprus, Libanon en Israël tot westelijk Iran.
- C. j. cursitans: van oostelijk Afghanistan tot noordelijk Myanmar en zuidelijk China, zuidelijk naar zuidoostelijk India en de droge laaglanden van Sri Lanka.
- C. j. salimalii: zuidwestelijk India.
- C. j. omalurus: Sri Lanka (behalve de droge laaglanden).
- C. j. brunniceps: zuidelijk Korea, Japan en Batan.
- C. j. tinnabulans: van zuidoostelijk China en Taiwan tot Thailand, Indochina en de Filipijnen (behalve Batan en Palawan).
- C. j. nigrostriatus: Palawan.
- C. j. malaya: de Nicobaren, zuidoostelijk Myanmar, zuidwestelijk Thailand, Malakka en de Grote Soenda-eilanden.
- C. j. fuscicapilla: oostelijk Java, de Kangean-eilanden en de Kleine Soenda-eilanden.
- C. j. constans: Celebes en de nabijgelegen eilanden.
- C. j. leanyeri: het noordelijke deel van Centraal-Australië.
- C. j. normani: van noordwestelijk Queensland tot noordoostelijk Australië.
- C. j. laveryi: noordoostelijk Australië en zuidelijk Nieuw-Guinea.
Het leefgebied bestaat uit open, vlak en vochtig landschap met hoog gras, biezen en zeggen, waar bomen ontbreken. Ook wel in akkerland en rijstvelden.
Voorkomen in Nederland en Vlaanderen
Na 1970 dook de graszanger in Nederland op als broedvogel. Vooral tussen 1975 en 1977, toen waren er bijna 20 bevestigde broedgevallen, voornamelijk in Zeeuws Vlaanderen (het Verdronken Land van Saeftinghe). Door een paar strenge winters daalde dit aantal weer sterk.[3] Volgens SOVON zijn er uit de periode 1989-2011 te weinig gegevens over het aantal broedparen voor een trendanalyse. Een schatting voor het aantal broedparen uit die periode ligt tussen de 27 en de 110. Het aantal waarnemingen buiten de broedtijd steeg echter spectaculair.[4] (zie voor recente waarnemingen de externe link).
Status
De grootte van de wereldpopulatie is niet gekwantificeerd. Men veronderstelt dat de soort in aantal vooruit gaat. Om deze redenen staat de graszanger als niet bedreigd op de Rode Lijst van de IUCN.[1] De soort is in 2004 als niet bedreigd op de Nederlandse Rode Lijst gezet. De graszanger staat wél op de Vlaamse Rode Lijst als zeldzaam, hoewel de vogel daar sterk toenam tussen 1994 en 2004, tot boven de 30 broedparen.[5]
Bronnen, noten en/of referenties
|